MÜSİAD Başkanı Asmalı: “Tek haneye indirilsin, artık faizi konuşmayalım”

Merve YİĞİTCAN

Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı, ticari kredilerin iktisadi faaliyetleri kısıtlamaya başladığını söylerken, reel kesimin artık faizi konuşmaktan yorulduğunu dile getirdi. MÜSİAD’ın Yeni Bosna’daki genel merkezinden DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan MÜSİAD Başkanı Asmalı, güncel ekonomik konulara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Piyasayı adeta ablukaya alan finansmana erişim sorununu hiç şüphesiz MÜSİAD Başkanı Asmalı’nın da en önemli gündem maddesi olmaya devam ediyor. Ticari kredilerde yaşanan sıkılaşmaya dikkat çeken Asmalı, Merkez Bankası’nın faizi indirmesine rağmen bunun krediye yansımasının beklenenden çok daha düşük hızda ilerlediğini söyledi. Yılık bazda enflasyonun yüzde 80’i aşmış durumda olduğunu hatırlatan Asmalı, “Buna rağmen ticari kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış olarak hesaplandığında sadece yüzde 17,62 seviyesinde. Özel bankalarda ise bu tek hanelere inmiş durumda. Bu çok düşük. Yani reel olarak ticari kredilerde artış oranı neredeyse eksilerde. Dolayısıyla kredi mekanizmaları şu anda durmuş durumda. Kamu bankalarının desteği olmasa ticari kredideki bu oran enflasyon karşısında ezilecek” ifadelerini kullandı.

Kredi muslukları tamamen kısıldı

Merkez Bankası’nın faizleri indirse de enflasyonla mücadele kapsamında almış olduğu makro ihtiyati tedbirler kapsamında kredi artış hızını kontrol altında tuttuğunu vurgulayan Asmalı, bu durumun da özellikle özel bankaların kredi verme iştahını dizginlediğine işaret etti. Asmalı, “Makro ihtiyati tedbirler kapsamında bankalar ticari kredi faizlerini hafif aşağı çekmiş olsalar da bu sefer tamamen kredi musluklarını kısmış durumdalar. Müşterilerin talep ettiğinden çok daha düşük kredi kullandırıyorlar. Tabii kredi piyasalarındaki bu tıkanık iktisadi faaliyetleri de dizginliyor” diye konuştu. Uzun vadeli krediye erişimin de bir başka sorun olduğuna işaret eden Asmalı, şöyle devam etti: “Merkez Bankası, ticari bankaları haftalık bazda finanse ediyor. Merkez Bankası’nın bu kadar kısa vadeli fonlamayla bu işi yapıyor olmasından dolayı, reel sektör uzun vadeli finansmana erişemiyor, uzun vadeli projelere girmek istemiyor. Uzun vadeli finansman olanaklarına daha fazla ihtiyaç var. Maalesef Türkiye ekonomisi belli aralıklarla krediye/faize dayalı sistem tıkanıklıklarını yaşamak durumunda kalıyor. Bu durum Türkiye’nin ortaklığa dayalı bir finans sistemine ne kadar ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.”

Şirketlerin karının üçte ikisi faize gitti

Küresel koşulların da kredi piyasasının aleyhinde ilerlediğinin altını çizen Asmalı, küresel likiditenin de erimesinin içeride bankaların verebileceği kredi havuzunu daralttığını dile getirdi. Bankaların aşırı ihtiyatlı hareket ettikleri ve risk almaktan aşırı şekilde çekindikleri eleştirisini getiren Asmalı, “Bankalarımız çok yüksek karlar elde etti. Bu karlarda vazgeçmek istemiyorlar. Ama dünyanın ve Türkiye’nin bu kadar zorlu bir virajdan geçtiği dönemde bankaların da karını maksimize etme yaklaşımını açıkçası doğru bulmuyoruz. Merkez Bankası bir araştırma yapmış, 860 bin işletme geçen yıl 621 milyar TL kar etmiş, bunun 400 milyar TL’si banlalar faiz olarak gitmiş, neredeyse üçte ikisi… Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir tablo görmek mümkün değil. Özel bankaların da piyasayı canlı tutma anlamında üretim yapanlara ve istihdam yaratanlara kredi musluklarını açması lazım. Aynı zamanda Merkez Bankası’nın da bu noktada haftalık değil daha uzun vadeli finansman sağlaması gerekiyor” şeklide konuştu.

