Kavcıoğlu: Liralaşma stratejisi enflasyonda kalıcı düşüşü sağlayacak

Mehmet KAYA

Merkez Bankası Genel Kurulu Ankara’da tamamlandı. Bankanın bir meclis üyesi genel kurul kararıyla görevden alındı. Merkez Bankası’nın deprem yardımı kampanyasına bağışladığı 30 milyar TL için genel kurul kararı da oluşturuldu.

Genel Kurul’da kar zarar tablosu ve kar dağıtım tablosunun dağıtılmamasına yönelik eleştiriler de yapıldı. Başkan Kavcıoğlu, kamuoyunda sıklıkla gündeme gelen, genel kurulda da bazı pay sahiplerini temsilen konuşan Mali Müşavir Şakir Süloğlu tarafından sorulan kur korumalı mevduat uygulamasından Merkez Bankasınca ödenen tutara ilişkin bilgi vermedi. Başkan Kavcıoğlu, bu uygulama ve diğer liralaşma stratejisi kapsamındaki uygulamaların bilançoda dengede olduğunu, ilave yük oluşturmadığını belirtmekle yetindi.

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Genel Kurulun açılışında yaptığı konuşmada, enflasyonun genel görünümünde iyileşme olduğunu ve 2022 yılının ikinci yarısından itibaren ana eğilimde kademeli normalleşmenin başladığını vurguladı. Liralaşma stratejisinin enflasyonda kalıcı iyileşmeyi sağlayacağını söyleyen Kavcıoğlu, “Önümüzdeki dönemde liralaşma stratejisi kapsamında uygulanan politika bileşimi, sağlıklı kredi büyümesi kanalıyla finansal istikrarı ve finansman maliyeti kanalıyla potansiyel üretimi desteklemeye devam edecektir. Arz talep dengesine de olumlu katkı verecektir. Bu doğrultuda fiyatlama davranışlarında ve enflasyon beklentilerinde iyileşmeyle enflasyonda kalıcı düşüş sağlanacaktır” dedi.

Liralaşma çerçevesindeki adımların nette maliyeti yok

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, döviz ve altından dönüşümlü mevduat, ihracat tutarlarının bir kısmının Bankaya satışı, reeskont kredileri, yuvam hesabı, zorunlu karşılıklar düzenlemeleri gibi liralaşma çerçevesinde atılan adımlar sonucu; küresel merkez bankalarının rezervleri yüzde 6 oranında azalırken, Merkez Bankası rezervinin yüzde 17 artarak 2022 yılı sonunda 128.8 milyar dolara ulaştığını söyledi.

Şahap Kavcıoğlu, döviz ve altından dönüşümlü mevduat dahil, bütün bu uygulamaların bilanço açısından ek maliyet doğurmadığını belirterek, “Rezerv biriktirme araçlarımızdan biri olan döviz ve altından dönüşümlü mevduatlar dahil liralaşma çerçevesinde atılan bu adımların, bankamız bilançosu için nette bir maliyet oluşturmadığı görülmüştür. Döviz ve altından Dönüşümlü Mevduat hesapları, teminat politikasında yapılan değişiklikler çerçevesinde tutulan Türk lirası cinsi menkul kıymetler, Türk lirası cinsi zorunlu karşılıklarda değişen faiz maliyeti, yabancı para cinsi zorunlu karşılık komisyonların değişimleri ve Türk lirası reeskont senetlerinin reeskont kredilerindeki Liralaşma sonucu artışının bilanço üzerindeki toplam etkisi dengededir.” diye konuştu.

Yatırımlara verilen kredi

Başkan Kavcıoğlu, Liralaşma Stratejisinin ihracat ve döviz kaybına yol açan alanlarda ikame yatırımların yapılarak ödemeler dengesinin iyileştirilmesi ve bu yolla finansal istikrara katkı sağlanması yönündeki ayağının da hem yatırım kredileri hem de selektif kredi uygulamalarıyla devam ettiğini kaydetti. Makroihtiyati kararlarla birlikte kredi genişlemesinin olumsuz etkilerinin de kontrol edildiğini belirtti. Şahap Kavcıoğlu, yatırım ve reeskont kredilerinde ulaşılan tutarlar hakkında da bilgi vererek, “Bugüne kadar, toplamda 67 İldeki 740 adet sanayi ve turizm yatırımlarına 111,47 milyar TL tutarında yatırım taahhütlü avans kredisi (YTAK) tahsis edilmiştir.

