Özel serbest fonlar getiride de özel!

Şebnem TURHAN

Nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulan serbest yatırım fonlarında aylık ve yıllık getiriler dikkat çekiyor. TEFAS verilerine göre kişiye özel, belli bir gruba, kuruma özel kurulabilen serbest yatırım fonlarında aylık getirisi yüzde 51’i, yıllık getirisi ise yüzde 1200’ü aşan fonlar bulunuyor.

Türkiye’de yatırımcısına birçok yatırım aracı ve sektörde tasarruflarını değerlendirme imkanı sunan yatırım fonlarına ilgi arttı. Öyle ki Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre yatırım fonlarına yatırım yapan sayısı 27 Kasım itibarıyla 4.32 milyona ulaştı. Geçen yıl sonunda bu sayı 3.57 milyon kişi idi. Yatırım fonlarının portföy büyüklüğü de 1 trilyon 683 milyar liraya çıktı ki yine geçen yıl sonunda bu rakam 767.94 milyar lira seviyesindeydi. Sıradan yatırımcıların ilgisi arttı artmasına ancak sadece nitelikli yatırımcıların dahil olabildiği serbest yatırım fonları da yüksek getirileri ile dikkat çekiyor. TEFAS verilerine göre kişiye özel olarak bile kurulabilen serbest yatırım fonlarında aylık getirisi yüzde 51’i, yılbaşından bu yana getirisi yüzde 989’u aşan fonlar bulunuyor.

Serbest yatırım fonları nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulup ihraç edilen fonlar olarak tanımlanıyor. Bu fonlar kişiye özel kurulabildiği gibi belli bir kuruma, aileye ya da yatırımcı grubuna özel olarak da ihraç edilebiliyor. Diğer yatırım fonlarından farklı olarak serbest yatırım fonları açığa satış işlemi, swap işlemi yapabiliyor. TEFAS verilerine göre 600’ün üzerinde serbest yatırım fonu bulunuyor. TEFAS’ın kamuya açık olarak sağladığı istatistikler serbest yatırım fonlarının getirilerini karşılaştırmaya da imkan sağlıyor.

İlk 10 fonun aylık getirisi yüzde 23-51,7 arası değişiyor

TEFAS verilerinden yapılan karşılaştırmaya göre aylık olarak en fazla getiri sağlayan fon Deniz Portföy MER Serbest (Döviz) Özel Fon. Fonun varlık dağılımı yüzde 94,73'ü Eurobond, yüzde 5,17'si yabancı hisse senedi, yüzde 0,1'i ise döviz mevduat olarak belirlenmiş. Bu fonun tek yatırımcısı var, bir ayda yüzde 51,73, 3 ayda yüzde 25,5, 6 ayda ise yüzde 102,3 getiri sağladı. Fonun toplam değeri 566 milyon 259 bin 610 lira.

İkincilik Deniz Portföy HLC Serbest (DÖVİZ) Özel Fon’da. Bu fonun 2 yatırımcısı var, aylık getirisi yüzde 51,63, üç aylık getirisi yüzde 31,68, 6 aylık getirisi ise yüzde 136,66. Fon varlıklarının ise yüzde 79,1'i Eurobond, yüzde 14,1'i özel sektör Eurobond'ları, yüzde 6,73'ü yabancı hisse senedi, kalanı ise döviz mevduat ve TL mevduatta bulunuyor. Bu fonun toplam değeri ise 539 milyon 708 bin 718 lira.

Aylık getiride üçüncü olan Inveo Portföy Everest Serbest Fon'un da tek bir yatırımcısı var. Aylık getiri yüzde 46,19, üç aylık getiri yüzde 40,76, 6 aylık getiri yüzde 193,27, yılbaşından bu yana getirisi ise yüzde 203,5 seviyesinde. Bu fonun varlıkları yüzde 99,22 hisse senedinde bulunuyor. Fonun toplam değeri TEFAS verilerine göre 501 Nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurular serbest yatırım fonlarında aylık ve yıllık getiriler dikkat çekiyor. TEFAS verilerine göre kişiye özel, belli bir gruba, kuruma özel kurulabilen serbest yatırım fonlarında aylık getirisi yüzde 51’i, yıllık getirisi ise yüzde 1200’ü aşan fonlar bulunuyor. milyon 411 bin 32 lira. Ata Portföy İkinci Serbest (TL) Fon aylık yüzde 44,55 getiri ile dördüncü sırada. Bu fonda 16 yatırımcı bulunuyor. Fon varlıklarının yüzde 98,31'i hisse senedi, yüzde 1,69'u ise vadeli işlemler nakit teminatlarında değerlendiriliyor. Fonun toplam değeri 169 milyon 310 bin 231 lira.

