Koç, batarya üretimi için hazırlık yapıyor

Aysel YÜCEL

Pandemiyle birlikte elektrikli araçlara dönüşüm beklenenden hızlı gerçekleşiyor. Avrupa’da birçok ülkede dizel yakıtlı araç satışı yasaklanırken, satılan üç otomobilden biri elektrikli modellerden oluşuyor. AB’nin Yeşil Mutabakatı ve hükümetlerin artan teşvikleri de bu dönüşümü hızlandıran en önemli etkenlerden biri olarak öne çıkıyor.

Otomotiv devleri birbiri ardına tam elektrikliye dönüş takvimlerini açıklıyor. 2050 yılında karbon nötr olmayı hedefl eyen Avrupa ülkeleri, 2035’ten itibaren fosil yakıtlı araçların satışını tamamen yasaklamayı planlıyor. Deloitte’un son raporunda da 2020’de 2,5 milyon olan elektrikli araç satışının, 2030 itibariyle 12 kat artarak 31,1 milyon adede yükselmesi öngörülüyor. Rekor düzeyde artan elektrikli araç satışları, batarya yatırımlarını da hareketlendirdi.

Elektrikli araçların kalbi olarak nitelendirilen bataryalar için dünyada rekabet kızışırken, Türkiye’de de dev gruplar harekete geçti. Koç ve Kalyon’dan yatırım müjdesi gelirken, yabancı yatırımcıların da Türkiye’de batarya üretim tesisi kurmak için fırsat kolladığı öğrenildi.

KoçGrubu, VW'den boşalan araziye göz dikti

Koç Grubu, 2021’i adeta otomotiv yatırım yılı ilan etti. DÜNYA’nın Koç’a yakın kaynaklardan edindiği bilgiye göre, grup batarya üretim tesisi kurmaya hazırlanıyor. Bu yatırımla ilgili bir süredir Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile görüşme halinde olan Koç Ailesi, yatırım için yer arıyordu. Bakanlık üç farklı yer gösterdi.

Yatırım yeri konusunda en güçlü seçeneğin ise daha önce Alman Volkswagen’in (VW) fabrika kurması için kamulaştırılma çalışmalarının başladığı Manisa OSB yakınındaki arazi olduğu öğrenildi. Koç üst yönetiminden oluşan bir heyet, yakın dönemde Manisa’daki bu araziye ziyaret gerçekleştirdi.

Bakanlık ile anlaşma sağlandı ve kurulacak batarya fabrikası için verilecek teşvikin detayları netleşti. Bakanlığa yakın kaynaklar Koç’un batarya üretim tesisi yatırım planını doğrularken, adres olarak Manisa’yı işaret ettiler. Yatırımın 500 milyon doları aşacağı iddia ediliyor.

Volkswagen, yeni fabrika yatırımı için Türkiye’yi seçmiş, Eylül 2019’da Manisa Merkezli Türkiye birimini kurmuştu. 4 bine yakın istihdam sağlayacak fabrikanın Manisa’nın Yunusemre ilçesi Akgedik Mahallesi ile Manisa OSB arasında 4 bin dönümlük bir alana kurulması ön görülüyordu. Bölgedeki arazilerin tapu ile kamulaştırma işlemlerinin büyük ölçüde yapılmıştı. Ancak VW geçen yılın sonunda pandemiyi gerekçe göstererek projeyi rafa kaldırdı.

Koç Holding, mart ayında Cumhurbaşkanlığı Külliye’sinde düzenlenen törenle 2 milyar Euro'luk Cumhuriyet tarihinin en büyük otomotiv yatırımını açıklamıştı. Yatırım kapsamında Yeni Nesil Ford Transit Custom ailesinin elektrikli, hibrit ve geleneksel motor versiyonları ve Volkswagen AG'nin tonluk yeni nesil ticari araçları Kocaeli’nde üretilecek. Koç Grubu’nun bu yıl açıkladığı bir diğer önemli yatırım ise Eskişehir’de 58 milyon Euro yatırımla hayata geçirilen yerli şanzıman projesi olmuştu.

Kalyon, tüm bileşenleri üretecek

Yatırımda rotayı enerjiye çeviren Kalyon Holding de, elektrikli araçlara yönelik batarya hücresi üretmek için şirket kurdu. İstanbul merkezli Kalyon Electrical Vehicle Enerji Yatırım, batarya hücresi geliştirecek, üretimin yanı sıra dağıtım ve satış sonrası hizmetleri de verecek. Kalyon’un yeni batarya şirketi ile ilgili duyuru, 28 Ekim tarihli Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yer aldı. Kalyon Enerji Yatırımları tarafından kurulan, Kalyon Electrical Vehicle Enerji Yatırım Anonim Şirketi’nin kuruluş amaçları şöyle sıralandı:

● Otomotiv sektörü veya bu sektör dışında faaliyette bulunan müşterilere enerji, depolama amacıyla sunulacak batarya hücresi pili, modülü, paketi, komple çözümleri batarya yönetim sistemi, termal (ısıl) sistemler ve bunlarla ilgili mekanik, elektrik/elektronik, elektromekanik tüm parçalara ilişkin araştırma, geliştirme, mühendislik, üretim, satış, dağıtım, tedarik, hizmet ve satış sonrası hizmet faaliyetlerini mevzuata uygun olarak gerçekleştirmek.

