Kredi büyümesi sürüyor, daha güçlü sıkılaşma ihtiyacı var

Şebnem TURHAN

Faiz artışları, selektif kredi ve miktarsal sıkılaşma adımlarına rağmen kredi büyümesi hızlanıyor. Bankacılık sektörü yetkilileri talep yok dese de Merkez Bankası verileri toplam kredi büyüme hızının yılın ilk haftasında yüzde 26,3’e yükseldiğini ve daha güçlü bir sıkılaşma ihtiyacı olduğunu ortaya koyuyor.

Merkez Bankası’nın güçlü faiz artırımları, kredi faizlerinde hızlı yükselişe rağmen kredi büyümeleri güçlü seyrini sürdürüyor. Her ne kadar bankacılık sektörü yetkilileri mevduatın daha hızlı arttığını kredi talebinin çok zayıf olduğunu söylese de Merkez Bankası verileri 13 haftalık yıllıklandırılmış kredi büyümesinde özellikle tüketici kredilerinin halen daha artış eğilimini sürdürdüğünü gösteriyor. Piyasa uzmanları kredi büyümesinde gözlenen seyrin daha güçlü bir sıkılaşma ihtiyacına işaret ettiğine dikkat çekti. Merkez Bankası aralık toplantısında politika faizi artırımlarında sona gelindiğinin sinyalini vermişti, uzmanlar Merkez Bankası’nın miktarsal sıkılaştırma adımlarının yoğunlaşabileceği görüşünde.

İhtiyaç kredi faizi yüzde 65 sınırında

Verilere göre bankacılık sektöründe toplam kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olarak yılın ilk haftasında yüzde 26,3’e yükseldi. Tüketici kredilerinde ise 13 haftalık yıllıklandırılmış arındırılmamış kredi büyümesi yüzde 21,51’e çıktı, ticari kredilerdeki tüketiciye göre görece zayıf seyir devam etse de yılın ilk haftasında ticari kredi büyümesi de 13 haftalık yıllıklandırılmış olarak yüzde 16,19’a çıkarak yeniden yönünü yukarıya çevirdi. Tüketici büyümesinde özel bankaların daha önde olması dikkat çekti. Merkez Bankası verilerine göre 5 Ocak haftası itibariyle ihtiyaç kredi faizi yüzde 63,42’ye, taşıt kredi faizi yüzde 36,11’e, konut kredi faizi ise yüzde 42,10’a yükseldi. Ticari kredi faizi ise geçen yılın son haftasına göre yatay kaldı ve yüzde 53,45 seviyesinde oldu.

Talep yok ama rakamlar büyüme gösteriyor

Kredi büyümesi mayıs sonundaki yüzde 60’a dayanan hızın ardından gerek politika faizi artışları, gerek makroihtiyati önlemlerdeki sadeleşme gerekse selektif kredi ve miktarsal sıkılaşma önlemleriyle büyüme hızı yavaşlatılmış ve kasım başında yüzde 15 seviyelerine kadar çekilmişti. Bu düşüşte özellikle ticari kredi büyüme hızının neredeyse durması etkili olmuştu. Ancak yükselen kredi faizleriyle birlikte bankaların artan iştahı ve yüksek enflasyonun yarattığı alım gücü kaybı özellikle tüketicilerin kredi ihtiyacını arttırdı. Ticari krediler kasım sonunda yüzde 20 büyüme hızını yakaları tüketici kredileri ise yavaş yavaş yüzde 20 sınırına yaklaşmaya başladı. Yeni yılın ilk haftasında ise tüketici kredileri büyüme hızı yüzde 20’yi aştı, ticari kredi büyüme hızı da güçlendi. Ancak bankacılık sektörü uzmanları bu rakamlar seviyesinde bir talep görmedikleri konusunda ısrarcı.

Özel bankalar tüketicide çok hızlı

Özel bankaların toplam kredi büyümesi 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olarak 5 Ocak itibariyle yüzde 41’e dayandı. Bu hız neredeyse yeniden haziran başındaki büyüme hızı seviyelerine geri dönüldüğünün de işareti. Tüketici kredilerinde ise özel bankalar tüm sıkılaşma önlemlerine karşın yüzde 20 büyümenin altına hiç inmedi. Yeni yılın ilk haftasında ise özel bankaların 13 haftalık yıllıklandırılmış arındırılmamış kredi büyüme hızı yüzde 47,05’e kadar yükseldi. Yüzde 65’e dayanan ihtiyaç kredi faizlerine karşılık özel bankaların tüketici kredi büyümesinin hızlanması oldukça dikkat çekici.

Kamuya bireysel kredi hedefi geldi

Kamu bankaları ise toplam kredi büyümesinde özel bankalara göre çok daha tedbirli gidiyor. Merkez Bankası verilerine göre kamu bankalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış toplam kredi büyümesi yüzde 12,6 seviyesinde. Ticari kredi büyüme hızı ise yavaşlayarak 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış olarak yüzde 10,83’e düştü. Ama kamu bankalarında da yüksek kredi faizleri tüketici bölümünde biraz gevşeme yaşandığını gösteriyor. Kamu bankalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış arındırılmamış tüketici kredi büyümesi yüzde 12,88 küçüldü. Bu küçülme önceki haftalarda yüzde 15’e yakındı. Hatta bir kamu bankası yetkilisinin verdiği bilgiye göre kamu bankalarına bireysel kredi hedefi verildi. Bu önümüzdeki haftalarda kamu bankalarının da tüketici kredisi büyümesinde hızlanacağının da habercisi.

4 haftalıkta ihtiyaç kredi büyümesi yüzde 3,3

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre 4 haftalık kredi artışları da bireysel kredilerde artışın hala çok hızlı olduğunu gösteriyor. Toplam TL krediler 5 Ocak itibariyle 4 haftada yüzde 3,2 artarken ihtiyaç kredi artışı yüzde 3,3 oldu. Taşıt kredilerinde büyüme aynı dönemde yüzde 4,2 olurken konut kredileri yüzde 0,5 küçüldü. Ticari kredi artış hızı da aynı 4 haftalık periyotta yüzde 2,1 yükseliş gösterdi. Kredi kartı harcamaları ise yüzde 9,4 ile çok daha hızlı büyüdü. BDDK verilerine göre ihtiyaç kredileri hacmi 5 Ocak haftası itibariyle 983 milyar 47 milyon lira ile 1 trilyon lira sınırına dayandı. Bireysel kredi kartları ise 1.17 trilyon lira ile hacimsel artışını devam ettirdi.