Yılbaşından bu yana getirisi yüzde 1000’i geçen var

Yılbaşından bu yana en fazla getiri sağlayan fonlarda birincilik A1 Portföy İkinci Hisse Senedi Serbest (TL) Fon’da. 60 kişilik fonun yılbaşından bu yana getirisi yüzde 1035,18. Aylık yüzde 9,84 kaybı olsa da 3 ayda yüzde 11,65, 6 ayda ise yüzde 559,11 getiri sağladı fon yatırımcılarına. Fonun varlık dağılımında ise yüzde 99,98 oranında hisse senedi başı çekiyor. Fonun toplam değeri ise 585 milyon 82 bin 900 lira. İkinci sırada yer alan Hedef Portföy ECE Hisse Senedi Serbest (TL) Fon ise bu yıl yüzde 989,04 getiri sağladı 49 yatırımcısına. Bu fonun aylık getiri yüzde 4,67, son üç aylık getirisi ise yüzde 12 seviyesinde. Fon varlıkları içinde hisse senedinin payı yüzde 99,25 seviyesinde bulunuyor. Bu fonun toplam değeri de 56 milyon 37 bin 184 lira.

Hedef Portföy ADA Hisse Senedi Serbest (TL) Fon yılbaşından bu yana getiride yüzde 654,8 ile üçüncü sırada yer alıyor. Bu fonun 48 yatırımcısı var ve son bir ayda yüzde 26,33 getiri sağlasa da son üç ayda yüzde 19,19'luk kaybı var. Son 1 yıllık getirisi ise yüzde 777,9 civarında bulunuyor. Fonun varlıklarının yüzde 99,99'u hisse senedinde. Fonun toplam değeri 820 milyon 818 bin 682 lira. Yılbaşından bu yana yüzde 466,13 getirisiyle dördüncü sırada yer alan A1 Portföy Birinci Serbest Fon'un 55 yatırımcısı var. Fon varlıklarının yüzde 100'ü hisse senedinde. Aylık getirisi yüzde 0,76, üç aylık getirisi yüzde 32,31 seviyesinde bulunuyor.

Son 1 yıllık getiride yüzde 1200 aşıldı

Yıllık getiriye bakıldığında ise zirveyi paylaşanlar 11 aylık getiride de zirvede olanlar. Hedef Portföy ECE Hisse Senedi Serbest (TL) Fon, Hedef Portföy ADA Hisse Senedi Serbest (TL) Fon, A1 Portföy Birinci Serbest Fon yıllıkta yüzde 1209 ile yüzde 414 getiri ile ilk dört sırada yer alıyor.
6 aylık getiriye bakıldığında ise ilk sırada Deniz Portföy Damla Serbest Fon yüzde 2500 getirisiyle birinci sırada. Bu fonda tek yatırımcı var ve fonun büyüklüğü 9 bin 408 lira. Fonun varlığı TL mevduatta bulunuyor son 1 aylık kaybı yüzde 48 iken son 4 aylık getirisi ise yüzde 30 seviyesinde bulunuyor. 11 aylık getirinin lideri A1 Portföy ikinci Hisse Senedi Serbest (TL) Fon altı aylık getiride ikinci sırada.

7 SORUDA SERBEST YATIRIM FONLARI

1- SERBEST YATIRIM FONLARI NEDİR?

Katılma payları sadece nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulmuş olan “Serbest Şemsiye Fonlara” bağlı olarak ihraç edilen fonlardır. Serbest Yatırım Fonlarının yalnızca nitelikli yatırımcılara satılması tercih edilerek, fon yatırımcıları için asgari yatırım tutarı ya da maksimum yatırımcı sayısı konusunda sınırlama getirilmemiştir. Ancak fon kurucusu tarafından fon izahnamesinde sınır getirilmesi mümkündür. Kurulumuz düzenlemeleri uyarınca nitelikli yatırımcı, SPK’nın yatırım kuruluşlarına ilişkin düzenlemelerinde tanımlanan ve talebe dayalı olarak profesyonel kabul edilenler de dahil profesyonel müşterilerdir.

2- NİTELİKLİ YATIRIMCILAR KİMLERDİR?

