Maliyet artışı özel okulları kapattırıyor

Esra ÖZARFAT - Ali ŞAHİN / BURSA

Özel Eğitim-Öğretim Derneği (ÖZDEBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Naci Atalay, geçen yıl bin 500’ü aşkın özel okulun kapandığını söyledi. Bu da 2022’de faaliyette olan her 10 okuldan 1’inin kapandığı anlamına geliyor. Atalay, “Büyük yatırımlar var sektörde. Ancak pek çok okul da kapanma tehlikesiyle karşı karşıya. Bunun önüne geçmeliyiz” dedi.

Özel Eğitim-Öğretim Derneği (ÖZDEBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Naci Atalay, 2022 yılını “Sektörün son 40 yıldaki en zor yılı” olarak tanımladı. Geçen yıl Türkiye genelinde bin 500’ü aşkın özel okulun kapandığını belirten Atalay, özel okul fiyatlarında yüzde 36 barajıyla sınırlandırıldıklarını, yıl içinde yaşanan enflasyon artışı ve enerji maliyetlerindeki artışları fiyatlarına yansıtamadıklarını söyledi. Naci Atalay, bu nedenle özel okul fiyatları ile okulların sabit maliyetleri arasında ciddi bir makas oluştuğuna işaret ederek, “Özel okullar artışları sübvanse etmek durumunda kaldı. Elektrik ve doğalgazdaki artışlar da yüzde 300’ü buldu. Pek çok okulun elektrik ve doğalgaz giderleri kiradan çok daha yüksek tutarları buldu. Öte yandan mülk sahipleri de zorluyorlar. Konutlarda yüzde 25 olan kira sınırlaması iş yerleri için yok. Herkes vicdanına göre yüzde 200-250’lere varan artışlar talep ediyor” dedi.

Yasal zam oranı ile yüzde 80-90 artış gelebilir

Geçtiğimiz günlerde Milli Eğitim Bakanı ile bir araya gelerek sektörün taleplerini ilettiklerini anlatan Naci Atalay, “Bu yıl yüzde 36 gibi bir sınır beklemiyorum. Bizler de okullarımızı yaşatacak makul bir artış önereceğiz. Yasal olarak ÜFE ve TÜFE’nin ortalaması toplanıp ikiye bölünüp sonrasında da 5 puan eklenmesiyle özel okullara yapılacak zam oranı belirleniyor. Bu yasal hakkımızı kullanacağız. Bunun dışına çıkmayacağız. Bu da ortalama yüzde 80-90 oranında bir artış anlamına geliyor” diye konuştu.

Velilere yeniden teşvik verilmesini önerdiklerini belirten ÖZDEBİR Başkanı Naci Atalay, eğitim kurumlarından alınan yüzde 8’lik KDV’nin de sıfırlanmasını ya da yüzde 1’e çekilmesini istediklerini dile getirdi. Atalay, özel okulların öğretmenler için ödediği SGK primlerinin de yüksek olduğuna vurgu yaparak primlerin devlette çalışan öğretmenlerle eşitlenmesi gerektiğini, elektrik ve doğalgaz faturaları konusunda da devletten destek/teşvik beklediklerini bildirdi. Atalay, “Mükemmel eğitim veriyoruz, büyük yatırımlar var bu sektörde. Ancak pek çok okul da kapanma tehlikesiyle karşı karşıya. Bunun önüne geçmeliyiz. Ancak taleplerimize 3 yıldır bir karşılık alamıyoruz. Öte yandan son günlerde kamuoyunda özel okulların yüzde 400’e varan zamlar yaptığı yönünde açıklamalar oluyor. Tamamen yanlış bir algı oluşturuluyor. Böyle artışlar söz konusu değil. Yalan ve yanlış haberler sektörü üzüyor. Kayıtlarımız yasal olarak 1 Ocak’ta başlıyor. Bakanlığın uygun bir artış belirlemesini bekliyoruz” açıklamasını yaptı.

Özel okullara KGF desteği beklentisi

Ocak enflasyonunun dün açıklanmasıyla özel okul ücretlerinin artış oranlarının belli olacağını belirten Tüm Özel Öğretim Kurumları Derneği (TÖDER) Başkanı İbrahim Taşel, “Özel okul ücret zamlarının geçen yıl yüzde 36 ile sınırlandırılmış olması ödeme güçlüklerine neden oldu. Aradan geçen sürede 2 bin 825 lira olan asgari ücret bugün 8 bin 500 lira oldu. Bu yıl daha gerçekçi bir fiyat hesaplaması olacağını düşünüyoruz. Ayrıca Maliye Bakanlığı’ndan KGF destekleri kapsamında özel okulların da desteklenmesi talebimiz var. Olumlu dönüş alacağımızı düşünüyoruz” diye konuştu.

Fiyat artışları sübvanse edildi

Türkiye’de 11 binin üzerinde özel okul bulunduğunun altını çizen Özel Öğretim Derneği (ÖZDER) Başkanı Ahmet Akça ise özel okulların zarar etmelerine rağmen 2021 ve 2022 arasında oluşan fiyat artışlarını sübvanse etmeye çalıştıklarını söyledi. Sektörde 300 bini aşkın öğretmenin istihdam edildiğini vurgulayan Akça şöyle konuştu: “Eğer özel okulların gelir gider dengesini özel okullar aleyhine bozarsak zincirleme bir mağduriyet oluşur. Yüzde 65 olan personel giderimiz son zamlarla birlikte yüzde 70’e kadar çıktı. Elektrik, doğalgaz ve sudaki artışlar son bir yılda yüzde 200’lerin üzerinde. Özel okullar olarak diyoruz ki Milli Eğitim Bakanlığı’nın yönetmelikle belirlediği hakkı tam kullanma yetkisi verilsin, bunda bir kısıtlama yapılmasın.”

