İTO İstanbul enflasyonu verilerine ekonomistler ne dedi?

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1985 yılından bu yana aylık olarak bölgesel enflasyon verisine kaynak olacak şekilde hesapladığı İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksinde Temmuz 2024 verileri açıklandı.

Enflasyonla mücadelede TÜİK tarafından 5 Ağustos 2024 Pazartesi günü saat 10:00’da açıklanacak olan tüketici fiyatları (TÜFE) verileri beklenirken, son yıllara kadar paralel şekilde oluşan İTO İstanbul enflasyonu da incelendi.

2015 yılı ve sonrasında İTO ve TÜİK enflasyonunda aylık verilerin grafiği şu şekilde oldu:

2015 yılı ve sonrasında İTO ve TÜİK enflasyon verilerinde yıllık değişim de grafiğe şu şekilde yansıdı:

Açıklanan İTO temmuz verisiyle, TÜİK öncesinde ekonomistlerin yorumları da ilgi çekti.

Reel faiz negatif

Prof. Dr. Ali Hakan Kara, X platformundaki paylaşımında, “İstanbul enflasyonu son 3 aylık ortalaması %3,74. Yıllıklandırılmış değer: %55,4 Aynı dönemde 1-3 ay mevduat faizi yıllıklandırılmış (stopaj düşülmüş) net getiri %54,8 Sonuç: reel faiz negatif”

Doç. Dr. Orhan Karaca, sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede, “İTO verilerine göre İstanbul'da temmuz ayı enflasyonu %4,2 olmuş. Bakalım TÜİK'in temmuz ayı Türkiye enflasyonu kaç çıkacak? Geçen yıl ekonomi yönetiminin değişmesinden sonra kapanmaya başlayan iki enflasyon göstergesi arasındaki fark son aylarda yeniden açılmaya başlamıştı. Bu açılma durur da TÜİK'in temmuz ayı enflasyonu İTO'nunkine yakın çıkarsa, haziran ayında %71,6 olan resmi yıllık tüketici enflasyonu temmuz ayında %63-64 arasına inmiş olacak” ifadelerini kullandı.

Çok ama çok yüksek

TEPAV Makroekonomi Çalışmaları Programı Direktörü Dr. Ali Çufadar da sosyal medya hesabından verilere yönelik, “İTO enflasyonu? %4,2. Çok ama çok yüksek. İstanbul'da yaşayanlara kolaylıklar dilerim... İstanbul (İTO) ve Ankara (Türk-İş) çok ayrışıyor. Bakalım Anadolu'da durum nasıl? TÜİK'te sıra” derken, İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı da şu yorumu yaptı:

“Ben İTO'nun tahminine daha fazla önem verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu konuda önemli bir çıkmaz içinde olduğumuzu düşünüyorum. O da şu: TÜİK veri toplama metodunu radikal bir şekilde değiştirmiş. Bu yeni yönetimin birçok bilinmeyeni var.”

İstikamet: Tam gaz stagflasyon

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Cem Çakmaklı, X platformunda, İTO verilerini şu şekilde değerlendirdi:

“İTO enflasyonunda düşüş trendi bir yana, yeniden artış trendine girildi. Hem de yazın ortasında. Maliye Politikaları, kötü vergi ve tasarruf genelgesi enflasyonun altını oyuyor. Bu gidişle istikamet tam gaz STAGFLASYON, yani hem enflasyon hem de küçülme. Bırakın Türkiye'yi Amerika'da bile enflasyon beklentileri 1980'lerde kontrol altına alınamadı. O zaman tarihin en şahin Fed’i (Volcker) ama buna eşlik etmeyen maliye politikaları vardı (Reagan). Sonra enflasyon neden düşmüyor diye suçlu aramayın. Bu enflasyonun yegâne nedeni KAMU.”