Global Konuşmalar: Doğalgaz Ekonomisi ve Türkiye

Global Konuşmalar'da bu haftaki konumuz Doğalgaz Ekonomisi ve Türkiye.

Dünya Gazetesi Facebook, YouTube ve Scope hesaplarında Mustafa Kopuz, Servet Yıldırım, Mehmet Kutman, Şeref Oğuz ve Vahap Munyar ile birlikte canlı yayında değerlendirmelerde bulundu. 

Servet Yıldırım:
Büyüme verileri açıklandı. Daralma bekleniyordu. Aslında Türkiye’nin bir büyüme sorunu var. Son iki yılda potansiyelimizin çok altında büyümüşüz. Öncelikli konu, dengeli ve sürdürülebilir bir büyüme olmalı. Yapısal sorunlardan biri enerji. Kaynağımız yok. Dışarıdan sağlıyoruz. Döviz vererek aldığımız bir durum var. Gaz bulundu açıklaması bu nedenle önemli. Doğu Akdeniz’de Mısır, İsrail, Güney Kıbrıs önemli gaz yatakları buldular. Doğu Akdeniz’de bilmece devam ediyor. Burada gazı bulmak kadar ekonomik değere dönüştürmek de önemli. Karadeniz gazı önemli bir buluş oldu. Ancak birçok bilgi net değil. Doğu Akdeniz’de de durum çok rahat değil. Bulanlar da ne yapacağını tam bilemiyor. Akdeniz’de gaz bulanın hemen devreye sokması zor. 

Mustafa Kopuz:
Gaz bulunması heyecan verdi. Türkiye’nin gaz tedariğimiz uzun süreli anlaşmalarla sağlanıyor. Bu anlaşmalara uymak zorundayız. Türkiye büyüyen bir ülke. 50 milyar metreküp doğalgaz kullanıyoruz. Bu artacaktır da. Gazın bulunmasının faturalar yansıması minimal olacaktır. Doğu Akdeniz’de de gaz aranıyor. Umarım oradan da güzel haberler gelir. Gaz bulunması ile aşina olmadığımız teknolojilerle tanışacağız. Çıkan gazın durumuna göre 3-4 milyarın üzerinde maliyeti olur. Deniz altında yapılan işleri de var bunun. Çalışma 3 yılı bulabilir. Deniz altında yapılan işlemler daha tekniktir. 3-4 milyar dolarlık maliyet 1 platform, bir kuyu maliyetidir. Testler yapılıyor. 4 katmanlı bir yapı. 2’si geçilmiş durumda. 2023 yılında ilk gazın getirilmesi planlanıyor. Bu sıkışık bir tablo. Ama yapılabilir. Karadeniz’den ilk gazın çıkarılması 2023’ü bulacaktır. İmkansız değil. Yetiştirilebilir. Hazar Denizi’nde yaptığımız platformlar sığ sularda. 200 metrelerde. Karadeniz’de ise 2.000 metrelerde. Karadeniz’de sabit ayaklı platform yapılamaz. Platform yüzer dubalar şeklinde olacaktır. Karadeniz gazı için platform kurulmayabilir de. Gaz karaya ulaştırılarak da elde edilebilir. Mühendislik hizmetlerinin tamamlanmasına bağlı nasıl olacağı. Türkiye gelişmekte olduğu için ihtiyacımız giderek artacak. Yapılan anlaşmalar olsa da sorun olmaz. 320 milyar metreküp doğalgaz, Türkiye’nin 6 yıllık ihtiyacını karşılayacak kadar.Bulunan gaz iç piyasada tüketilmek zorunda değil. Mevcut doğalgaz hatlarından dış pazarlara da gönderilebilir. Güney Kıbrıs ve İsrail’in bulduğu gazın boru hatlarıyla Avrupa’ya ulaştırılması çok zor. Yüksek maliyeti olacaktır. Avrupa’da da talep düşüyor.Doğu Akdeniz gazının pazarlanmasının tek yolu Türkiye üzerinden geçen yoldur. Türkiye olmadan bu işi yapamazlar. Karadeniz’de kıta sahanlığı konusunda problem yok. Karadeniz’deki başarı Doğu Akdeniz’deki çalışmalar için örnek olacaktır.  Avrupa Birliği ve öteki ülkeler, petrol-gaz arayan gemiler için dışarıdan aldığımız hizmetler üzerine baskı yapıyorlar. Bu sektörde de yerli ve milli çok önemli. Avrupa Birliği ve öteki ülkeler, petrol-gaz arayan gemiler için dışarıdan aldığımız hizmetler üzerine baskı yapıyorlar. Bu sektörde de yerli ve milli çok önemli. Gaz aramalarının yan sanayisinin, teknolojisinin ve hizmetlerinin tamamını kendimiz yapabilmemiz gerekir. Bu alandaki bağımlılığın ortadan kaldırılması çok önemli. Gazın çıkarılmasından mühendisliğine ve karaya çıkarıldığında yapılacak işlere kadar, şimdilik yurtdışına bağımlıyız. Bu teknolojileri ve mühendisliği Türkiye’de yapabilmemiz şart.

Vahap Munyar:
Türkiye’nin, açık deniz platformu konusunda deneyimi olan firmaları var. Petrol ve gaz yan ürünlerini değerlendirebilmek için 6 tane daha Petkim’e ihtiyaç var. Bulunan gazın ihracatı şimdi düşünülecek konu değil. 

Şeref Oğuz:
320 milyar metreküplük doğalgaz 2023’te devreye girebilecek. Yeni rezerv dışa bağımlılığı azaltacak olması bakımından sevindiricidir. Türkiye ileri teknoloji ile gazı katma değeri yüksek ürünlere dönüştürebiliriz.Türkiye ileri teknoloji ile gazı katma değeri yüksek ürünlere dönüştürebilir.

Mehmet Kutman:
Gaz konusuna jeopolitik açıdan bakmak gerekir. Türkiye her türlü maliyete rağmen gaz aramalarına devam etmeli. Önemli olan sabır. Türk ekonomisine olan etkilerini 2023 sonrası göreceğiz. Karadeniz’de gaz bulunması, Türkiye açısından çok önemli bir adımdır. Maliyeti ne olursa olsun geri adım atılmamalıdır. Doğu Akdeniz’deki gaz rezervi 5,5-10 trilyon metreküp civarında olabilir. Türkiye Doğu Akdeniz’de kesinlikle geri adım atmamalı. Rezerv çok çok büyük.Türkiye, Doğu Akdeniz’deki en önemli bir denklemdir.  Türkiye bu dönemde savunması, savunma sanayisini geliştirmek zorundadır. Bu aşamada bunu görüyoruz. Gaz aramasındaki çalışmalar ve bu alandaki bağımsızlık, bağımsız savaşı kadar önemli. Piyasalar bu şartlarda devam ederse Naturalgaz konusundaki plan devam ediyor. Halka açılma için dışarıdan da çok talep var. SPK iznini bekliyoruz.