Otomotivde GSR II regülasyonu, piyasada kaosa neden oldu

Aysel YÜCEL/İSTANBUL

Binlerce tüketici, parasını ödediği aracını ARTES sisteminde tescil yapılamadığı için teslim alamıyor. Bayilerde yığılma olduğunu belirten sektör temsilcileri, satışı yapılan ancak tescili yapılamayan binlerce araç olduğunu ifade ediyor. EKONOMİ’ye konuşan OYDER yetkilileri, sorunun çözümü için bugün ilgili bakanlık yetkilileriyle görüşeceklerini söyledi.

AB’nin güvenlik regülasyonu GSR II’nin ulusal tip onayı olmayan ithal araçlar için 7 Temmuz’da devreye girmesi, otomotiv piyasasında kaos yarattı. ARTES’te (Araç Tescil ve Sicil Sistemi) oluşan teknik sorunlar nedeniyle satılan araçlar sisteme girilemiyor ve sahiplerine teslim edilemiyor. GSR II, 27 Haziran tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Türkiye’de üretilen ve ‘ulusal tip onayı’ olan yerli araçlar için 31 Ağustos’a ertelenmişti.

Sektör yetkilileri, GSR II geçişinde markalara, geçen yıl yaptıkları satışın yüzde 10’u kadar muafiyet tanındığını, bu muaf araçların tescilinde sorun yaşandığını belirtti. Verilen bilgiye göre, bakanlık şasi bazında liste ile başvurulmasını ve sisteme kaydedilmesini istiyor. Markaların muaf tutmak istedikleri araçların listesini hazırlaması, Bakanlığa müracaat etmesi ve sisteme tanımlanması gerekiyor. Donanım seviyesine bakılmaksınız GSR 2 uyum belgesi olmayan araçların tescili yapılamıyor. Ancak, sektör yetkililerinden aldığımız bilgiye göre, bakanlığın sisteminde boşluklar var. Sistemdeki araçların nasıl ayrıştırılacağıyla ilgili sorun yaşanıyor. Bu nedenle bu regülasyonları karşılayan araçların tescilinde de sıkıntı yaşandığı ifade ediliyor. Temsilciler, sorun yaşanın tescil rakamının, geçen yıl satılan 1 milyon aracın yüzede10’u yani 100 bin civarında olduğunu belirtiyorlar.

Konuyla ilgili EKONOMİ gazetesine konuşan Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) yöneticileri, sistemdeki sorunu anlamak ve çözülmesini sağlamak için bugün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilileriyle görüşme yapacaklarını belirterek, “Bakanlık distribütörlerden GSR I kotasındaki araçların tüm bilgilerini aldı. Sonrasında TSE’nin de dahil olduğu bir süreç var. Bu bilgilerin ARTES sistemine girilmesi gerekiyor. Fakat şu anda bilgilerin sistemde tanımlanması noktasında bir sıkıntı yaşandığını görüyoruz. Buradaki sorunun kaynağını öğrenmek için OYDER olarak bugün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Otomotiv Sanayi Daire Başkanlığı yetkilileri ile görüşeceğiz” açıklamasını yaptı.

“Hem bayiler hem de tüketiciler mağdur”

Nissan, Renault, Dacia, Fiat, Peugeot, Opel ve Citroen bayiliğini yapan Gülan Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan, bu konuda hem bayilerin hem de tüketicinin mağduriyet yaşadığını belirtti. İstanbul’da bulunan bir başka otomotiv bayisi yetkilisi, konuyla ilgili, “İnanılmaz derecede bir yığılma var. Örneğin üç markayı temsil eden bir bayide yaklaşık bin 200 müşteri bekliyor. Hem tüketici hem bayi mağdur. Tüketici birikimini bozdurmuş, araç almış belki tatile gidecek, aracını alamıyor. Bayiler de olumsuz etkileniyor.”

Satışlar iki ay üst üste 100 bin adeti aştı

Bakanlığın GSR II regülasyonun yürürlüğe gireceği tarihi duyurması, markaları stok eritme telaşına düşürmüştü. Birçok marka bu regülasyonları karşılamayan araçlarını elden çıkarmak için neredeyse zararına satış kampanyaları düzenledi. Bu nisan ayıyla birlikte daralan pazarda satışlardaki düşüş hızını da yavaşlatmıştı. Alım gücünün düşmesi ve krediye erişimde yaşanan zorluklara rağmen mayıstan sonra haziranda da otomotiv satışları 100 bin adeti aşmıştı.

Genel güvenlik yönetmeliği nedir?

27 Kasım 2019’da Avrupa Birliği, trafi k kazalarını önlemek amacıyla yeni güvenlik donanımı regülasyonu GSR II’yi duyurmuştu. GSR 2 (Genel Güvenlik Regülasyonları), sıfır araçların yeni özellikler ve donanımlar eklenerek daha güvenli hale getirilmeleri için Avrupa Birliği tarafından hayata geçirilen yeni güvenlik donanımı regülasyonu. Dünya genelinde “General Safety Regulation”, yani “Genel Güvenlik Düzenlemesi” olarak bilinen bu regülasyon kararını 2020 yılında imzalayan ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor. Bu doğrultuda Türkiye’de üretilen veya satılan binek, hafi f ticari ve ağır ticari tüm sıfır araçlarda çok daha güvenli bir sürüş deneyimi sunmak için gerekli değişikliklerin yapılmış olması gerekiyor.

Avrupa Birliği’nin otomobil üreticilerinden istediği güvenlik donanımları:

M1-N1 Kategorisi Araçlar

* Önden geniş çarpma

* Yandan direğe çarpma

* Arkadan çarpma

* Acil durum şeritte tutma sistemi

* Hafif hizmet araçlarında gelişmiş acil frenleme

* Araç olay veri kaydedici

M2-M3-N2-N3 Kategorisi Araçlar

* Yaya ve bisikletli çarpışma uyarısı

* Kör nokta bilgi sistemi

M1-M2-M3-N1-N2-N3 Kategorisi Araçlar

* Geri manevrada algılama

* Akıllı hız asistanı

* Acil duruş sinyali

* Alkol kilidi kurulum kolaylığı

* Sürücü dalgınlık ve dikkat uyarısı

* Sürücü müsaitliği/uygunluğu izleme sistemi