Havayolunda koltuk krizi

Selenay YAĞCI/İSTANBUL

Ulaştırma Bakanlığı’nın tavan fiyat uygulamasını devreye sokmasının ardından, havayolu şirketleri yakıt maliyetlerini karşılaması için dış hat seferlerini artırdı. İç hatlara yönlendirilen uçak sayısı azalınca bu kez birçok yolcu bilet sıkıntısı yaşamaya başladı. Haziran ve temmuz aylarında iç hatlarda talepte artış olmasına karşın, havayolları şirketlerinin kapasitesi 2019 yılına göre yüzde 30 azaldı. İç hatlardaki seferler tatil bölgelerine de Anadolu’daki şehirlere de haftalar öncesinden doluyor.

Enuygun Ticaret Direktörü Orkun Özkan, Türkiye’deki Petrol fiyatlarındaki artış ve enflasyonun etkisiyle artan maliyetlerin, hava yollarının iç hatlardaki gelirlerinde azaltma yarattığını buna bağlı olarak da firmaların daha çok dış hat uçuşlara yöneldiklerini ifade etti. Özellikle Rusya’da yaşanan uçak sıkıntısı sebebiyle Türk firmalarının birçok uçağını Rusya’dan yapılacak uçuşlara ayırdıklarını belirten Özkan, pandemi sonrasında Türkiye’ye artan talebin karşılanması için Orta Doğu’da da uçuş sayılarının gitgide arttığını kaydetti.

Uzun uçuşlarda uçaklarda yer bulmak çok daha zor

İç turizmde de uçuşlara ciddi bir talep olduğunu ifade eden Özkan, ancak sefer sayılarında pandemi öncesine kıyasla önemli bir düşüş olduğunu belirtti. İç hatlarda hava yolları kapasitesinin 2019 yılına göre yüzde 30 azaldığını dile getiren Özkan, “Şu an Türkiye’de özellikle 1,5 saatin üzerindeki uzun uçuşlarda uçaklarda yer bulmak çok daha zor hale geldi. Talepte yani uçak bileti ve otobüs bileti aramalarında çok ciddi artış var. İç hat uçak bilet satış adetleri bu haziran ayında, geçen haziran ayının sadece yüzde 15 yukarısında gerçekleşti. Temmuzda da durum çok farklı değildi” diye konuştu.

Yurtiçinde fiyatlar yüzde 104 arttı

Yurtiçi uçak bileti fiyatlarının geçen yaza göre yaklaşık yüzde 104’lük bir artış gösterdiğine de dikkati çeken Özkan, şunları söyledi: “Yoğun şekilde talep alan tatil noktaları, uçuş sayısının az olduğu doğu hatları ve tercihin yoğun olduğu uçuş saatlerindeki uçuşlar daha hızlı bir şekilde neredeyse 1 hafta önce tükenebiliyor. Diğer rotalar için uçuştan 3 gün öncesinde seferlerin doluyor. Enuygun. com olarak yoğun talep gören rotalar içinse 1 ay önceden uçak bileti alınmasını öneriyoruz.”

Yedek liste uygulaması

TÜRSAB Yönetim Kurulu Üyesi Hamit Kuk, iç hatlarda acentelerin da uçak sıkıntısı yaşadığını söyledi. İç hat sefer sayılarının geçen yıla göre hayli azaldığını belirten Kuk, “Van, Trabzon, Rize, Dalaman, Bodrum neredeyse her iç hatta bu sorunları yaşıyoruz. Uçaklar dolu gidip dolu geliyor. Hatta şimdi yedek liste uygulaması çıkardılar. Uçakta biri biletini iptal ederse yerini alabilmeniz için yedek listeden koltuk satıyorlar. Geçen hafta kendim Trabzon’a gitmek için yedek listede bekledim” diye konuştu. Kuk, son bir yılda İstanbul Antalya arası uçak bileti fiyatlarının 300 liradan 900 liraya yükseldiğini de ekledi. TÜRSAB Akdeniz Bölge Temsil Kurulu Başkanı Ferit Turgut ise, Akdeniz’de komşu illerde, Karadeniz’de iç hatlarda ciddi sıkıntı yaşandığını ifade ederek, “Uçaklar dolu. Biz de acenteler olarak bu sorunu yaşıyoruz” dedi.

İç hatlarda boş yer yok

Savaşın dolayı uygulanan ambargo nedeniyle Rus turistlerin çoğunluğunu THY ve Pegasus taşıdı. Sadece 12 Ağustos Cuma günü Moskova, Kazan ve St. Petersburg’dan toplam 43 uçak İstanbul, Antalya, Alanya, Dalaman ve Bodrum havaalanlarına yolcu taşıdı. Cumartesi bu rakam 45, pazar ve pazartesi 52 oldu. 12 Ağustos’ta İstanbul, Antalya, Bodrum, Dalaman ve Ankara’daki havalimanlarından Moskova, Kazan ve St. Petersburg’a toplam 24 uçak havalandı. 13 Ağustos’ta bu rakam 29’a yükseldi. 4 günde Rusya ve Türkiye arasında toplam 303 uçuş gerçekleştirdi. ‘Anadolu’ya ucuz uçuş’ konseptiyle faaliyete giren ancak bir süre önce yurtdışı seferlerine başlayan Anadolu Jet de bu yıl dış hatlara daha fazla uçuş yapma kararı aldı. Şirketin bu kararında maliyet artışları önemli rol oynuyor.

Avrupa’nın hava trafiği pandemi öncesi seviyelerin üstünde

İç hatlarda boş yer yok Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği tarafından açıklanan verilere göre Haziran 2022’de uluslararası talepteki artış, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 76,2 artarak, 2019’un yüzde 70,8’ine ulaştı. Bu artışın büyük ölçüde uluslararası yolcu sayısında süregelen güçlü toparlanmadan kaynaklandığı belirtildi.

Pandemi öncesi seviyeye ulaşılamadı

Küresel olarak, hava trafiği şu anda pandemi öncesi seviyelerin yüzde 65’ine ulaşabilse de 2021’in aynı dönemine göre yüzde 229,5 artış gösterdi. Haziran 2022’de yurtiçi trafik, bir önceki yıla göre yüzde 5,2 artarak 2019’un yüzde 81,4’ünü yakalayabildi. Avrupa’da Haziran trafiği 2021’e göre yüzde 234.4 arttı. Öte yandan kapasite yüzde 134,5 ve doluluk yüzde 86,3’e yükseldi. IATA tarafından yapılan açıklamada Avrupa’daki uluslararası trafiğin pandemi öncesi seviyelerin üzerinde olduğu belirtildi.