Piyasalarda fiyat artmadan ‘sipariş geçme’ telaşı var

Merve YİĞİTCAN / İSTANBUL

Döviz kurlarındaki yükseliş beklentisi, reel sektörde ‘fiyatlar yükselmeden sipariş verme’ eğilimini artırdı. Bayram tatili için öne çekilen alımlar da canlılığı destekledi. Ancak beklenti hareketliliğin uzun sürmeyeceği yönünde.

7 Haziran’daki kur şokunu hızlı atlatan reel sektörde işler hareketlendi. Siparişlerdeki hızlanmada dövizin artacağı beklentisi etkili olurken, bunu 9 günlük Kurban Bayramı tatili nedeniyle öne çekilen talep de destekledi. Özellikle talebin zayıf seyrettiği sektörlerde kur artışı beklentisi hem alıcı hem tedarikçi tarafında fırsat olarak yorumlanırken, talebin halihazırda canlı olduğu sektörlerde bazı satıcıların gelen siparişlere cevap verme konusunda ‘temkinli’ olduğu öğrenildi. Piyasanın genel beklentisi ise hareketliliğin, özellikle enflasyonla mücadele kapsamında atılacak adımlar nedeniyle uzun sürmeyeceği yönünde.

Kur artış beklentisi satış fırsatı yaratıyor

Reel sektörde yaşanan gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulunan TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Başkanı Yavuz Eroğlu, hem kur artışı beklentisi hem de bayram üstü olması nedeniyle genel olarak piyasada hareketlilik yaşandığını belirtirken bunun arz-taleple yakından ilişkili olduğunu vurguladı. Şu anda talebin yüksek arzın düşük olduğu bazı alt sektörlerde kur artışı beklentisi nedeniyle siparişlere yanıtını “ağırdan alan” firmalar olduğunu anlatan Eroğlu, işlerin durgun seyrettiği sektörlerde ise kur artacak beklentisinin satış fırsatı yarattığını kaydetti. “Yani işleri durgun giden firma, şu an kur artacak beklentisi ile kendisine sipariş geçen alıcıları geri çevirmez, ‘Malımızı satalım’ der” diyen Eroğlu, “Çünkü bunun arkasının kemer sıkma dönemi olacağı biliniyor. Bu hareketlilik enflasyonla mücadele kapsamında atılacak adımlarla çok uzun sürmeyecektir. Önümüzdeki süreçte, talebin daralmasını, üretimin azalmasını ve işsizliğin bir miktar artmasını bekliyoruz. Bu bir müddet olmalı ki bir durumu toparlayalım” şeklinde konuştu.

Piyasada sağlıklı bir fiyat yapısı yok

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat da kur artışı beklentisinin piyasada hareketliliği artırdığını gözlemleyenlerden… Şu anda iç piyasada kurların artma ihtimali ile ‘Hammadde fiyatları yükselmeden sipariş alayım’ diyen bir alıcı ve son tüketici olduğunu kaydeden Fayat, “Bu da piyasada ciddi bir canlılık yarattı. Buna Kurban Bayramı ve Babalar Günü’nün yarattığı talep de etki etti. Ancak ana sebep kur artacak beklentisi...” dedi. Bunun sadece alıcılar için bir fırsat olmadığını vurgulayan Fayat, “Satıcılar da, ‘Nasıl olsa toptancı bunu bana daha yüksekten verecek’ beklentisi ile siparişini, üzerine biraz daha ekleyerek geçiyor” diye konuştu.

Bu durumu enflasyonu tetikleyici bir unsur olarak yorumlayan Fayat, “Piyasada sağlıklı bir fiyat yapısı yok. Tüketici alıma geçtiği anda, üretici de satışı görünce yansıtamadığı maliyetleri fiyatlara yansıtmaya başlıyor. Böylece döviz artışı ile beklenen maliyet enflasyonunun yanında bir de talep enflasyonu oluşuyor” diye konuştu. Fayat, işlerin hızlandığı bu dönemde hammaddecilerin de kurda artış beklentisiyle siparişlerin ödemesini peşine çevirdiğini, vadeli satmayıp hesap kapatmak istediklerini sözlerine ekledi.

Tüketim mallarında stok artırılıyor

Gıda sektöründe faaliyet gösteren İstanbul Tüccarlar Kulübü İlker Önel ise işlerdeki yoğunluğu Kurban Bayramı etkisine bağlıyor. Önel, “Kurban Bayramı tatili öncesi piyasada yaklaşık 15 gündür bir hareketlilik var. Tüketim mallarında herkes stokunu artırıyor. Özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinden talep fazla, çünkü o tarafl ara önümüzdeki günlerde bir yığılma olacak” dedi. Önel, piyasanın şu anda faiz artırım oranına kilitlendiğine dikkat çekerek, “Enfl asyon biraz aşağı yönlü gitmeye başladığı için talebin daha yatay seyredeceği beklentisindeyim” ifadelerini kullandı.