TCMB'nin güncellemesine rağmen enflasyon tahminleri gerçekleşebilir mi?
TCMB’nin enflasyon tahminini yüzde 38’den 44’e çekmesinin ardından gözler, Enflasyon Raporu tahminlerinin gerçekleşmelerine çevrildi. 2006 yılından bu yana 8 Merkez Bankası Başkanı döneminde enflasyon tahminlerinde sapmalar yaşandı. Hangi dönemde tahminler tutmadı? Hangi dönemlerde enflasyon tahminleri geriledi?
Şeyda Uyanık |ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Merkez Bankası’nın asli görevi gereği fiyat istikrarını sağlamakla yükümlü olurken, elindeki araçlar da ekonomideki çeşitliliğe bakıldığında sınırlı kalıyor. Bu nedenle maliye politikalarından destek alması gerekirken, enflasyondaki seyre yönelik hesap veren kurum olarak öne çıkıyor.
Enflasyondaki seyrin gidişatına göre yeri geldiğinde proaktif adımlar atması gerektiğinden, elindeki veri setinin de zenginliği göz önüne alındığında TCMB’nin enflasyon tahminleri, herkes için önemli bir projeksiyon sunuyor.
Peki, Merkez Bankası’nın enflasyon tahminleri ne kadar tutarlı?
Hedef yükseldi
TCMB’nin 8 Kasım Cuma (bugün) yaptığı 2024 yılı son Enflasyon Raporu toplantısında yukarı yönlü güncellediği enflasyon tahmini sonrasında gözler, güncellemelere çevrildi. Ekonomistlerin önemli gördüğü güncelleme oranı ve sıklığına bakıldığında, TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay’ın daha önceki toplantılarda bahsettiği “linkler” ne durumda?
Enflasyonda 2024 yıl sonu hedefi yüzde 38’den yüzde 44’e çıktı.
Enflasyon tahminleri yılın sonunda yükseliyor
2006 yılkından bu yana izlenen Enflasyon Raporu sunumlarında, yılın son çeyreğinde yapılan sunumda genel olarak enflasyon tahmininin yükseldiği görülüyor. 2009 ve 2019 yılları istisna olurken, bu iki yılda enflasyon tahminleri gerileme gösteriyor.
2006 yılından bu yana Enflasyon Raporu tahminlerinde, 8 kez enflasyon, tahminin altında gerçekleşiyor. Bu düşük gerçekleşmelerde 2022 ve 2023’te özellikle fark çok az 1 puanın altında kalırken, 2021 yılı ise en büyük farkın görüldüğü yıl oluyor. 2021 yılında enflasyon tahmini her toplantıda yükselirken, yıl sonunda yaklaşık iki katı bir yanılma payı görülüyor.
2017 yılına dek, tahminlerin ve gerçekleşmelerin çok farklı olmadığı görülürken, 2018 sonrasında (2019 hariç) fark hem tahminlerde hem de gerçekleşmelerde açılıyor.