Mamada çalıntı pazarı oluştu

YASEMİN SALİH

Son yıllarda market raflarında özel kilitleri bulunan ambalajlar dikkat çekiyor. Granül kahveden tıraş bıçaklarına kadar pek çok üründe bu uygulamayı görüyoruz. Ancak konu bebek maması olunca mesele hassasiyetle karşılandı ve Meclis gündemine kadar taşındı. Yıllık 1.6 milyar TL’lik pazar olan bebek mamasında Türkiye, gelişen piyasalar arasında gösteriliyor. Pazardaki büyüme ise sadece yatırımcıyı iştahlandırmıyor. Onur Marketleri Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Özen’e göre, bebek mamalarında ciddi bir çalıntı piyasası oluşmuş durumda.

‘Toplu çalıyor kolay alıcı buluyorlar’

Bebek mamasının bir süredir, kayıt dışı piyasada kendine yer edinen bir ürün haline geldiğine dikkat çeken Özen, “Marketlerde çok daha pahalı ürünler de satılıyor ama kilitli değiller. Burada kriter, üründe kayıt dışı piyasanın oturmuş olması. Mamada mutlaka alıcı bulunuyor. Bu ürünleri marketlerden çalanlar nihai tüketici değil, işin ticaretini yapan insanlar” dedi. Bebek mamasının dışında bal ve belirli tıraş bıçaklarında da kilitli ambalaj kullandıklarını anlatan Özen, yakın zamanda yaşadıkları bir deneyimi şöyle anlattı: “Geçtiğimiz haftalarda bir müşterimize elinde 5-10 paket bebek maması olan biri gelmiş. Eşinin bebekleri küçükken bolca mama aldığını ama tüketemeden bebeğin büyüdüğünü söylemiş. Sonra paketlerin çalıntı olduğu anlaşıldı. Çeşitli yollarla mamaları satabiliyorlar.”

2019’da 1 milyon 183 bin bebek dünyaya geldi

Küresel bebek gıdası sektörü 61 milyar dolarlık büyüklüğe sahip. Türkiye’de ise toplam pazar 200 milyon dolar. TÜİK verilerine göre 2019’da Türkiye’de 1 milyon 183 bin bebek doğdu. Türkler bebeklerinin ilk 3 yılında giyim, oyuncak, beslenme dahil olmak üzere toplam çocuk başına yılda ortalama 720 doların üzerinde harcama yapıyor. Ek gıda tüketimine bakıldığında ise Avrupa’nın çok gerisinde kalmakla birlikte hızlanan bir artış trendi var.

FİRMALAR NE DİYOR?

‘Kur hareketliliğini ürünlere yansıtmamaya çalışıyoruz’

Bebek maması pazarı hakkında bilgi veren Hero Baby Ülke Müdürü Ali Bozer, “Yılın başından itibaren neredeyse zam yapmadık” dedi. Bebek mamasında çalıntı piyasasıyla ilgili bilgilerin kendilerine de geldiğini vurgulayan Bozer şu bilgileri verdi: “Tüketici fiyatlarına baktığımızda bir önceki yıla göre kavanoz mama kategorisinde yüzde 2, kaşık mamada ise yüzde 7’lik fiyat artışı var. Yılın başından bu zamana kadar geçen dönemi baz aldığımızda piyasadaki kur hareketliliğini fiyatlarımıza yansıtmamak için gerekli aksiyonları aldık.” Türkiye’de iki fabrikayla üretim yaptıklarını anlatan Bozer, fiyatların düşmesi için Türkiye’de bebek maması üretimini destekleyecek tarımsal üretim yapılması gerektiğini ifade etti.

Nutricia: KDV oranı yüzde 8’den 1’e düşürülmeli

Nutricia Türkiye Genel Müdürü Dr. Yalım Üner, 2019 başından bu yana uyguladıkları tasarruf programı sayesinde ürünlere zam yapmadıklarını, tam tersine “Enflasyonla Topyekün Mücadele” kapsamında raflarda yüzde 10’dan başlayan indirime gittiklerini belirtti. Üner, “Bebek mamaları bir süredir marketlerdeki pek çok diğer ürün gibi kilitli satılmaktadır, ancak son zamanlarda bu uygulamanın daha da arttığını söyleyebiliriz. Ayrıca mamalardaki durumun tek nedeni mama fiyatındaki artış değildir. Halen mamada KDV oranı yüzde 8. Bu oran örneğin İngiltere’de olduğu gibi yüzde 1’e düşürülebilse ürünlerimizin fiyatı 2019 öncesinin de altına geriler” diye konuştu.

‘Karekod sistemine geçilmeli’

Gün&Partners’da Yönetici Avukat olarak görev yapan Ali Bozoğlu, bebek mamalarıyla ilgili kayıt dışı piyasasının önlenmesi için fatura takip sisteminin düzgün çalışması gerektiğini vurguladı. “Bu olayda hırsızlık ayrı suç, çalıntı malı satmak farklı bir suç unsuru olarak hukuksal anlamda ele alınmalı” diyen Bozoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bebek maması toplum sağlığı açısından önemli bir ürün. Kayıt dışı ortamda satışı da bu nedenle kritik. Tıpkı ilaçlarda olduğu gibi karekod uygulamasına geçilirse sorun çözülebilir.”