Yerli ve yabancı yatırım fonları, emeklilik fonları, yatırım ortaklıkları, aracı kurumlar, bankalar, sigorta şirketleri, portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, emekli ve yardım sandıkları, vakıfl ar, kamuya yararlı dernekler, nitelikleri itibariyle bu kurumlara benzer olduğu SPK’ca belirlenecek diğer yatırımcılar, fon katılma paylarının halka arz tarihi itibariyle en az 1 milyon TL tutarında Türk ve/veya yabancı para ve sermaye piyasası aracına sahip olan gerçek ve tüzel kişiler nitelikli yatırımcılara örnek olarak verilebilir.

3- FON KAÇ KİŞİYE KURULABİLİR?

Serbest Yatırım Fonları tek bir yatırımcıya özel kurulabildiği gibi aile, seçili kurumlara özel de olabiliyor.

4- YATIRIM AMACI VE POLİTİKASI NEDİR?

Serbest yatırım fonları diğer yatırım fonlarından farklı olarak portföy ve işlem sınırlamalarına tabi olmaksızın fonun bilgilendirme dokümanlarında yer alan yatırım stratejileri ve limitleri dahilinde yatırım yapabilirler. Ancak payları serbest yatırım fonlarının portföylerine alınacak yabancı fonlar için ilgili otoriteden izin alınmış olma şartı aranır. Bu kapsamda, hangi ülkelerde kurulu fonların portföye alınabileceğine izahname ve yatırımcı bilgi formunda yer verilir. Kurul serbest yatırım fonlarının portföylerine alınacak yabancı fon paylarına ilişkin kısıtlamalar getirebilir.

5- PORTFÖYLERİNE HANGİ VARLIKLARI ALABİLİRLER?

Serbest fonlar Tebliğ’in 17 ila 24’üncü maddelerinde yer alan fon portföyüne alınacak varlıklara ilişkin oransal sınırlamalara ve diğer şartlara tabi olmaksızın fon izahnamesinde belirtilen yatırım stratejisi ve limitleri dahilinde yatırım yapabilirler. Serbest yatırım fonlarının diğer fonlardan temel farklılığının diğer fonlarda izin verilmeyen birtakım işlemler aracılığıyla (yatırım amacıyla swap sözleşmelerine taraf olunabilmesi ya da açığa satış işlemleri gerçekleştirebilmesi gibi) fonların tabi olduğu sınırlamalara tabi olmaksızın daha yüksek oranda kaldıraç yaratabilmeleri olduğu dikkate alınarak, anılan hüküm kapsamında bir serbest yatırım fonunun, pasif yönetilmeye imkan verecek bir yönetim stratejisine sahip olması veya pasif yönetimli bir fon niteliği taşımasına neden olacak şekilde yönetilmesi mümkün değildir.

6- SERBEST YATIRIM FONU YÖNETİCİLERİNDE NE ŞART ARANIYOR?

Serbest yatırım fonlarının katılma paylarının satışını yapacak kuruluşlar, katılma payı satışlarının bu konuda yeterli bilgi ve deneyime sahip satış personeli tarafından gerçekleştirilmesini temin ederler. Söz konusu kuruluşlar, satış yapılan yatırımcıların nitelikli yatırımcı vasıfl arını haiz olduklarına dair bilgi ve belgeleri temin etmek ve düzenli olarak tutmakla yükümlüdürler. Serbest yatırım fonunun portföy yöneticilerinin tümünün sermaye piyasası faaliyetleri ileri düzey lisans belgesi ile türev araçlar lisans belgesine ve bu fonlar konusunda gerekli bilgi ve tecrübeye sahip olmaları gereklidir.

7- KURULUŞ TÜRLERİ NASIL OLABİLİR?

Serbest yatırım fonlarının, yatırım sınırlamalarının fon izahnamelerinde serbestçe belirlenmesine olanak tanınması suretiyle, tek bir portföyden oluşan yüksek riskli yatırım fonu olarak ya da portföyü serbest yatırım fonlarından oluşan fon sepeti şeklinde kurulabilmelerine imkan getirilmiştir. Fon sepetinde yer alan serbest yatırım fonlarına ait katılma paylarının değerinin, fon toplam değerinin yüzde 10 unu geçmesi halinde, bu fon sepetleri Tebliğ’de serbest yatırım fonları için belirlenen hükümlere tabi olmaktadırlar. Bu nitelikteki fon sepetleri Tebliğ’de fon sepetleri için belirlenen genel yatırım sınırlamalarına tabi değildir.