● Enerji depolama çözümleri ve teknolojileri üretimini gerçekleştirecek tesisler inşa etmek ve bu tesislerin bakımını sağlamak, bu tesisleri işletmek ve bu amaçla anılan tesislere yatırımda bulunmak.

● Enerji depolama çözümlerine ilişkin parçaları ve hammaddeleri temin etmek.

● İş kapsamında Türkiye’nin mevcut kaynaklarını, kurulu üretim kapasitesini ve mevcut hammadde kaynaklarını mümkün olan en üst seviyede kullanmak.

● Enerji depolama çözümlerine ilişkin patentleri, tasarımları, markaları ve sair her türlü fikri mülkiyet haklarını geliştirmek, bunları tescil etmek ve kullanmak.

● Şirketin yatırımlarını ve faaliyetlerini desteklemek amacıyla Türkiye’deki AB dahil uluslararası kuruluşlardaki devlet teşvikleri ve sübvansiyonları mümkün olan en üst seviyede kullanmak.

"Batarya ile yerli payı yüzde 25 artar"

Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Albert Saydam, son dönemde hareketlenen batarya yatırımlarının sektör için önemini DÜNYA’ya değerlendirdi. Yaklaşık 6 yıldır sektörün gündeminde olan elektrikli araç dönüşümünün beklenenden hızlı gerçekleşmeye başladığına dikkat çeken Saydam, içten yanmalı motorlarda yerlilik oranının yüzde 80’e kadar çıkabildiğini, ancak elektrikli araçta yerlilik oranının mevcut teknoloji ile yüzde 15’lerde olduğunu dile getirdi. Saydam, şu bilgileri verdi: “Elektrikli araçlarda elektrik motoru, batarya, yazılım ve otomotiv elektroniği yüzde 60’lık bir paya sahip. Batarya başlı başına 20-25 puan bunun içerisinde.

Türkiye’nin ihracatta ve üretimde lokomotif sektörü olan otomotivin rekabette geri kalmaması için bu alanlara yatırım yapması şart. Dolayısıyla art arda gelen batarya yatırımı haberleri bizi mutlu ediyor. Otomotiv elektroniğinde bir hareketlenme var. Yazılımda da 3-4 sene önce faaliyete başlamış ve şu anda kuluçka dönemini geride bırakmış girişimler olduğunu memnuniyetle öğreniyoruz. Bu oran kararlı bir şekilde artıyor. Ancak batarya denilince bunun pil, paketleme, batarya yönetim sistemleri gibi birçok farklı komponenti var. Bizim daha çok yoğunlaştığımız batarya üretim sistemleri ve paketleme. Kalyon’un pilin kendisini de üreteceği anlaşılıyor. Bu tür yatırımlar Türkiye’nin otomotiv üretiminde rekabet gücünü koruması açısından önemli. Türkiye, batarya üretiminde bölgesel bir üs olma potansiyeline de sahip.”

Yabancılar yatırım için sırada

Türkiye’de şu anda elektrikli araçlara yönelik batarya üreten bir şirket yok. Ancak otomotiv elektroniğine yönelik çalışmalara hız veren ve şarj üniteleri alanında ciddi yatırımlar yapan Vestel, bisikletler için batarya üretimi yapıyor. Şirket önümüzdeki dönemde elektrikli araçlara yönelik de batarya yatırımı yapmayı planlıyor. Aspilsan yöneticileri de Türkiye'nin lityum iyon pilini kısa sürede üretmeye başlayacaklarını açıklamıştı. Şirket, makine ekipmanını getirerek 2022'nin ilk çeyreğinde seri üretime başlamayı, özellikle taşınabilir cihazların enerji ihtiyacını karşılayabilecek piller ile belirli ölçülerde araç bataryaları yapmayı planlıyor.

Diğer yandan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, elektrikli araçların kalbi olan bataryaların, Türkiye'de üretilmesi konusunda da ciddi ilerleme kaydedildiğini vurgulayarak, Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG) ile dünya devi Farasis’in 20 GWh'lik pil yatırımına yakın zamanda Gemlik'te başlayacağını duyurdu. Bakanlığa yakın kaynaklar, Türkiye’nin AB’ye olan yakınlığı nedeniyle birçok yabancı şirketin batarya yatırımı konusunda radarında olduğunu ifade etti. Özellikle Uzakdoğulu şirketlerin yatırım fırsatlarını değerlendirmek çin Türkiye’yi ziyarete geldiği öğrenildi.