Mikro ‘mücbir sebep’ yolu açıldı

CANAN SAKARYA/ANKARA

Devlet memurlarıyla ilgili kanun teklifinin Meclis Plan Bütçe Komisyonundaki görüşmeleri sırasında AK Parti tarafından verilen önergelerle yasa teklifline mücbir sebeple ilgili iki yeni madde eklenerek Hazine ve Maliye Bakanlığı’na deprem bölgesinde sona eren mücbir sebep uygulamasını 1 Aralık tarihinden itibaren 1 yıla kadar uzatma yetkisi verildi. İlgili düzenlemeyle Bakanlık OSB, teknoloji bölgesi, endüstri bölgesi, serbest bölge gibi alanlarda da mücbir sebep ilan edebilecek. Afet bölgelerinde ise işletme büyüklükleri, sektör bazında da mücbir sebep ilan edilebilecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kahramanmaraş, Malatya, Adıyaman, Hatay ile Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde deprem tarihi itibarıyla mükellefiyet kaydı bulunan ve 30 Kasım 2024’te mücbir sebep hali sona eren mükelleflerin mücbir sebep halini, 1 Aralık 2024’ten itibaren her defasında 6 ayı geçmeyen süreler halinde bir yıla kadar uzatabilecek.

Mücbir sebep ilanı farklılaştırılıyor

Kanun teklifine eklenen diğer bir maddeyle mücbir sebep ilanında farklılaştırmayı getiren bir düzenlemeye gidildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, mücbir sebep sayılan hallerde bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hâli ilan etme yetkisinin organize sanayi bölgesi, teknoloji geliştirme bölgesi, endüstri bölgesi, serbest bölge gibi bölgeler itibarıyla genişletilmesi hükme bağlandı.

Bakanlık afet durumlarında bu yetkisini; mükellefiyet ve vergi türü, vergilendirme ve defter tutma usulü, faaliyet konusu, sektör, aktif toplamı, öz sermaye toplamı, satış hasılatı ve çalıştırılan hizmet erbabı gibi ölçütleri de dikkate alarak kullanılabilmesine yönelik düzenleme yapıldı.

Bu kapsamda mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde mücbir sebep, bu durumun oluştuğu tarihin rastladığı ayı izleyen 3’ncü ayın son günü itibarıyla bitmiş sayılacak. Bakanlık; bu süreyi mücbir sebep halinin oluştuğu tarihin rastladığı ayı izleyen 18’nci ayın sonunu geçmemek kaydıyla uzatabilecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu düzenleme kapsamındaki yetkisini, vergi türleri ve işyerleri itibarıyla; beyannamelerin toplulaştırılması, yeni beyanname verme süreleri belirlenmesi ve beyanname verme zorunluluğunun kaldırılması şeklinde de kullanabilecek.

Engellinin araç alımında Cumhurbaşkanına ÖTV yetkisi

Kanun teklifine eklenen yeni bir madde ile Özel Tüketim Vergisi kanunda değişikliğe gidilerek malul ve engellilerin araç alımlarıyla ilgili istisnada düzenleme yapıldı. Cumhurbaşkanına malul ve engellilerin araç alımlarındaki istisna kapsamına girecek araçları, yerli katkı oranı, motor silindir hacmi, emisyon türü ve değerine göre belirleme konusunda yetki verildi.

Önergenin gerekçesinde malul ve engellilerin araç alımlarındaki istisnadan yararlanılacak bedel üst sınırının her yıl yeniden değerleme oranında artırılarak güncellendiği ancak yeniden değerleme oranındaki artış oranının, araçların piyasa satış fiyatındaki artıştan ve hatta ithal araçlar bakımından döviz kuru artış oranının çok üzerinde olduğu kaydedildi.

“Mevcut uygulama ile devam edilmesi halinde, daha önce piyasa satış fiyatı olarak kapsamda olmayan ithal araçların da kapsama gireceği görülmektedir. Bu durum aynı zamanda araç ithalatını da artırarak cari açığı olumsuz etkileyecektir.

Halihazırda binek araçların 2024 yılının Ocak-Kasım döneminde yüzde 22.8’inin bu kapsamda istisnalı satıldığı, aylık satışlarının yılın ilk ayı itibarıyla hala yüzde 13 oranında devam ettiği, Kasım ayı oranının bile bundan önceki yılların engelli araç satışı oranlarından yüksek olduğu görülmektedir“ denildi.

“Hazine ve Maliye Bakanlığı'na genel bir yetki veriyoruz”

Mücbir sebeple ilgili düzenlemeyi getiren önergede imzası bulunan AK Parti Adıyaman Milletvekili TBMM Plan Bütçe Komisyonu üyesi Resul Kurt, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na genel bir yetki verildiğini bunu detaylarının Bakanlık tarafından belirleneceğini söyledi. Kurt şu değerlendirmeyi yaptı: “ Özellikle mücbir sebep sayılan hallerde bölgeler, il, ilçe, mahal, organize sanayi bölgesi, endüstri bölgesi, serbest bölge gibi yerlerde mücbir sebep ilan etme yetkisini Hazine ve Maliye Bakanlığına veriyoruz. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Adıyaman’daki bir organize sanayi bölgesi ya da Adıyaman’ın bir ilçesi ya da bir teknoloji bölgesinde mücbir sebep diyebilecek. Ya da mükellefi yet türlerine göre, örneğin işletme defteri tutan esnaflar açısından bir düzenleme yapabiliyorum diyebilir veya tekstil sektörü veya bilanço büyüklüğünü yazabilir. Örneğin, 2 milyon, 3 milyon ya da 5 milyon cirosu olanların altındaki işletmeleri kapsıyor diyebilir. Bu gibi kararların hepsinin yetkisini Hazine ve Maliye Bakanlığı almış oldu. Bu kanun yasalaştıktan sonra özellikle deprem bölgesinde Adıyaman, Malatya, Hatay, Kahramanmaraş illerimizin beklediği önemli bir düzenleme hayata geçmiş olacak. Bölgedeki hem mali müşavir odalarından, hem ticaret ve sanayi odalarından, hem esnaf odaları ile iş dünyasından ekonominin desteklenmesi noktasında bize çok fazla talep geliyordu. Bu düzenleme bölgeye büyük katkı sağlayacak, oradaki iş dünyasını rahatlatmış olacağız. Bölgedeki son durum konusunda da Maliye Bakanlığı’nın elinde ekonomik veriler zaten var, Bakanlık bu verilerden de hareket ederek gerekli düzenlemeleri yapacak.”

Mücbir sebep konusu VUK 13’üncü maddesi

Madde 13 – Mücbir sebepler:

1- Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

2- Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

3- Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler(yokluk);

4- Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması; gibi hallerdir.