Okullarda ücretsiz yemek verilmesi bütçeye ne kadara mal oluyor?
Okulların açılmasına sayılı günler kala Türkiye’de çocuk yoksulluğu ve son yıllarda artan gıda enflasyonu göz önüne alındığında, devletin çocuklara okullarda günde 1 öğün yemek vermesinin maliyeti ne oluyor?
Şeyda Uyanık |ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Ekim 2023 İstanbul Planlama Ajansı (İPA) verilerine göre, okul çağındaki çocukların en az dörtte biri okula aç gidiyor. UNICEF verilerine baktığımızda, Türkiye’de çocuk yoksulluğunda 2022 yılı verilerine göre, Kolombiya’nın hemen ardından gelerek yüzde 33,8 oranıyla önde geliyor.
Özellikle 2023 sonrasında artan fiyatlarla geçen yıllarda da konuşulan okula aç giden çocuklar ve okullarda 1 öğün ücretsiz yemek dağıtılması yeniden gündeme geldi.
Bir önceki Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı'nın ikinci döneminin başladığı 6 Şubat 2023'ten itibaren Türkiye'deki tüm okullarda, okul öncesi eğitimdeki çocuklara ücretsiz yemek verileceğini söylemişti. Deprem felaketleri nedeniyle okullarda ücretsiz yemek uygulaması, bölge ve taşımalı eğitimle sınırlı kalmıştı.
Okullarda ücretsiz yemek uygulaması birçok ülkede bulunuyor. Bunun Türkiye’de de olmasının maliyeti ne olur?
Türkiye’de okullarda ücretsiz yemek ne kadar tutuyor?
Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) verilerine göre, 2022-2023 eğitim öğretim döneminde özel okullar da dahil olmak üzere öğrenci sayısı; okul öncesinde 2 milyon 55 bin 350, ilkokulda 5 milyon 535 bin 531, açık öğretim hariç ortaokulda 5 milyon 186 bin 943 ve yine açık öğretim hariç lisede 4 milyon 780 bin 201 oluyor.
Yemek ücretleri, TÜRK-İş ve BİSAM açlık ve yoksulluk sınırlarında (Temmuz 2024) hesaplanan, Ankara ve İstanbul’dan alınan verilerle 4-6 yaş ile 15-19 yaş arası aylık beslenme tutarları üzerinden hesaplanabiliyor. 4-6 yaş okul öncesi bir çocuğun ortalama aylık beslenme tutarı 3 bin 244 TL olurken, 15-19 yaş aralığında bir gencin de 5 bin 559 TL tutarında beslenme tutarı olduğu görülüyor. 7-14 yaş aralığında da bunun ortalaması üzerinden tutar 4 bin 401 TL olarak alındığında 1 öğün 4-6 yaş için 36,05 TL, 7-14 yaş için 48,91 TL ve 15-19 yaş için de 61,77 TL olarak hesaplanıyor.
Okullar kaç gün eğitim verecek?
2024-2025 eğitim öğretim dönemi 9 Eylül 2024’te başlayarak, 20 Haziran 2025’te sonra erecek. Arada 15 günlük sömestr ve 2 de birer haftalık ara tatiller bulunuyor. Bu tatiller çıkarıldığında resmi ve dini bayramlar da içinde olmak üzere 185 günlük bir eğitim süresi göz önüne alınıyor.
Her gün sadece 1 öğün yaş gruplarına göre gençlere yemek verildiğinde, okul öncesinde 13 milyar 706 milyon TL, ilkokulda 50 milyar 84 milyon, ortaokulda 46 milyar 930 milyon ve lisede de 54 milyar 624 milyon TL tüm yıl için yemek tutarı hesaplanıyor.
Milli Eğitim bütçesi
Toplamda yemek tutarı, 165 milyar 345 bin 185 bin 84 TL tutarken, (dolar/TL 34) 4 milyar 863 milyon 93 bin 679 dolar oluyor.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in 2024 Yılı Bütçe Sunuş Konuşmasında MEB bütçesi için şu ifadeleri kullandığı görülüyor:
“Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi, 2023 yılında 16 milyar 215 milyon dolara, 2024 yılında ise 38 milyar 294 milyon dolara çıkarılmıştır.”
2025 yılı bütçesi henüz belirlenmediği için 2024 yılı bütçesine göre, okullarda ücretsiz yemek verme kurum bütçesinin yaklaşık yüzde 13’üne denk geliyor.