Hanehalkı reel getiriyi yurtdışı yatırımda arıyor

ŞEBNEM TURHAN

Vatandaşların geçmiş yıllarda uygulanan ekonomi politikaları ve döviz kısıtlamaları nedeniyle tercih ettiği yurtdışı hisse senedi ve tahvil yatırımları geleneksel para politikasının uygulandığı ve TL’de reel değerlenmeye girildiği bu dönem tarihi rekorunu kırdı. Merkez Bankası verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin yurtdışında hisse ve borçlanma senetleri yatırımları yılın ikinci çeyreğinde 4 milyar 53 milyon dolara yükselerek zirveyi gördü. Yurtiçi yerleşiklerin ağırlıklı tercihi hisse senedi yatırımı olurken, hanehalkları ilk çeyrekte tercih ettikleri borçlanma senetlerinde azaltıma gitti. Yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi yatırımları bir yılda yüzde 29, borçlanma senedi yatırımları yüzde 36,5 arttı toplam yatırımda artış yüzde 32,75 hesaplandı.

Döviz getirisi elde etmek ve dövizini yurtdışına çıkarmaktaki kısıtlamalar nedeniyle yurtiçi yerleşikler yurtdışında hisse ve tahvil alımlarını son yıllarda yoğunlaştırmıştı. Ancak geleneksel para politikasına dönüşle birlikte yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı portföy yatırımları hız kesse de bu yılın ikinci çeyreğinde yeniden yükseliş yaşanmaya başladı. Merkez Bankası uluslararası yatırım pozisyonu ikinci çeyrek verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı portföy yatırımları toplamı 4 milyar 53 milyon dolara yükseldi. Bu portföy yatırımlarının 1 milyar 927 milyon doları hisse senedi, 2 milyar 126 milyon doları ise borçlanma senedi oldu.

Hisse senedi yatırımları daha hızlı arttı

Geçen yılın ikinci çeyreğine göre yurtiçi yerleşiklerin yurtdışındaki toplam portföy yatırımları yüzde 32,75 artarken, hisse senedi yatırımları aynı dönemde yüzde 29, tahvil yatırımları ise yüzde 36,5 büyüme gösterdi. Yılbaşına göre ise toplam portföy yatırımları yüzde 37,5 artarken tahvil yatırımları yüzde 28,1, hisse senedi yatırımları ise yüzde 49,6 büyüdü. Yılın ilk çeyreğine göre de hisse yatırımları yüzde 2,3, toplam portföy yatırımları ise yüzde 1,12 yükseldi. Tahvil yatırımları ise sadece yatay kaldı. Yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı portföy yatırımlarında aslan payı hanehalklarının. Hanehalkları bu yılın ilk çeyreğinde hisse senedi yatırımlarını korurken tahvil yatırımlarının ağırlığını artırmıştı. İkinci çeyrekte ise bu durum değişti.

Yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi yatırımları 1 milyar 121 milyon dolar ile ilk çeyreğe göre yüzde 0,2'lik artış yaşadı, borçlanma senedi yatırımları ise aynı dönemde yüzde 16,5 azaldı. Hanehalklarının toplam portföy yatırımları da birinci çeyreğe göre yüzde 6,95 gerileme gösterdi. Buna karşılık geçen yıl ikinci çeyreğe göre hanehalklarının portföy yatırımlarında yüzde 8,91 artış yaşandı. Ancak yine tahvil yatırımları yüzde 2,8 azaldı, hisse senedi yatırımları ise yüzde 17,75 arttı. Yılsonuna göre de tahvil yatırımlarını yüzde 9,6 azaltan hanehalkları hisse senedi yatırımlarını ise yüzde 39,25 arttırdı.

Aracı kurumlarda dikkat çeken artış

Hanehalklarının yurtdışı portföy yatırımları ağırlıklı olsa da ikinci çeyrekte aracı kurumlardaki hareket dikkat çekti. Merkez Bankası verilerine göre aracı kurumların hisse senedi yatırımları geçen yılın ikinci çeyreğine göre bu yıl ikinci çeyrekte yüzde 56,6 artarak 542 milyon dolara yükseldi. Borçlanma senedi yatırımları ise yüzde 143,3 artışla 292 milyon dolara çıktı.

Aracı kurumların bu yılın başına göre hisse senedi yatırımlarındaki artış yüzde 49,7, tahvil yatırımlarındaki artış ise yüzde 66,9 oldu. Piyasa uzmanlarına göre özellikle ABD teknoloji hisselerindeki ralli yurtiçi yerleşiklerin yurtdışı hisse senedi yatırımlarının artmasında en büyük nedenlerin başında geliyor. İkinci çeyrekte Nvidia hisseleri öncülüğünde ABD teknoloji borsalarında yaşanan hızlı yükselişler bu alımların artmasını sağlarken piyasa uzmanlarına göre döviz kazancı elde etmenin yurtiçinde çok mümkün olmaması nedeniyle yurtdışı portföy yatırımlarında artış devam edecek gibi görünüyor.

Portföy yatırımlarında yön ABD’ye bakıyor

Yurtiçi yerleşiklerin portföy yatırımlarında birinci tercihi ise Amerika. Merkez Bankası verilerine göre yurtiçi yerleşiklerin tahvil yatırımlarının yüzde 64,1'i, hisse senedi yatırımlarının ise yüzde 86,6'sı ABD'ye yapıldı. Tahvilde Avrupa'nın payı yüzde 25,8, hissede ise yüzde 12,9 oldu. Amerika’ya yapılan tahvil yatırımlarının toplamı 1 milyar 362 milyon dolar, hisse senedi yatırımları ise 1 milyar 669 milyon dolar olarak hesaplandı.