Milyoner mudi, alternatif yatırıma kayıyor

ŞEBNEM TURHAN

Son 1 yılda toplam mevduat, standart TL mevduata olan ilginin artmasıyla yönünü yukarı çevirirken tüm mevduat türleri aynı hızda yükseliş göstermedi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu aylık verilerine göre eylül sonu itibariyle mevduat türleri arasında en fazla mudinin olduğu tür 10 bin liraya kadar olan mevduat olurken bu alanda kişi başı mevduat eylülde 800.3 lira oldu geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,73 geriledi. 10-50 bin lira arası kişi başı mevduatta kayıp yüzde 2,91 olurken 50-250 bin lira arası kişi başı mevduat yüzde 0,39 arttı. En yüksek artış 250 bin 1 milyon lira arası mevduatta yüzde 2,6 ile yaşanırken 1 milyon üzeri kişi başı mevduat ise yüzde 8 ile en çok gerileyen mevduat türü oldu. Bankacılık sektörü kaynakları milyonerlerin alternatif yatırım araçlarına yöneldiğini daha düşük mevduat türlerinde ise tasarrufun alım gücü gerilemesi nedeniyle azaldığını vurguladı.

Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele kapsamında reel değerli TL kullandığı en önemli enstrümanları arasında bulunuyor. Reel değerli TL de yatırımcıların TL’ye ilgisinin artmasını sağlıyor. TL yatırımlar hem mevduat hem de yatırım fonları alanında 2024 yılında hızlı bir büyüme yaşadı. BDDK haftalık verileri kur korumalı mevduat hariç standart TL mevduatın 1 Kasım itibariyle 10 trilyon 93 milyar 598 milyon liraya yükseldi. Böylece toplam mevduat içinde standart TL mevduatın payı yüzde 56 ile son 7 yılın zirvesinde kalmaya devam etti.

Toplam kişi başı mevduatta yüzde 24 artış

BDDK’nın aylık verileri ise mevduat türlerine göre yatırımcı sayılarına ilişkin bilgi veriyor. Eylül ayı itibariyle toplam mevduat yurtiçi yerleşiklerin KKM dahil TL mevduat 10 trilyon 723 milyar 532 milyon lira olurken, toplam mevduat ise 16 trilyon 510 milyar 107 milyon lira oldu. Yurtiçi yerleşik mevduat sahibi sayısı da 174 milyon 597 bin 416 olarak belirlendi. Bu kişi başı mevduatın 94 bin 561 lira olduğunu gösterdi. Geçen yıl eylülde ise toplam yurtiçi yerleşiklerin mevduatı 12 trilyon 353 milyar 997 milyon lira, mevduat sahibi yurtiçi yerleşiklerin sayısı da 161 milyon 900 bin 159 idi. Bu kişi başı mevduatın 76 bin 306 lira oluşmasını sağladı. Bir yılda kişi başı mevduat yüzde 24 artış gösterdi. Peki bu artış hangi mevduat türlerinden kaynaklandı?

En düşük tasarrufta azalış yüzde 5,73

Mevduat türlerine göre bakıldığında bu yıl eylül sonu itibariyle 10 bin lira altı mevduat sahibi 159 milyon 434 bin 570 olurken toplam mevduatı ise 127 milyar 593 milyon lira oldu. Kişi başı mevduat 10 bin lira altı için 800.3 lira oldu. Geçen yıl eylülde 10 bin lira altı mevduat türünde kişi başı mevduat 848.9 lira seviyesindeydi. Bu bir yılda 10 bin lira altı mevduat türünde kişi başı mevduatın yüzde 5,73 azaldığını ortaya koydu. 10 bin -50 bin lira arası mevduat türünde ise toplam mevduat 394 milyar 882 milyon lira olurken, mudi sayısı 15 milyon 552 bin 184 oldu. Bu türde kişi başı mevduat bu yıl eylülde 25 bin 391 lira olarak hesaplandı. Geçen yıl eylülde ise kişi başı mevduat 26 bin 152 liraydı. Yani bir yılda bu mevduat türünde kişi başı mevduat yüzde 2,91 azaldı.

Yüzde 2,6 ile en çok artış 250-1 milyon arasında

50 bin ile 250 bin lira mevduat büyüklüğüne sahip mevduat miktarı 1 trilyon 134 milyar 863 milyon lira iken mudi sayısı 9 milyon 182 bin 40 oldu. Kişi başı mevduat ise 123 bin 596 olarak hesaplandı. Geçen yıl 123 bin 120 lira seviyesindeydi, bir yılda yüzde 0,39'luk artış gerçekleşti. 250 bin lira 1 milyon lira arası mevduat büyüklüğüne sahip mevduat miktarı bu yıl eylülde 2 trilyon 254 milyar 563 milyon liraya yükseldi. Bu mevduat türündeki yatırımcı sayısı 4 milyon 371 bin 963 olurken kişi başı mevduat miktarı ise 515 bin 6867 lira oldu. Geçen yıl bu mevduat türünde kişi başı mevduat 502 bin 683 liraydı. Böylece bir yılda bu alanda yüzde 2,6'lık artış gerçekleşti.

1 milyon lira ve üzeri mevduatta bu yıl eylülde toplam mevduat 12 trilyon 598 milyar 204 milyon lira oldu, bu mevduat türünde yatırımcı sayısı ise 1 milyon 725 bin 711. Böylece milyonerlerin kişi başı mevduatı 7 milyon 300 bin 298 lira oldu. Geçen yıl ise 7 milyon 937 bin 390 liraydı. Bir yılda milyonerlerin mevduatı yüzde 8,03 azaldı.

Hem mudi sayısı arttı hem de enflasyon

BDDK verileri kişi başı mevduatta en fazla düşüşün 10 bin lira altı ile milyonerlerde gerçekleştiğini ortaya koydu. Bankacılık sektörü kaynakları bu düşüşte milyonerlerin başta yatırım fonları olmak üzere alternatif yatırım araçlarına kaymasının yanı sıra döviz mevduatlarında yükselişin reel değerli TL nedeniyle sınırlı kalmasından kaynaklandığını belirtti. 10 bin lira altı mevduatta kişi başı mevduat kaybının en önemli nedeni yüksek enflasyon ile gerileyen alım gücünün tasarrufa imkan sağlayamamasının yanı sıra yüksek mevduat faizinden yararlanmak için daha fazla mudinin 10 bin lira altı mevduatını değerlendirmesi oldu.