Hazine garantili destek paketi sayısı 23’ten 9’a indi

Hüseyin GÖKÇE / ANKARA

Geçen yıl yürürlükte olan 23 destek programının önemli bölümü, süresi dolduğu için kapsamdan çıkarıldı. Toplam destek sayısı 23’ten 9’a indirildi. Toplam limit an itibarıyla 110 milyar lira olurken, bunun üçte biri ihracat desteklerinden oluşuyor.

Reel sektörün finansmana erişimde yaşadığı teminat sorununun çözümü amacıyla devreye alınan Hazine destekli kredi garanti sisteminde, 2024 yılında ihracat ağırlıklı bir destek mekanizması uygulanacak. Geçen yıl yürürlükte olan 23 destek programının önemli bölümü, süresi dolduğu için kapsamdan çıkarıldı. Toplam destek sayısı 23’ten 9’a indirildi.

Toplam limit an itibarıyla 110 milyar lira olurken, bunun üçte biri ihracat desteklerinden oluşuyor. Geçen yıl 102 milyar liralık kaynak ayrılan işletme giderleri ve 68 milyar 95 milyon lira ayrılan EYT destek kredileri ise sonlandırıldı. Özellikle ekonomik kriz yaşandığı ve bankaların kredi musluklarını kapattıkları dönemlerde, reel sektörün en önemli destekçilerinden birisi olan Hazine Garantili Kefalet Sistemi'nde yeni dönemde ihracata daha fazla önem verilecek.

KGF aracılığıyla açılan ihracat desteği için 10 milyar 787 milyon liralık kredi limiti açıldı. Şu ana kadar bunun 1 milyar 46 milyon liralık kısmı kullandırıldı. Bu kapsamda ayrıca yine 10 milyar 787 milyon liralık da yatırım destek kredisi limiti açıldı.

9 kalem destek devam edecek

İhracatçıların finansmana erişiminde teminatı sağlamak için kurulmuş bir kredi kefalet kuruluşu olan İhracatı Geliştirme AŞ (İGE) ise 26 milyar 316 milyon liralık kredi limiti açtı. Bu limitten şu ana kadar 4 milyar 755 milyon liralık kısmı kullanıldı. Söz konusu üç kredi de 2023 yılının son ayında başlatıldı. Yeni dönemde EBRD’den sağlanan kaynakla kadın yönetici çalıştıran işletmelere kullandırılan TurWib desteği 12,5 milyar lira limitle devam edecek. Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası aracılığıyla 8 milyar 750 milyon lira limitli kredi kayı sıra, tarımsal üretim, deprem işletme ve yatırım kredileri, yeşil dönüşüm kredileri sürecek.

EYT kredi desteği kaldırıldı

Süresi dolan çok sayıda destek de 2024 yılında yürürlükte olmayacak. Bunlar arasında, işletme harcamaları, kooperatif bakkal projeleri, işletme kredileri, yatırım- proje finansmanı, imalat sanayi, bölgesel odaklı KOBİ, döviz kazandırıcı, girişimci, kadın girişimci, teknoloji, dijital dönüşüm, eğitim, yeni konut finansmanı ve EYT desteği kaldırıldı. Bunlardan EYT desteği için 68 milyar 95 milyon liralık kaynak ayrılmış ve yılsonuna kadar 12 milyar 792 milyon liralık kredi kullandırılmıştı.

Kredi kullanımı niye düşük kaldı?

Aslında firmaların finansman ihtiyacının yüksek olmasına rağmen, Hazine garantili kefalet sisteminde kullandırılan kredi miktarı beklentilerin altında kaldı. Çünkü firmalardan ciddi talep gelmesine rağmen, bankalar faizin düşük olması sebebiyle bu kredilere aracılık etmekte çok iştahlı davranmadılar. Hazine garantisi destek sisteminde kullandırılan kredilere, Türk Lirası referans faizinin (TLREF) 2 ile 3,5 puan üzerinde faiz uygulanıyordu. Her ne kadar şu an TLREF yüzde 41 civarında olsa da Merkez Bankası politika faizinin düşük olduğu dönemlerde düşük olduğu için bankalar, düşük faiz oranından kredi kullandırmaktan çekinmişlerdi.