Merkez, indirim sinyali vermedi!

ŞEBNEM TURHAN

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu ekim ayı toplantısında politika faizini yüzde 50’de sabit bırakırken verilerin yarattığı belirsizliklere dikkat çekti ve eylül ayında enflasyonun ana eğiliminin yükseldiğine dikkat çekti. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu karar metni enflasyonla ilgili bölüm dışında değişmese de enflasyondaki iyileşme hızına dair belirsizliklerin ise son dönemde veri akışı ile arttığı yorumunun eklenmesi bu yıl politika faizi indirimi olmayacağı yorumlarını arttırdı. Buna karşılık bazı uzmanlar ise aralık ayında göstermelik de olsa bir faiz indirimi yapılabileceğine işaret etti. Borsa İstanbul’da bankacılık endeksinde PPK kararı açıklandıktan sonra satışlar arttı ve gün içinde yüzde 1,5’e yaklaştı.

Yedinci toplantıda da pas geçildi

Merkez Bankası Haziran 2023’ten bu yana yüzde 8,5 politika faizini en son Mart 2024’te yaptığı artırımla yüzde 50 seviyesine çıkardı. Son 7 toplantıda ise politika faizinde değişiklik yapılmadı sıkı para politikası ve temkinli duruşun enflasyonda belirgin bir iyileşme sürene kadar devam edeceği vurgulandı. Ağustos ayından itibaren ise piyasada politika faizi indirim tartışmaları alevlenirken Merkez Bankası temkinli duruşla her PPK kararında gelen verilere yönelik duruşunu korudu ve eylül PPK’sında kasım ayına yoğunlaşan ilk faiz indirimi beklentisi ise ekim başında beklentinin üzerinde gelen eylül ayı enflasyon verisi sonrasında ise aralık ayına ötelendi.

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan eylül ayı enflasyon verisi sonrasında yaptıkları açıklamalarda, dezenflasyon süreci ile alakalı kriterlerde alınacak bir miktar mesafe olduğunu, bu nedenle para politikasında sıkılığı korumaya devam edeceklerini söylemişti. Dün açıklanan Para Politikası Kurulu karar metinde de eylül ayında enflasyonun ana eğiliminin bir miktar yükseldiği belirtilerek üçüncü çeyreğe ilişkin göstergelerin yurtiçi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere yaklaştığını ima ettiği belirtildi. Eylül PPK metninde ise yurtiçi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyonist etkisinin azaldığını teyit ettiği ifadesi yer almıştı.

Veriler belirsizlikleri artırıyor

Temel mal enflasyonu düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklendiği ifadesi yenilenirken “Enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizlik ise son dönemdeki veri akışı ile artmıştır” ifadesi ekim ayı PPK metninde en dikkat çeken yeni cümle oldu. Bu ifadenin ve ana eğilimin yükseldiğinin eklenmesini bazı ekonomistler tarafından aralık ayında faiz indirimi olasılığını ortadan kaldırdığı olarak yorumlandı. Gidişattan emin olana kadar Merkez Bankası’nın faiz indirmeyeceğini dile getiren ekonomistler yüzde 60-70 olasılıkla ilk faiz indiriminin Ocak 2025’te olabileceğini vurguladı. Ocak ayında da indirimin bir garantisi olmadığını söyleyen ekonomistlere göre ocakta yüzde 42 civarında oluşmasını bekledikleri yıllık tüketici enflasyonuna otomatik fiyat artışlarının ve kur hareketlerinin etki yapacağını da vurguladı. PPK metninde enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiği kaydedilirken aralık ayında faiz indiriminin başlayabileceğini belirten bazı piyasa uzmanları da indirim olsa bile para politikasının sıkı kalmaya devam edeceğini dile getirdi. Aylık arındırılmış enflasyon ekim ve kasımda yüzde 2,5 seviyelerinde geldiği takdirde şu an politika faizinin aylık yüzde 5 ile 2.5 puanlık bir reel faize işaret ettiğini söyleyen bazı piyasa uzmanları bu nedenle aralıkta faiz indirimi yapılabileceğini ifade etti.

