Paslanmaz çelikte vergi gerginliği tırmanıyor

Merve YİĞİTCAN - İSTANBUL

Paslanmaz çelikte yerli tedarikçi Posco Assan ile üreticiler arasında, gümrük vergisinin artırılmasıyla başlayan tartışma, Posco Assan’ın antidamping başvurusu ile alevlendi. Üreticiler vergilerin ihracat ve istihdam kaybı yaratacağını söylerken, Posco Assan Çin ve Endonezya’dan gelen dampingli mallara önlem istiyor.

Paslanmaz çelik ithalatında bir süredir devam eden gümrük vergisi tartışmaları yerli üretici Posco Assan’ın antidamping başvurusuyla alevlendi. Paslanmaz çelik kullanan üreticiler olası bir ilave verginin ihracata darbe indireceğini savunurken, Posco Assan geçen yıl Çin ve Endonezya’dan gelen dampingli malların Avrupa’ya Türk menşeili olarak sokulduğunu, bu olayların ve dampingli ithalatın önüne geçmek için soruşturma talebinde bulunduklarını açıkladı.

Bilindiği üzere 7219 ve 7220 gümrük tarife numaralı soğuk haddelenmiş paslanmaz çelik ürünlerinde gümrük vergisi oranı 31 Aralık 2023 tarihinde yüzde 12’ye çıkarılmıştı. Yılbaşından bu yana uygulanan yüzde 12’lik gümrük vergisi beyaz eşyadan otomotive, mutfak eşyalarından medikale kadar birçok sektörde maliyet artışı yarattığı için tepkiyle karşılanmıştı. Yeni gümrük vergisi tartışmaları devam ederken, şimdi ise Posco Assan’ın Ticaret Bakanlığı’na yaptığı antidamping başvurusu tartışmaların ateşini körükledi. EKONOMİ’ye konuşan paslanmaz çelikten üretim yapan sektör temsilcileri, olası bir ilave verginin ihracatta büyük kayıplara yol açacağını söylerken, bunun üretim ve istihdam kaybını da beraberinde getireceğini savunuyor.

Yerli paslanmaz çelik üreticisi Posco Assan’ın kapasitesinin Türkiye’nin iç tüketimini karşılamadığını dile getiren sektör temsilcileri, aynı zamanda Posco Assan’ın sıfırdan üretim yapmayıp Güney Kore’den ithal ettiği kalın sıcak hadde sacı inceltip sattığını, oysa Türkiye’nin STA’sı bulunan Güney Kore’ye ciddi dış ticaret açığı verdiği, dolayısıyla Posco Assan’ın da yaptığı bu ithalatın incelenmesi gerektiğini savunuyor. Aynı zamanda başlatılan antidamping soruşturmasına toptancı bir şekilde yaklaşılmaması gerektiğine dikkat çeken sektör temsilcileri, incelemenin firma bazlı olmasını ve dampingli mal ithal ettiği tespit edilen firmalara antidamping getirilmesini öneriyor.

Avrupa’dan bazı Türk firmalarına yasak iddiası

Konuyla ilgili ulaştığımız Kibar Holding’in üst düzey bir yetkilisi, Ticaret Bakanlığı’na yaptıkları başvurunun detaylarını EKONOMİ’ye anlattı. Geçen yıl Türkiye’ye Çin ve Endonezya’dan çok düşük fiyatlardan mal getirildiğini, bunun da büyük kısmının çelik servis merkezleri aracılığıyla Avrupa’ya yönlendirildiğini söyleyen yetkili, şu ifadeleri kullandı: “Çünkü Avrupa’nın korumacılık önlemleri karşısında Çin ve Endonezya bizim gibi ülkelerden mallarını Avrupa’ya göndermek istiyor. Türkiye’den bu mallar gönderilirken de Türk menşeili olarak yönlendirilmiş ve bizim evraklarımız kullanılmış. Mesela firma bizden 1000 ton mal almış, 10 bin ton Çin’den ithal etmiş. İthal ettiği malı gönderirken bizim evraklarımızı kullanmış. Gönderdikleri Avrupalı şirketler bizim de müşterimiz olan firmalar. Bundan bize bahsettiklerimde ürünlerin gerçekte Türk menşeili olmadığını fark ettik ve Ticaret Bakanlığı’na durumu ilettik. Avrupa’nın durumu fark etmesi halinde Posco Assan dahil bütün Türk firmalarının bundan olumsuz etkileneceğini bildirdik. Öyle de oldu. Avrupa Parlamentosu’nun ilgili komisyonu bir soruşturma başlattı. Türkiye’den ihracat yapan bütün paslanmazcıları incelediler ve bir ay kadar önce Posco Assan hariç bütün Türk firmalarına yasak getirdiler. Bu sırada biz 2 ay kadar önce Çin ve Endonezya’dan dampingli gelen paslanmaz çelik ile ilgili bir antidamping başvurusunda bulunduk. Soruşturma başlatıldı, incelemeler devam ediyor. Biz paslanmaz çelikteki yüzde 12 olan gümrük vergisinin artırılmasını istemiyoruz. Sadece Çin ve Endonezya’dan gelen dampingli paslanmaz çeliğe karşı önlem alınmasını istiyoruz. Bunun da Türkiye’deki bütün yerli üreticilerin hakkı olduğunu düşünüyoruz.”

Üreticiler 24 Mayıs’ta basın açıklaması yapacak

Bu arada aralarında küçük ev aletleri, mutfak eşyaları, endüstriyel mutfak, beyaz eşya ve züccaciye sektörlerini temsil eden 10 derneğin başkanlarının katılımıyla 24 Mayıs’ta bir basın toplantısı düzenlenerek, gümrük vergilerinin etkileri tartışılacak.

2011 yılında kurulmuştu

Kibar Holding, Güney Koreli Pohang Iron and Steel Company (POSCO) ve Daewoo International ortaklığıyla 2011 yılında kurulan Posco Assan, Kocaeli Asım Kibar Organize Sanayi Bölgesi’nde 2013 yılında üretime başlamıştı. Şirketten yapılan açıklamaya göre, Posco Assan bugüne kadar 2 milyon tonun üzerinde paslanmaz çelik üreterek 3 milyar doların üzerinde ithalatı ikame ettiği belirtiliyor. Öte yandan, ilk başta ergitme ve sıcak haddeleme de yapacağı belirtilen fabrikanın, şu an sadece soğuk haddeleme yapması da sektörde bazı çevrelerce eleştiri konusu oluyor.
Üretim-tüketim verileri farklılaşıyor

Paslanmaz çelikçilerin Ticaret Bakanlığı’na ilettiği raporda, yüksek gümrük vergisi uygulamasının binlerce yerli işletmeyi olumsuz etkilediği ifade ediliyor. Raporda Türkiye’nin yıllık yaklaşık 650 bin ton soğuk haddelenmiş paslanmaz çelik tüketimine karşın Posco Assan’ın yıllık 200 bin ton üretim kapasitesi olduğu ifade ediliyor. Ancak Posco Assan’ın verilerine göre ise Türkiye’nin yıllık paslanmaz çelik tüketimi 400 bin ton civarında iken, fi rmanın üretiminin 250-300 bin ton aralığında olduğu belirtiliyor.