Kamu Alımları Kanunu "tozlu raflardan" iniyor
Sektörel kamu alımları ve İhale Kanunu’nda AB mevzuatına uyum yönünde çalışma yapılması bekleniyor. Bu kapsamda ulaştırma, enerji, su, elektronik iletişim sektörlerindeki kamu alımlarını düzenlemeye yönelik yasa tasarısı, OVP’de 2025'in ilk çeyreğine takvimlendirildi. Düzenleme, temel olarak yetkinlikleri belirlenmiş ve ilgili alanlarda kamu ihalelerine katılma sertifikasına sahip kuruluşların dahil olduğu bir sistem öngörüyor. OVP’de ihale mevzuatının uyum amaçlı güncelleneceği de belirtildi.
Mehmet Kaya |MEHMET KAYA / ANKARA
Avrupa Birliği’nin mevzuatına da uyum niteliği taşıyan, ulaştırma, enerji, su, elektronik iletişim sektörlerindeki kamu alımlarını düzenlemeye yönelik kanun tasarısı yeniden gündeme geliyor. Orta Vadeli Programda, 2025’in ilk çeyreğinde bu yöndeki bir yasanın TBMM’ye sunulmasına yönelik eylem yer aldı.
Sektörel kamu alımlarına yönelik 2021’de bir taslak hazırlanmış ancak taslak görüş alma aşamasından sonra rafa kaldırılmıştı. Düzenleme, belediyeler hariç, kamu kurum ve kuruluşları ile KİT’ler ve sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait şirketleri, anılan sektörlerdeki alımlarını kapsıyor. Düzenleme temel olarak yetkinlikleri önceden belirlenmiş ve ilgili alanlarda kamu ihalelerine katılma sertifikasına sahip kuruluşların dahil olduğu bir sistem öngörüyor.
Özel nitelikli ihalelere imkan veriyor
Sektörel Kamu Alımları düzenlemesi, Kamu İhale Kanununu dışında, büyük bütçelerin ayrıldığı sektörlerde özel nitelikli ihalelere imkan veriyor. Önemli özelliklerinden biri de bu büyük tutarlı projelerde, Kamu İhale Kanunundaki başta istisnalar olmak üzere çeşitli alanlardaki yetkilerin bir kısmı bu kanuna taşınmış olacak.
AB düzenlemesi ve 2021’de hazırlanan taslak, kapsama giren alımlarda, bilinen yöntemler dışında, AR-GE ya da hizmet geliştirmeye dayalı olarak ihale yapma ve firmalarla görüşerek ihale yapma imkanı tanınıyor. Orta Vadeli Programın düzenlemeler bölümünde, kamu ihale mevzuatının uluslararası norm ve standartlara uyumlu olacak şekilde sayısallaşma, yenilikçilik ve sürdürülebilirlik yaklaşımıyla güncelleneceği kaydedildi. Aynı bölümde sektörel kamu alımlar düzenlemesinin yapılacağı vurgulandı. Her iki düzenleme için 2025 1. Çeyreği zamanlama olarak verildi.
Düzenlemenin ana unsurunu sertifika sistemi oluşturuyor. Sertifika sisteminde firmalar yetkinlikleri doğrultusunda incelenerek kamu alımına konu alanda hangi işi üstlenebileceği önceden belirlenecek ve buna uygun olarak iş süresi ve sonunda denetim imkanı yapılabilecek.
Yeni ihale yöntemlerini kapsaması bekleniyor
Kamu ihale mevzuat düzenlemesi yanında sektörel kamu alımlarında Türkiye daha önce kapsamlı bir çalışma yapmış ve AB direktifiyle uyumlu bir taslak hazırlamıştı. Yeni çalışmada 2021 taslağının ne kadar korunacağı belirtilmedi. Diğer yandan, AB mevzuatı temelli olduğu için, yeni ihale yöntemlerinin kapsanması bekleniyor.
Yeni iki ihale yöntemi, piyasadan temin edilmesi mümkün olmayan mal ve hizmetlerin temininde, ilgili firmalarla hizmet ya da malın geliştirilmesini, yeniden dizaynına imkan veren Ar-Ge anlaşması yapılabilen bir modeli öngörülüyor. Bu modelde birden fazla yükleniciyle işbirliği imkanı da bulunuyor. Önceki taslakta bu model “Yenilikçi İşbirliği Usulü” olarak tanımlanmıştı.
Daha önce “rekabetçi müzakere” olarak adlandırılan diğer modelde ise özgün nitelikli ve mevcut çözümlerle karşılanamayan bir hizmet ya da mal sözkonusu olduğunda, firmalarla yapılacak görüşmelerle hizmet ya da mal alımı yapılabilecek ancak bu modelde bütün müteşebbisler yeterlilik başvurusu yapabilecek. Bunun sonucunda uygun bulunan sayıda firma müzakereye davet edilebilecek.
Düzenleme temel olarak özellikli olması yanında çok yüksek bedelli ihalelere konu olan alanda verimliliği ve denetimi artırma gerekçesiyle hazırlanmıştı.