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara sosyal medya hesabında yaptığı değerlendirmede Merkez Bankası’nın beklediği gibi faizi değiştirmediğini, karar metninde temkin düzeyini bir tık artırdığını dile getirdi. Kara, şu yorumu yaptı: “Özetle deniyor ki enflasyon tahminimizden yüksek geldi. Kasımda faiz indirimi beklemeyin. Aralıkta bakarız ama o da zor gibi.”

PPK metninin para politikası duruşuna ilişkin paragrafında ise eylül PPK metnine göre bir değişiklik yaşanmadı.

■ EKONOMİSTLER MERKEZ BANKASI PPK KARARINI NASIL YORUMLADI?

YIL BİTMEDEN İNDİRİM BAŞLAYABİLİR

■ Virtus Glocal Yönetici Ortağı Dr. İnanç Sözer: Merkez Bankası karbon kopya tarzı bir açıklama ile eylül ayı enflasyon rakamlarına bağlı olarak para politikasını duruşunu ve yüzde 50’lik politika faizini değiştirmedi. Ekim ayının ilk yarısı, eylül ayının aksine, TCMB’nin rezerv biriktirmeyi önceliklendirmeyip enflasyonu düşürmek için TL’yi daha değerli kılmaya çalıştığı bir ay olarak geçti. Yılın son çeyreğinde de bu duruşunu koruması halinde, enflasyonda peyderpey daha iyimser rakamlar görebileceğimizi ve yıl bitmeden "normalleşme adımları olarak" faiz indiriminin başlayabileceğini tahmin ediyorum. TCMB'nin piyasayı rahatlatacak boyutta bir faiz indirimi içinse, yüksek yabancı yatırımcı girişi ve/veya yurtiçinde güvenin artmasıyla daha değerli bir Türk Lirası ve düşük emtia fiyatları olmadan şimdilik mümkün görünmüyor.

ARALIKTA FAİZ İNDİRİM İÇİN KAPI KAPANDI

■ TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat: “Enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizlik ise son dönemdeki veri akışı ile artmıştır” cümlesi olmasaydı sadece temkinli derdim Merkez Bankası’na ama cümleyi eklediğine göre bence aralık ayında indirim için kapı kapandı. Ekim ayı enflasyonu dönemsel olarak yüksek gelir eylülden kalanlar vardır. Biz ekim ayı enflasyonunu kasımın başında kasım enflasyonunu ise aralıkta göreceğiz. Merkez Bankası bir aylık veriye bakarak enflasyon düşüş trendine girdi demez, eylüle bakarak da artış trendine girdi demez. 2 ay üst üste beklentilere paralel veya altında gelmeli ki enflasyon faiz indirimi için sinyal veresiniz. Aralıkta ekim ve kasım enflasyonlarını görecek ki Merkez Bankası buna göre sinyal verecek. Yani sinyal aralıkta gelebilir buna göre. Politika faizi indirimi bence en iyi ihtimalle ocak ayına kaldı. Bu cümleyi eklemelerinin bir sebebi olmalı. Kaldı ki TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay’ın açıklamaları da oldukça şahindi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de NTV’de “2025’in ikinci yarısında rahat etmemiz için 2025’in ilk 6 ayında dişimizi sıkmamız gerekiyor” dedi. Ekonomi yönetiminin bir numaralı ismi faizlerin yüksek kalacağını söylüyor. Yalnız sembolik indirimler gelebilir politika faizinde ama para politikası çok sıkı kalmaya devam edecek ilk 2025 altı ayında. Aralık ayında indirim olasılığı çok azaldı.

HİZMET ENFLASYONU TEMEL BELİRLEYİCİ

■ Gedik Yatırım Baş Ekonomisti Serkan Gönençler: PPK metninde, daha şahin bir cümle olarak enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizlik son dönemdeki veri akışı ile artmıştır” cümlesini eklemişler. Diğer taraftan dengeleyici olarak, yurtiçi talebin enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere yaklaştığını söylemişler. Ayrıca hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşeceğini söylemeye devam etmişler. Özetle, belirsizlik arttı deseler de çok fazla şahin bir metin olarak görmüyorum (hatta belirsizliğin de enflasyondaki iyileşmenin hızına dair olduğunu söylüyorlar). Genel olarak, aralıkta faiz indirimine açık kapı bırakan bir metin olduğunu söyleyebilirim. Hizmet enflasyonu temel belirleyici olmaya devam ediyor.