Merkez'den ikinci adım: ROM'da döviz imkanı sona eriyor
Yabancı para zorunlu karşılık oranları 2 puan artırıldı. Merkez Bankası, yeni düzenlemenin 1 Temmuz'daki kararın tamamlayıcı adımı olduğunu açıkladı. TL cinsi zorunlu karşılık tesisleri 13,9 milyar lira, döviz ve altın cinsi zorunlu karşılık tesisleri ise 3,4 milyar dolar karşılığı artacak. Bu arada kararın haftaya yapılacak PPK öncesi gelmesi farklı yorumlara da neden oldu...
Haber Merkezi |Merkez Bankası, temmuzda aldığı TL cinsi ZK'ların döviz cinsi tutulabilme imkanın kademeli sona erdirme tarihiyle eş zamanlı olarak bugün döviz cinsi zorunlu karşılıklarda artış yaptığını açıkladı.
Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğe göre; yabancı para mevduat ve kıymetli maden depo hesaplarına uygulanan zorunlu karşılık oranları 200 baz puan artırıldı. Vadesiz ve 1 yıla kadar vadeli döviz hesapları için zorunlu karşılık oranı yüzde 21'den yüzde 23'e yükseldi. 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli döviz hesaplarında zorunlu karşılık oranı ise yüzde 15'ten yüzde 17'ye çıktı.
TCMB, Resmi Gazete'de yayımlanan ZK kararının ardından yaptığı açıklamada; zorunlu karşılık kararının TL cinsi ZK tesislerini yaklaşık 13.9 milyar TL, döviz ve altın cinsi ZK tesislerini ise 3.4 milyar dolar karşılığı artıracağını bildirdi.
TCMB, yeni kararı; 1 Temmuz'da açıklanan TL cinsi zorunlu karşılıkların döviz ve altın cinsi tutulmasını sağlayan Rezerv Opsiyon Mekanizmasının (ROM) kademeli şekilde kaldırılmasına ilişkin tamamlayıcı bir düzenleme olarak duyurdu.
Fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması için zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe gidildiğini bildiren TCMB şu açıklamayı yaptı:
1 Temmuz 2021 tarihinde açıklandığı üzere, Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı azami oranı yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülmüş ve döviz cinsinden mevduat/katılım fonuna uygulanan zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırılmıştı. Ayrıca, Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânının sonlandırılacağı da ilan edilmişti. Bu çerçevede, söz konusu imkân 1 Ekim 2021 tesis tarihinde yüzde 10’dan yüzde 0’a düşürülerek sonlandırılacak olup, aynı tarihte yürürlüğe girmek üzere yabancı para mevduat/katılım fonuna uygulanan zorunlu karşılık oranlarının tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırılmasına karar verilmiştir. Alınan bu kararla birlikte, 1 Ekim 2021 tarihi itibarıyla Türk lirası cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin yaklaşık 13,9 milyar Türk lirası, döviz ve altın cinsinden zorunlu karşılık tesislerinin ise yaklaşık 3,4 milyar ABD doları karşılığı tutarında artması beklenmektedir."
| YABANCI PARA ZORUNLU KARŞILIK | YENİ ORAN | ESKİ ORAN |
| MEVDUAT VE KATILIM FONU | ||
| Vadesizden 1 yıla kadar vadeliye kadar | 23 | 21 |
| 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | 17 | 15 |
| KIYMETLİ MADEN DEPO HESAPLARI | ||
| Vadesizden 1 yıla kadar vadeliye kadar | 24 | 22 |
| 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli | 20 | 18 |
| MÜSTAKRİZLERİN FONLARI | 23 | 21 |
| DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER | ||
| 1 yıla kadar (1 yıl dâhil) vadeli | 21 | 21 |
| 2 yıla kadar (2 yıl dâhil) vadeli | 16 | 16 |
| 3 yıla kadar (3 yıl dâhil) vadeli | 11 | 11 |
| 5 yıla kadar (5 yıl dâhil) vadeli | 7 | 7 |
| 5 yıldan uzun vadeli | 5 | 5 |
Bu arada TCMB'nin kararı önümüzdeki haftaki PPK öncesi alması farklı yorumlara neden oldu.
Bazı bankacılar ise kararın erken faiz indirimine karşı dövize yönelimi engelleme önlemi olarak yorumlarken bu yorumlar azınlıkta kaldı. Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "TCMB'nin kararı önümüzdeki haftaki PPK öncesi alması farklı yorumlar oluşturuyor. Karara faiz indiriminde dövize yönelimi engellemeye hazırlık olarak yorumlar da var. Ancak biz kararın ROM imkanındaki TL cinsi ZK'lar için döviz cinsi imkanın kaldırılması nedeniyle oluşan boşluğun teknik olarak tamamlanması amaçladığını düşünüyoruz" dedi.
ROM NEDİR?
Rezerv Opsiyonu Mekanizması (ROM), bankaların TCMB’de tutmak zorunda oldukları Türk lirası zorunlu karşılıkların belirli bir yüzdesini döviz (dolar ve/veya euro) ve standart altın cinsinden tesis edebilmelerine imkan tanıyan bir uygulama. ROM ile bankalara Türk lirası likidite gereksinimlerini karşılamak için döviz varlıklarını belli oranlarda kullanabilme imkanı tanınıyor. Böylece bankalar, Türk lirası zorunlu karşılıkları tesis etmede esneklik kazanıyor ve gönüllü olarak Merkez Bankasında döviz rezervi biriktirebiliyor. Merkez Bankası'nın bankalara tanıdığı bu ‘döviz tutma imkanı’ 1 Ekim 2021'de sona eriyor. TCMB, ROM uygulamasının döviz bölümünün kademeli azalışlarla sona ereceğini 1 Temmuz'da açıklanmıştı. Söz konusu ROM azami oranı 1 Temmuz’da yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülmüştü. Ekim ayı itibariyle artık bankalar, Türk lirası zorunlu karşılıkların belirli bir bölümünü döviz olarak tutamayacak.
Toplam rezerv 119 milyar doları aştı
Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 3 Eylül 2021 itibarıyla, bir önceki haftaya göre 1 milyar 406 milyon dolar artış ile 27 milyar 856 milyon dolara yükseldi. Brüt döviz rezervleri 91 milyon dolar artış gösteriken, toplam rezervler 118 milyar 264 milyon dolardan 119 milyar 198 milyon dolar seviyesine yükseldi.
Döviz hesapları rekor tazeledi
Bu arada 3 Eylül haftasına ait para banka verilerine göre, yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 1 milyar 922 milyon dolar artış göstermiş; böylece bir önceki hafta 236 milyar 196 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 238 milyar 118 milyon dolara çıkmıştı.