Sanayici istikrar istiyor

Bunun yanında artık reel sektörün faiz indirimlerini konuşmaktan yorulduğunu vurgulayan Asmalı, “Sayın Cumhurbaşkanımız ‘Faizi tek haneye düşürmemiz lazım’ dedi. Bizler de bu yaklaşımı destekliyoruz. Merkez Bankası'nın faizi yüzde 9'a çekmesi, yani faizin tek haneli rakamlara inmesi önemli. Faizi ülke gündemimizden çıkaralım. 5-6 ay unutalım, artık faizi konuşmayalım, önümüze bakalım. Sanayici, üretici belirsizlik ortamını sevmiyor. İstikrar olsun, o istikrarla da devam edelim” dedi. Başta yazılımcı olmak üzere Türkiye’den hızlanan beyin göçünü sorduğumuzda Asmalı, “Yüksek enflasyonda paranın değerinin düşmesinden dolayı sadece yazılımda değil birçok sektörde iş gücü yurtdışına gidiyor. Mesela ben inşaat sektöründeyim. Sektörde kalıpçılar diyor ki, ‘Yurtdışına gideyim, orada Türkiye’de kazandığım parayı daha kısa sürede kazanayım.’ Birçok sektör işgücü transfer ediyor” dedi.

TÜSİAD ile lobi faaliyetleri yürütmek için görüşüyoruz

MÜSİAD olarak yürüttükleri ticari diplomasi faaliyetlerine değinen Asmalı, TÜSİAD ile beraber lobi faaliyetleri gerçekleştirmek için temaslarda bulunduklarını dile getirdi. Asmalı, “Eski TÜSİAD Başkanı Simone Bey başkan seçildiğimde beni ziyarete gelmişti. Biz de seçilmesinin ardından Orhan Başkan’a iadeyi ziyaret gerçekleştirdik. TÜSİAD heyeti geldiğinde onlara şöyle söyledik, -Bu ülke çok güzel, gelin bu ülkenin yanlış tanıtımını engellemek için lobi faaliyetlerini beraber yapalım. Avrupa’daki birçok kuruluşa beraber gidelim. Ülkemizi ve yatırım fırsatlarını anlatalım.- Bu konuda TÜSİAD ile görüşmelerimiz sürüyor. İş insanları muhakkak diyalog halinde olmalı. Bizim siyasi çekişmelerden ve politik güncel gelişmelerden uzak, ülkemizin gelişmesi ve kalkınması için el ele vermemiz gerektiğini düşünüyoruz. Biz bu konunda terörle iltisaklı olmayan her kuruluşla görüşüyoruz” ifadelerini kullandı.

Yabancıların ilk sorduğu ‘Sizde enerji sorunu var mı’?

Avrupa’daki resesyon endişelerine ilişkin olarak Asmalı, Avrupa’nın Türkiye ekonomisi için büyük bir pazar olduğunu, dolayısıyla resesyona girmesinin de Türkiye için bazı riskler taşıdığını kaydetti. Ancak iyi yönetilmesi halinde bu resesyonun avantaja çevrilebileceğine işaret eden Asmalı, Avrupa’da yaşanan enerji sıkıntısıyla ilgili olarak da gelen fotoğrafların çok iyi olmadığını dile getirdi. Enerji fiyatları ve enerjide yaşanan aksaklıklardan dolayı Avrupa’da üretimi durma noktasına gelen tesisler olduğunu aktaran Asmalı, “Enerji sorunundan dolayı bize gelen taleplerde ilk olarak ‘Sizde bir enerji sıkıntısı var mı, sizde durumlar nasıl’ diye soruyorlar. Türkiye’ye ilgi fazla. Ama biz orta gelir içine takılmışız. Buradan çıkış için stratejik, inovatif ve katma değeri yüksek ürünlere yatırım yapmamız lazım. Biz de ülke olarak burada yatırımda seçici olmalıyız. Yabancı yatırımcıların Ar-Ge’lerini de Türkiye’ye getirmelerini sağlamalıyız” diye konuştu.