Oyunda kalmak güçleşiyor

Merve YİĞİTCAN / İSTANBUL

Zorlu finansman koşulları ve düşük taleple boğuşan reel sektörde ‘oyunda kalmak’ güçleşiyor. İlk çeyrekte kapanan şirket sayısı yüzde 27 artarken, tasfiye kararı alan şirket sayısı 7 bin 500’ü geçti. Mali yapısı bozulan 214 şirket de konkordato için mahkeme yolunu tuttu.

Finansmana erişimdeki zorluklar eriyen işletme sermayesi ve yavaşlayan tüketici talebi, reel sektörü zorluyor. TOBB’un yayınladığı Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri’ne göre, yılın ilk 3 ayında kurulan şirket sayısı, 2023’ün aynı dönemine göre yüzde 15,5 azalarak 29 bin 593 oldu. Martta ise kurulan şirket sayısı şubata göre yüzde 12,2; geçen yılın mart ayına göre ise yüzde 22,4 azaldı. Mart ayında 8 bin 783 şirket kurulurken, kapanan şirket sayısı 1678 oldu. Yani mart ayında kurulan her 4 şirkete karşın 1 şirket kapandı. Yılın ilk 3 ayında ise kapanan şirket sayısı 5 bin 309 olurken, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 26,6’lık bir artış söz konusu.

Gerçek kişi ticari işletmelerinde durum daha da kritik. Martta kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,4 azalırken şubata göre yüzde 16,2’lik düşüş yaşandı. İlk çeyrekte kurulan şahıs şirketi sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35,2 azalarak 4 bin 160 oldu. Kapanan şahıs şirketi sayısı ise geçen yıla göre bir miktar azaldı. Martta kapanan şahıs şirketi sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,2 azalırken; ilk çeyrekte yüzde 10,2’lik bir azalma görüldü.

Bu dönemde tasfiye kararı alan şirket sayısında da önemli artışlar var. TOBB verilerine göre, ocak-mart döneminde tasfiye kararı alan şirket sayısı geçen yılın aynı dönemindeki 6 bin 54 seviyesinden yüzde 24 artışla 7 bin 521’e çıktı. Mart ayında tasfiye kararı alan şirket sayısı ise geçen yılın aynı ayındaki 1761 seviyesinden yüzde 7 artarak 1885’e çıktı. 2023’ün tamamında 28 bin 691 şirket tasfiye kararı almıştı.

Konkordatolar 3 ayda 2023’ün yarısına yaklaştı

Mali yapısı hasar alan firmaların konkordato taleplerinde de artış var. Konkordatotakip.com’un EKONOMİ için derlediği bilgilere göre, geçen yılın tamamında 519 konkordato başvurusu yapılırken, bu yılın ilk çeyreğinde geçici mühlet kararı verilen dosya sayısı 214’ü buldu. Ocakta 93, şubatta 63, martta ise 63 adet başvuru yapıldı. İlk çeyrekte konkordato kesin mühlet kararı verilen dosya sayısı 107 olurken, bu dönemde 114 dosya için konkordatonun reddi kararı verildi. Konkordatoya başvuran ancak başarılı olamayan 23 firma için ilk çeyrekte ifl as kararı verilirken, tasdik kararı verilen dosya sayısı ise 34 oldu. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre, ilk çeyrekte karşılıksız çek tutarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 228 artarak 28 milyar TL’ye çıktı. Çeki karşılıksız çıkan keşideci sayısı da yüzde 69 artarak 7 bin 800’ü geçti. Karşılıksız işlemi yapılan çek adedi ise yüzde 61 artarak 49 bine ulaştı. Ocak-mart döneminde karşılıksız işlemi yapılan çek tutarının ibraz edilenlere oranı da yüzde 2,1 ile zirveyi gördü.

Tekstil alarm veriyor

Türkiye’de ilk defa 2018 yılında uygulanmaya başlayan konkordato işlemlerinde en fazla başvuru inşaat sektöründen gelirken, bu yılın ilk çeyreğinde tekstil sektörünün öne çıktığı görüldü. Yılın ilk 3 ayında tekstilde 14, halıda 4, iplik imalatında 2, giyimde 1, deride de 1 şirket olmak üzere sektörün genelinde 22 şirket konkordatoya başvurdu. Ocak-Nisan döneminde Sateks, Erciyes Tekstil, Tirebolu 42, Ted Kağıtçılık, GKN Kargo, Oskar Holding, Yıldız Kimya, Hünnap İlaç, Özsoy İnşaat, CNC Tekstil, Durtaş Tekstil, Hazar Tekstil, MSA Tekstil, Emek Kumaş ve Tellioğlu Grup dikkat çeken konkordatolar oldu.