Geleceğin liderlerine Türk şirketleri ders oldu

Kerim ÜLKER

Ekonomi alanında dünyanın en önemli eğitim kurumu olarak görülüyor Harvard Business School. Aldığınız puan, mezun olduğunuz okul veya dereceniz kadar referansınız, ikna kabiliyetiniz, diliniz, mevkiiniz de önemli, başvuru yapmak için. Her yıl 10 bine yakın başvuru alan okulun aldığı öğrenci oranı yüzde 10’lar seviyesinin altında. Ancak kabul edildiğinizde, dünyaya yön veren isimlerle aynı dersleri alıyorsunuz. Sahibi olduğu 15 milyondan fazla kitabıyla dünyanın en akademik kütüphanesi unvanına sahip Harvard Business School öğrencilerinin gelişimine, mezunların da önemli bir desteği var.

Örneğin 2010 sonbaharında 110 milyar dolarlık cirosuyla Asya’nın en büyük şirketlerinden Tata Group’un kurucusu Ratan Tata, mezun olduğu Harvard Business School’un içinde inşaa edilecek bir merkez için 50 milyon dolar bağışladı. Benzer bir bağış ise Çin kökenli Ruth Mulan Chu Chao’dan geldi. ABD’deki bir çok bakanlıkta görev alan 4 kızının mezun olduğu Harvard Business School’a 30 milyon dolar bağışlayan Chao için özel bir merkez oluşturuldu. Bu burslarla birlikte yıllık bütçesi 3.8 milyar dolara ulaşan Harvard Business School’un öğretim görevlileri de öğrenciler de hem ekonominin hem de siyasi yönetimin önde gelen isimleri arasında. Örneğin küresel piyasaların önde gelen isimlerinden Micheel Porter, Robert Kaplan gibi isimler ders verirken, öğrencileri arasında ise milyar dolarları yöneten firmalar da var, devlet yöneten isimler de.

1908’de kurulan ve şu ana kadar 70 bin mezun veren okulun mezunları arasında; Hintli Bajaj’ın sahibi Rahul Bajaj, geçtiğimiz hafta ABD’de başkanlık için adaylığını koyan 54 milyar dolarla dünyanın en zengin isimlerinden Michael Bloomberg, eski ABD Başkanı George Walker Bush, Ford’un eski Başkanı Philip Caldwell, medya devi News Corp’un eski başkanı Chase Carey, American Airlines’ın efsane başkan ve CEO’su Donald J. Carty, Vodafone Grubu’nun CEO’su Vittorio Colao, dünyaca ünlü fon Carlyle’ın finans devi JPMorgan Chanes, perakende devi Hermes, MetLife, Boeing, Time, Nestle, Blackstone, Goldman Sacsh, Novartis, HP gibi dünyaya yön veren şirketlerin kaptan köşklerinde oturan Başkanlar ve CEO’lar var.

Harvard Business School kampüsüne 10 önemli şirket girdi

Küresel ekonomiye yön verenlerin okulu olarak bilinen Harvard Üniversitesi bünyesindeki asırlık Harvard Business School, öğrencileriyle paylaşılan “case study”leriyle (vaka analizleri) de bilinen bir yüksek öğretim kurumu… Harvard’ın bu özel programlarında, zaman zaman Türk şirketleri, markaları ve iş insanlarının başarı hikayelerine de yer veriliyor. Okulun MBA programına alınan örnek vakalara Türkiye’den son olarak Sabancı Ailesi’ne ait Esas Holding’in başarı öyküsü eklendi.

