Maaşlar, şirketlerin kârları kadar artmadı
TÜİK ve TCMB, ortak çalışmasında 2009-2023 sektör bilançoları açıklandı. Şirket kârları ve maaşlar nasıl değişti? İstihdamın yükünü en çok hangi şirketler taşıdı?
Şeyda Uyanık |2009-2023 Sektör Bilançoları İstatistikleri’nde şirketlerin mali tablolarında yıllar içindeki değişim incelendi.
Bilançoların detaylarında, şirketlerin net karlarını ne kadar artırdığı görülürken, maaşlardaki durumla farklılık da dikkat çekti.
Bilançoda maaş ödemeleri detaylı görünmezken, “Personel avansları” kaleminden tablo genel hatlarıyla ortaya çıktı. Şirketler varlıklarını da büyütürken, çalışan sayılarında da şirketlerin büyüklükleri dikkat çekti.
İstihdamda yükü mikro firmalar çekti
Verilerin detaylarından derlenenlere göre, 2009 yılında firma ve çalışan sayısının oranına bakıldığında firma başın çalışan sayısı ortalama 12 olurken, 2023 yılında da 12 olarak görüldü.
Firmaların büyüklüklerinde, sayılarının oranlarıyla çalışan sayılarının toplam istihdamdaki oranına bakıldığında, istihdam yükünün mikro firmalarda olduğu görüldü.
Mikro, küçük, orta ve büyük ölçekli firmalarda orta ölçekli firmaların ağırlıkta olduğu, ancak çalışan sayısında mikro ölçekli firmaların istihdam yarattığı dikkat çekti.
2023 yılında yüzde 0,8 oranda olan mikro firma sayısına karşılık çalışan oranı yüzde 37,9 oldu. 5 firmadan biri küçük ölçekli olurken, çalışanlarda da 4 kişiden biri bu şirketlerde çalışıyor. Orta ölçekli firma oranı Türkiye’de yüzde 75 olurken, çalışan oranı yüzde 14 oldu. Büyük firmalar yüzde 3,8 oranında olurken, çalışanların oranı yüzde 23 ile yoğun oldu.
Şirket karlılıkları
Verilere göre şirket kârlarının, son yıllarda yükselişi ilginç oldu.
Şirketlerin net kar ve zararlarına bakıldığında, 2022’de yüzde 465 oranında artarken, 2023 yılında ortalama yüzde 15 artmış görünüyor. Ortalamalarda ise 2009-2023 aralığında ortalama net kar artışı yüzde 71 oldu. 2009-2016 aralığında ortalama yüzde 27 artış görülürken, 2017-2023 aralığında kar artışlarının ortalaması yüzde 113 oldu.
Maaşlarda artış
Net maaş verileri bilançoda görülmezken, “personel avansları” kaleminden genel tabloya bakıldığında maaş artışları son 3 yılda ortalama yüzde 60 görünüyor. Ancak 2009-2023 aralığında şirket karlarının ortalama yüzde 70 arttığı dönemde artış yüzde 30 oluyor.
Bilançoda “personel avansları” kaleminin “net kâr zarar” kalemine oranı ise daha ilginç görünüyor.