Piyasa dengesini bulma arayışında

Şebnem TURHAN

Tepetaklak olan hisse senedi piyasaları yeniden toparlanma çabası içinde. Dün yine güne negatif başlangıç yapan bankacılık endeksinde İş ve Halkbank’ın hisse geri alımları öne çıkarken uzmanlar çalkantıda dalga boyu küçülerek denge arayışının süreceğini dile getirdi. Hisse senedi piyasasında sular durulmuyor. 13 Eylül’den bu yana düşüş trendini devam ettiren dün piyasa aktörlerinin iddiasına göre büyük bir alıcının girmesiyle nefes alan Borsa İstanbul endeksleri dün yeniden satışla karşı karşıya kaldı. Teminat tamamlama çağrısı önceki günlerdeki 1.5 milyar lira seviyesinden dün 861.8 milyon liraya gerilerken bugünden itibaren ise daha düşük teminat oranları uygulanacak. Piyasa aktörleri ve regülatörler durumu çözüme ulaştırabilmek için çalışmalarını sürdürürken edinilen bilgiye göre çözüm önerileri de ilgili kurumlara iletiliyor. Bankalar ise kendi imkanları dahilinde hisse geri alımlarıyla çıkış yolu arıyor.

Hisse geri alımları devreye girdi

Halkbank’ın 29 Ağustos 2018’de açıkladığı ancak hiç kullanmadığı hisse geri alım programı çerçevesinde önceki gün 8.85 milyon lira nominal tutar karşılığı 72.5 milyon lira tutarında hisse geri alımı yaptı. Herhangi bir geri alım programı olmayan İş Bankası hisselerinde ise İş Bankası A.Ş. Munzam Sandık Vakfı devreye girdi ve bankanın hisselerinde 8,00-8,19 TL fiyat aralığından 5 milyon adet alım gerçekleştirdi. KAP'a yapılan açıklamada, alım sonrası vakfın İş Bankası sermayesindeki oranın yüzde 37,262'den yüzde 37,312'ye çıktığı belirtildi. Vakıfbank'ın da 17 Mart 2020'de maksimum 100 milyon adet pay satın alma için açıkladığı ve 14 Ekim 2021'de 39 milyon adetlik alım yaptığı bir geri alım programı bulunuyor. Ancak banka henüz bunu kullanmadı. Analistler iki bankanın geri alım hamlesinin yatırımcıya hisseyi savunduklarının göstergesi olduğunu ve teminat tamamlama çağrılarında da bir nebze rahatlama yaratabileceğini belirtti. Bankaların hisse geri alımına başlaması, Takasbank’ın teminat güncellemesinin ardından dün ilk işlemler yine satış dalgasıyla yapıldı. BİST100 güne yüzde 0,25 düşüşle 3 bin 269 puandan başlarken, bankacılık endeksinde düşüş yüzde 1'i aştı. Açılışla birlikte TSKB, İş Bankası, Garanti Bankası hisselerinde düşüş yaşandı. Son dönemde soluksuz düşüş yaşayan ve devre kesici uygulanan Vakıfbank, Halkbank, İş GYO, Şekerbank ve TSKB hisseleri de dün gün içinde hem devre kesiciye uğradı hem de kaybını sürdürdü. Bankacılık endeksi günü yüzde 3,99, BiST100 endeksi ise yüzde 0,97 düşüşle tamamladı. Öte yandan Garanti Bankası'nın ana hissedarı İspanyol BBVA'nın CEO'su Onur Genç, BBVA hissesinin yüksek enflasyon nedeniyle Türkiye pozisyonunun cezalandırıldığını ancak Türkiye'de uzun vadeli potansiyel gördüklerini belirtti. Uzmanlar çalkantılı seyrin sürmesini beklediklerini ancak dalga boyunun yavaş yavaş küçüleceğini dile getirirken piyasanın denge bulma çabasında olduğunu kaydetti.

VİOP'ta açılış seansı uygulaması başlıyor

Her ne kadar son dönemde yaşananlarla doğrudan ilgisi olmasa da Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) açılış seansı uygulaması yarın dereye giriyor. Borsa İstanbul tarafından 2 Haziran'da duyurulan ve 23 Eylül'de devreye alınmasının planlandığı bildirilen VİOP'ta açılış seansı uygulaması için gerçekleştirilen testler tamamlandı. Borsa İstanbul açıklamasında uygulamanın, sürekli müzayede seansı öncesinde işlemlerin tek fiyat yöntemi ile gerçekleşeceği açılış seansı şeklinde yapılacağı belirtilerek, "23 Eylül'den itibaren VİOP'ta hali hazırda 09.30'da başlayan normal seanstan önce tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için 09.20 ile 09.25 arasında 5 dakikalık emir toplama, 09.25 ile 09.30 arasında da 5 dakikalık eşleştirme bölümlerinden oluşan açılış seansı uygulanacak" ifadeleri kullanıldı. Açıklamada, pay vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde seans kapanışının da tam iş gününde 18.10'dan 18.15'e, yarım iş gününde 12.40'dan 12.45'e uzatılacağı belirtildi. Açılış seansı uygulamasıyla VİOP'ta, seans açılışında görülmesi muhtemel fiyat oynaklıklarının azaltılması ve daha etkin fiyat oluşumu sağlanması amaçlanıyor.

Tekrar yaşanmaması için önlem istiyor

Takasbank verilerine göre teminat tamamlama çağrıları önceki gün 861.8 milyon liraya geriledi, bugünden itibaren ise azaltılan oranlar teminat tamamlama çağrılarının da düşmesine yol açacak. Teminat oranlarındaki düşüşün zor durumdaki yatırımcılar ve kurumlar için bir rahatlama sağlayabileceğini kaydeden bilgi veren kaynaklar ancak yeniden böyle bir durumun yaşanmaması içinse kurumların zararı ödemesi gerektiği görüşünde. Konuya yakın bir kaynak, gelecek dönemlerde hisse senetleri piyasasında bu tarz zararlarla karşı karşıya kalınmaması bu adımın gerekli olduğunu dile getirirken bir başka bankacılık sektörü kaynağı da nakdi uzlaşmanın öne çekilmesi durumunda arbitraj fonların ve hazinesinde hisse opsiyonu fiyatlayanların büyük zararla karşı karşıya kalacağına işaret etti. Ayrıca böylesi durumlarda yükseliş sırasında da regülatörlerin devreye girmesi gerektiğini söyleyen kaynaklar, Bloomberg’e önceki gün bir yetkilinin verdiği geriye dönük inceleme yapılacağı açıklamalarının da önemli olduğuna dikkat çekti.