Buna ilaveten, ihracatçılar ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde bulunan firmalara kullandırdığımız reeskont kredilerinde limitleri artırmak, faizleri düşürmek ve vadeleri uzatmak suretiyle söz konusu uygun finansman imkanını daha uygun ve erişilebilir hale getirdik. .2022 yılı içerisinde 346 milyar Türk lirası reeskont kredisini ihracatçılarımız kullanmıştır. Reeskont kredilerine erişimin kolaylaşması geçmiş yıllara göre KOBİ’lere tahsis edilen payda büyük bir artışa neden oldu. 2021 yılında yaklaşık 1.900, 2022 yılındaysa 5.972 KOBİ reeskont kredilerinden yararlandı” diye konuştu.

Başkan Kavcıoğlu Dijital TL için bankaların katılımıyla oluşturulan Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformunun, 2023 yılı içinde banka ve finansal teknoloji şirketleri katılımıyla genişletileceğini de açıkladı.

Merkez Bankası genel kurulunda ilkler, bağış için karar, banka meclisinde görevden alma

Merkez Bankası Genel Kuruluda, nadiren yapılan bazı uygulamalar da yaşandı. Banka Meclisi üyelerinden biri Genel Kurul kararıyla görevden alındı. Genel Kurul normal gündem maddeleri bitiminde Hazine tarafından verilen önerge ile gündeme görevden alma ve yeni üye belirleme maddesi eklendi. Bu oylamayla Banka Meclisi üyesi Mevlüt Tatlıyer görevden alındı ve kalan süresini tamamlamak üzere yerine Muhsin Kar seçildi.

Genel Kurulda önceki yılların aksine Banka’nın deprem nedeniyle bağış yapması gündemi de yer aldı. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, 15 Şubat günü televizyonlardan canlı yayınlanan yardım kampanyasına telefon bağlantısıyla katılarak, Merkez Bankasının 30 milyar TL bağış yapacağını açıklamıştı. Genel Kurulda, Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere genel kurullarında bu tür yardımlar için ihtiyat akçesi ayırma yetkisi veren hükmü uyarınca karar oluşturuldu.

Önceki yıllarda içinde kar dağıtım tablosu önerisinin de bulunduğu faaliyet raporu genel kurul sırasında basılı olarak dağıtılıyordu. Bu genel kurulda basılı faaliyet raporu dağıtılmadı ve genel kurul süresince internet sitesine de konulmadı.

Seçimler

Bu arada, görevden alma dışında genel kurulun önceden ilan edilmiş görev süresi bitmesine dayalı seçimleri de yapıldı. Görev süresi biten Banka Meclisi Üyeleri Ertan Aydın ve Elif Haykır Hobikoğlu yeniden seçildi. Denetim Kuruluna ise Ramazan Güngör, Mehmet Babacan, Bekir Bayraktar seçildi.

Merkez Bankası’ndan Hazine’ye 32,6 milyar TL

Merkez Bankası faaliyet raporu genel kurulun ardından internet sitesinde yayınlandı. Burada yer alan bilgilere göre Merkez Bankası Hazine’ye 2022 yılı karından 32 milyar 618 milyon TL’lik kar payı aktaracak. Ayrıca ihtiyat akçesinden 7 milyar 419 milyon TL’lik tutar da Hazine’ye verilecek. Böylece Hazine’ye 2022 faaliyet dönemine ilişkin aktarılan tutar 40 milyar 37 milyon TL oldu.

Merkez Bankası’nın yayımlanan kar dağıtım tablosuna göre, dağıtılabilir dönem karı 93 milyar 300 milyon TL olarak belirlendi. Bunun içinde 39 milyar 330 milyon TL ihtiyat ayrıldı. İhtiyat içinde, deprem yardımına konu olmak üzere 30 milyar TL’lik ayrıca ihtiyat akçesi ayrıldı. Banka, normal faaliyet dönemi için ise 9 milyar 330 milyon TL’lik ihtiyat akçesi ayırdı.

Banka, 2021 yılı ihtiyat akçesini Hazine’ye aktarırken, 2022 ihtiyat akçesini aktarmadı.