Kadının ekonomiye katılımına 257 yıl var

Hilal SARI

Dünya Ekonomik Forumu’nun Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğin ancak 100 yıl sonra ortadan kalkabileceğini öngörüyor. Kadının ekonomiye katılımının erkekle aynı düzeye gelmesi için gereken süre ise 257 yıl. Türkiye 2006'da 105. olduğu listede 25 basamak düşüşle 130. sıraya geriledi.

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Küresel Cinsiyet Uçurumu 2020 Raporu’na göre dünyadaki cinsiyet eşitsizliğinin tamamen kapatılması için tam 99.5 yıl gerekiyor. 2019 raporunda bu süre 108 yıl olarak öngörülmüştü, yani durum hala kötü de olsa bir ilerleme de var. Türkiye’nin eşitsizliği kapatma konusundaki karne notu (1.0=eşitlik, 0.0=eşitsizlik) 0.635. 2006 yılında 106. sırada olduğumuz listede 14 yıllık sürede 130. Sıraya gerilemişiz.

Kadınla erkek arasındaki farkın en zor kapanacağı alan siyeset. Açığın geçen yıl en hızlı daraldığı alt endeks siyaset olduğu halde dünya genelinde siyasi katılımdaki açığın sadece yüzde 24.7’si kapatılmış durumda. Kadının siyasette erkek kadar yetkilendirilmesi için geçmesi gereken süre hala 94.5 yıl. Dünya genelinde hükümetlerde ve yönetimlerde toplam 35 bin 127 koltuktuğun sadece yüzde 25’i kadınların. 3 bin 343 bakanın sadece yüzde 21’i kadın ve bazı ülkelerde kadınlar yönetimde temsil edilmiyor bile. Raporda değerlendirmeye alınan 153 ülkenin 85’inde son 50 yıllık sürede devlet/hükümet başkanı asla bir kadın olmadı.

Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde (MENA) kadınların meclisteki temsilinin yüzde 15’le tüm bölgeler arasında en düşük seviyede olduğu belirtilen raporda bölgede sadece İsrail ve Türkiye’nin kadın devlet/hükümet başkanları olduğu hatırlatıldı. İsrail MENA bölgesinde karnesi en yüksek olan ülke, Türkiye ise beşinci sırada.

Ekonomik katılımdaki açık ancak 257 yılda kapanacak

Ekonomik katılım ve fırsatlar konusundaki açığın ise 257 yılda kapatılabileceği öngörülüyor çünkü burada da açığın şimdiye kadar sadece yüzde 57.8’i kapatılabilmiş. Eğitimdeki açığın ise özellikle kalkınmakta olan bazı ülkelerdeki ciddi gelişmeler sayesinde önümüzdeki 12 yılda kapatılabileceği belirtiliyor. Fakat dünya genelinde - özellikle de kalkınmakta olan ülkelerde - 15-24 yaşlarındaki kadınların yüzde 10’u hala okur yazar değil.

“4. Sanayi Devrimi ve kalkınma hedefleri kadınsız olmaz”

Bu yılki raporda derhal eyleme geçilmesi gerektiğine vurgu yapılıyor. WEF Kurucu Başkanı Klaus Schwab raporun ön sözünde dünya nüfusunun yarısını eşit şekilde ekonomiye dahil etmeden Dördüncü Sanayi Devrimi’ni gerçekleştiremeyeceğimize vurgu yaparak şunları söylüyor: “Dünyadaki yeteneğin yarısını dahil etme den ne 4. Sanayi Devrimi’ni gerçekleştirebilir, ne ekonomilerimizin daha fazla refah paylaşarak büyümesini sağlayabilir ne de Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşabiliriz.” Schwab uçurumu kapatmak için bugünkü hızla bir yüzyıla ihtiyaç olduğunu, fakat özellikle cinsiyet eşitsizliğiyle ilgili giderek daha progresif görüşlere sahip olan genç nesiller nedeniyle bu hızın kabul edilemeyeceğini belirtiyor. Henüz hiçbir ülkede kadın-erkek eşitliği tam olarak sağlanamadı. Küresel Cinsiyet Eşitsizliği skoru en yüksek ülke 100 üzerinden 82 ile İzlanda. Nüfus ağırlıklı dünya ortalaması ise yüzde 68.6. Yani eşitliğin kapatılması için yüzde 31.4’lük bir açık var.

149 ülkeden 101’i notunu yükseltti

Rapora göre kaydedilen ilerleme bu yıl hem daha güçlü hem de daha yaygındı. Raporda değerlendirilen 149 ülkeden 101’i cinsiyet eşitsizliğinde kat ettikleri yola ilişkin karne notunu yükseltti. Karne notu en yüksek 16 ülke notunu en a yüzde 3.3 yükseltti. Başı İzlanda’nın çektiği ilk beş ülke cinsiyet eşitsizliğini en az yüzde 80 oranında kapattı. Endekste en hızlı yükselen beş ülke Etiyopya, İspanya, Mali, Arnavutluk ve Meksika. Her biri endekste en a 3.4 puan yükseldi ve kadının siyasi kurumlardaki varlığı bu beş ülkede de ciddi oranda arttı.

WEF tarafından 14 yıldır yıldır hazırlanan rapor, sağlık, eğitim, ekonomi ve siyaset alanlarında kadın ve erkek arasındaki uçurumun giderilmesi için bir pusula niteliğinde. Her yıl yayınlanan rapor her ülkede ilgili paydaşların gerekli önceliklerini belirlemesi ve ilerleme için ihtiyaç duyulan politikalar üretmesinde yardımcı oluyor.

Türkiye kadın konusunda yerinde sayıyor

Türkiye malesef kadın karnesinde notunu yükselten ülkelerden arasında değil. WEF Cinsiyet Uçurumu 2019 Raporu’nda Türkiye 153 ülke arasında geçen yıl olduğu gibi yine 130. 2006 yılında 105’inci sırada olduğumuz listede 25 basamak geriledik. Ekonomik katılım ve fırsatlar konusunda 153 ülke arasında 136. sıradayız. 2006’da sıralamamız 106’ydı. Kadınların sadece yüzde 37.5’i ekonomiye katılım sağlarken, erkeklerde bu oran yüzde 78.1. Eğitim ve sağlıkta uçurumu kapatma yolunda olan ülkeler arasındayız. Sağlık ve hayatta kalma endeksinde 153 ülke arasından 64’üncü, eğitimde ise 113. Sıradayız (2016=92). Siyasette ise dünya sıralamamız 109 (2006=96) Meclisimizdeki kadınların oranı yüzde 17.5 erkeklerin oranı ise yüzde 82.5.