“Yüzde 250 zam isteyen bina sahipleri var”

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Eğitim Konseyi Başkanı Gıyasettin Bingöl, özel okulların girdi maliyetlerindeki artışı karşılamakta zorlanırken bir de yüksek oranda kira artışlarıyla karşı karşıya kaldığını söyledi. Bingöl, “Eğitim maalesef Türkiye’de en az değer verilen sistem haline geldi. Sektör olarak pandemi dönemini acı bir şekilde geçirdik. Almanya 23 gün okul kapattı. En fazla kapatan ülke İtalya, o da 2 ay 10 gün kapattı. Biz perişan olduk. Geçen yıl okul fiyatlarına yüzde 36’dan fazla artırım yapamazsınız, denildi. Yapmadık ama ne oldu. Enerji 4 kat, öğretmen ücreti 4 kat, servis ve yemek ücretleri 5 kat arttı. Sonuç, Bursa’da 23 okul kapandı. İflas etti. 18 okul ise iflas masasında. Kalanlar da can derdinde” dedi. Bursa’da 27 tane özel okulun aylık ortalama 500 bin ila 900 bin lira arasında kira ödediğini ifade eden Bingöl, bina sahiplerinin yüksek kira taleplerine tepki gösterdi. Gıyasettin Bingöl, “Yeni yılda yüzde 250 zam isteyen bina sahipleri var. Aksi halde dava açma tehdidiyle karşı karşıyayız. Kira konusunda hakkaniyetli olmak lazım. Eğitimciler olarak hiçbir zaman başkasının çocukları üzerinden pazarlık yapmadık” diye konuştu.

“Enflasyon güncellemesi yapılmamıştı”

Özel okulların mevcut artışlar konusunda zor durumda kaldığını belirten Özel Bursa Kültür Okulları Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Bulut, “Özel okullardaki en büyük giderimiz öğretmen-personel maaşları ve bina giderleri. Bu konudaki artışları da herkes biliyor. Geçen yıl yaşanan ekonomik dalgalanmada birçok sektörde enflasyon düzenlemesi yapılırken bizde bu durum gerçekleşmedi. Özel okulların ayakta kalması için öğrenci başına destekten ziyade daha sürdürülebilir teşviklere ihtiyacı var. Mesela KDV ve stopaj vergisi konusunda bir değişiklik yapılabilir ya da ticarethane vasfındaki faturalarımız devlet okulları ile aynı seviyeye alınabilir” dedi.

Finansal denge için yatırımlar ötelendi

Çağdaş Eğitim Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Müfit Parlak ise şunları söyledi: “Girdilerde çok önemli artışlar var. İlk defa bu sene velilerimizden ek katkı ödemesi istedik. Gelecek yıl için de fiyat belirlemek adına bazı parametrelerin yerine oturmasını bekliyoruz. İç finansal dengemizi koruyabilmek adına yatırım planlarımızda geri adım atmak zorunda kaldık. Planladığımız spor salonunun inşasını ve kabası biten idari kompleksimizin tamamlanmasını daha sonraya öteledik. Personel ve bina maliyetlerinde artışlar devam ederken en azından belli konularda vergi muafiyeti elimizi rahatlatabilir.”

14 bin 179 özel okul var

Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2022 yılı eylül ayında açıklanan Örgün Eğitim 2021-2022 verilerine göre Türkiye’de geçen eğitim öğretim döneminde 864 bin 762’i erkek, 713 bin 471’i kız olmak üzere toplam 1 milyon 578 bin 233 öğrenci özel okullarda eğitim gördü.

Özel öğretim kurumlarındaki öğrencilerin toplam örgün eğitim içindeki oranı yüzde 9 oldu. Bu oran, okul öncesi eğitim için yüzde 19, ilkokul için yüzde 5,7 olup ortaokul için yüzde 6,5 ve ortaöğretim için de yüzde 11,3 olarak gerçekleşti.

Örgün eğitim kapsamındaki okullarda görev yapan öğretmen sayısı, 2021-2022 eğitim öğretim yılında 1 milyon 139 bin 673 oldu. Bu öğretmenlerin 163 bin 975’i özel okullarda görev yaptı.

2021-2022 eğitim öğretim yılında 14 bin 179 özel okul hizmet verdi. Özel okullarda 140 bin 551 derslik kullanıldı.

Zam oranı bugün belli olacak

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, özel okul ücretlerine ilişkin yaptığı açıklamada yeni oranı bugün belirleyeceklerini ve kamuoyuna duyuracaklarını belirtti. Bakan Özer, Kızılcahamam TOKİ Çağatay İlkokulu Açılış Töreni'nin ardından gazetecilerin sorusu üzerine, özel öğretim kurumlarının tüm temsilcileriyle birlikte bir değerlendirme yapacaklarını söyledi. Özer, "Tabii sadece TÜFE-ÜFE oranlarına bakmayacağız. Çünkü 2023 yılında enflasyonun düşme beklentisi çok yüksek. Velilerimizi, velilerimizin çıkarlarını koruyacak şekilde yeni oranı belirleyeceğiz ve kamuoyuna duyuracağız" diye konuştu.