Merkez Bankası faizi ne zaman indirecek? Ekonomistler yorumladı

ÖZDER ŞEYDA UYANIK

Fed’in faiz indirimine geri sayan küresel piyasalar bir yana, TCMB’nin faiz indirimi de ekonomik göstergelerin ışığında zorlu bir sürece giriyor.

Eylül ayında Fed’in faiz indirmesi beklenirken, TCMB’nin de halen reelde negatif olan faizde enflasyondaki baz etkili düşüşle indirime geçmesi fiyatlamaların ilk unsurlarından oluyor.

Ekonomistler faiz indiriminde birleşirken, zamanlama ve yöntem konuları tartışılmaya devam ediyor.

TCMB Başkanı Fatih Karahan, temmuz ayı başlarında verdiği Reuters röportajında, “Sıkılığı koruyarak verilerin ve beklentilerin dezenflasyon patikamız doğrultusunda oluşmasını bekleyeceğiz. Henüz bu doğrultuda kat edecek mesafemiz olduğunu düşünüyoruz” diyerek indirim beklentilerini ötelemişti.

Karahan sonrasında yine aynı ajansa röportaj veren TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, “Faiz indirimi şu anda gündemimizde değil. Gevşemenin ön koşulu, aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı düşüş” diyerek aynı şekilde zamanı ertelemişti.

Peki, ekonomistler ne diyor?

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, “Politika faizini yüzde 5'e indiren İngiltere'de enflasyon yüzde 2. Hala yüzde 3 reel faiz var. Faiz indirim sinyali veren ABD'de PCE enflasyonu yüzde 2.5, politika faizi 5.25-5.50. yüzde 3'e yakın reel faiz var. Türkiye'de politika faizi yüzde 50. Enflasyon yüzde 70’in üzerinde. Faiz indirimi konuşmak için çok erken” dedi.

İktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, “Kural çok basit: Enflasyon yükselirken faizi hemen artıracaksın, enflasyon düşerken faizi düşürme işini ağırdan alacaksın. Bunları yaparken bir yandan da ekonomi dışı riskleri düşüreceksin. Tek başına faizle yola çıkarsan sıcak paraya çarpılırsın” dedi.

“Faiz indirimi zorlaşır”

Nasıl Bir Ekonomi gazetesi yazarlarından, TOBB Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Özatay, “TÜİK Temmuz aylık enflasyon: yüzde 3,23: Yüksek. Ağustosta da yüksek gelirse 2024 içinde faiz indirimi zorlaşır” dedi.

Merkez Bankası eski Başekonomisti, Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hakan Kara, “Geçen sene sonunda piyasa bu yıl Fed’den 135 baz puan indirim bekliyordu, 4 ay sonra 35 baz puana indi, şimdi 100 baz puana çıktı. Bizde ise bir süredir istikrarlı şekilde faiz indiriminin yılın son çeyreğinde başlaması öngörülüyor. Para politikamız ABD’den daha öngörülebilir :)” dedi.

“Türkiye sonbaharda faiz indirmek durumunda kalacak”

Nasıl Bir Ekonomi gazetesi yazarlarından, Topkapı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Emre Alkin, “Talihsizlik şu ki, hazır olmadığımız bir zamanda küresel piyasalarda sıkıntı başladı. Tüm Merkez Bankaları faiz indirmek için erken davranabilirler. TCMB dahil...” dedi.

Sabancı Üniversitesi Finans Kürsü Başkanı Prof. Dr. Özgür Demirtaş, “Türkiye sonbaharda faiz indirmek durumunda kalacak. TL aşırı derecede değerli. Ülke aşırı derecede pahalı. Dolar/TL’nin stabil kalması sayesinde yabancılar dolar bazında yüzde 50 kazandı. Uzun vadeye dönen yatırım çok az. Nas ekonomi politikasının bedelini hepimizi kahreden yüksek faiz ile ödüyoruz. Bu faiz inmeli diye uman milyonlar var haklı olarak. Yani ideolojik olarak ultra düşük faiz, korkunç yüksek faiz doğurdu. Yapısal reformlarla desteklenmeyen yüksek faiz sadece yabancıya extra carry trade geliri oluyor. Yüksek faiz belasını doğuran ideolojik ultra düşük faiz politikası ülkeyi yaktı. Şimdi sonbaharda faiz inişleri sarsılan ekonomi için şart koşulacak. Dolar/TL bırakılmalı. Türkiye bu kadar pahalı kalmaya devam edemez. Ama en önemlisi yapısal reformlar yapılmadan yukarıda bahsedilen para politikası hep boş vites oluyor” dedi.

2024 sonu mu, 2025 başı mı?

TEPAV Makroekonomi Çalışmaları Programı Direktörü Dr. Ali Çufadar, “TCMB, faizleri ne zaman "indirmeli"? Takipçilerimle aramda "derin" görüş ayrılığı var. En yaygın görüş, 2025 ilk çeyreği. Ağırlıklı ortalama; aralık ayı... Nedeni? Enflasyon eğilimi konusunda ikna olmuş değiller. Eylül'de tekrarlayalım; değişecek mi?” dedi.

HSBC Portföy Başekonomisti İbrahim Aksoy, son çeyrekte enflasyonun öngörülerine göre yüzde 1,5’a düşmeyebileceğini söylerken, “Enflasyon aylık yüzde 2 olursa TCMB, kasım ya da aralıkta toplam 5 puan faiz indirimi yapabilir” dedi.

Yabancı kurumlar ne bekliyor?

Citi Group, Merkez Bankası'nın kasıma kadar faizleri sabit tutmasını beklerken, UBS, 3. çeyrekte de faizleri sabit tutmasını beklediğini açıklamıştı. Bank of America (BofA) Türkiye'de en erken faiz indiriminin aralık ayında gerçekleşebileceğini belirtirken, Morgan Stanley, ilk faiz indirimi için 2025 Şubat ayını işaret etmişti.