Koç ve Özyeğin mezun oldu

Neredeyse küresel ekonomiye yön veren 500 şirketin üst yönetimi bu okuldan mezun olmuş durumda. Türkiye’den de bu okuldan mezun olan tanıdık isimler var. Koç Holding’in Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Fenerbahçe Kulübü Başkanı Ali Koç, Fiba Holding Yönetim Kurulu Onursal Başkanı Hüsnü Özyeğin, Yıldız Holding CEO’su Mehmet Tütüncü bu isimlerden biri. 2011 yılında Koç Holding’in Kurucusu Vehbi Koç’un başarı hikayesini MBA Programı’na alan ve geleceğin liderlerine, girişimcilerine ve karar vericilerine öğreten Harvard Business School, geçtiğimiz hafta ise Sabancı Ailesi’ne ait Esas Holding’i ders konusu yaptı. Son 10 yılda Türkiye’nin önde gelen markalarını müfredata alan okulun ders listesinde önemli Türk şirketleri, markaları ve başarı hikayeleri var.

Esas Holding

2000 yılında Sabancı Holding’den ayrılarak kendi başarı hikayesini yazan Şevket Sabancı’nın kurduğu Esas Holding, geçtiğimiz hafta Harvard Business School’un müfredatına girdi. Pegasus Hava Yolları ile büyümesini hızlandıran, eğlence, lojistik, gıda, sağlık, gayrimenkul gibi alanlarda yatırımları bulunan Esas Holding’in başarı hikayesini anlatmak için Emine Sabancı Kamışlı ve Can Köseoğlu ders verdi.

Yıldız Holding-Godiva

Ders, 2015’te Godiva’nın Yeniden Doğuşu ve Yıldız Holding’in Stratejisi konusuyla açıldı. 2019 Temmuz ayında revize edilen konuda, 1926’da kurulan Godiva’nın 2007 yılında Yıldız Holding bünyesine geçiş hikayesi anlatılıyor. Yıldız Holding’in Godiva’yı Campbell Soup’tan devralmasının ardından Premium bir markanın nasıl süpermarketlerde satıldığını, ulaşılabilir lüks kavramını konu ediyor.

TAV Havalimanları Holding

Türkiye’den çıkıp havalimanı inşaatında dünyanın önde gelen firmalarından biri olan TAV’ın da öyküsü de Harvard’ın gündemindeydi. 2016 yılında bu dersi bizzat Tav Havalimanları Holding’in CEO’su Sani Şener verdi. Harvard Business School Öğretim Üyesi Prof. Dr. Juan Alcacer ve HBS İstanbul Araştırma Merkezi Direktörü Dr. Esel Çekin tarafından kaleme alınan vaka çalışmasında, TAV’ın küresel pazarda önemli bir markaya dönüşme yolculuğu anlatılarak, entegre hizmet sunmaya dayanan iş modeliyle rakiplerinden ayrıştığı vurgulandı.Çalışmada bir Türk şirketinin sıfırdan, yap-işletdevret projesiyle çıktığı yolda, vizyonunu ve hedeflerini geniş tutup dünyanın en büyük havalimanı işletmesi platformlarından biri haline gelmesi yer aldı. Harvard’ta görev yapan 25 profesörlük ekip, 3 yıl önce Türkiye’yi ziyaret etmiş ve 12 farklı şirketle görüşmüştü. Bu şirketler arasında TAV’ın öyküsünden yola çıkan ekip, stratejik olarak çok etkilendiği bu hikayeyi iki farklı açıdan inceleyerek bir ders haline getirdi.

Hamdi Ulukaya-Chobani

Aralık 2012’de müfredata giren Chobani’nin ABD pazarınıdaki başarı öyküsü, ders konusu oldu. Erzincan’da doğan ve ABD’ye göç eden Hamdi Ulukaya’nın ‘Yoğurt Kralı’ olma yolundaki adımlarının vurgulandığı derste, 2005 yılında Kraft’tan alınarak başlandığı anlatılıyor ve kısa sürede milyar dolarlık bir firmanın nasıl olabileceğine işaret ediliyor. ABD yoğurt pazarının neredeyse 5’te 1’ini kontrol eden milyarder işadamı Hamdi Ulukaya’nın Generals Mills, Danone gibi küresel markalarla rekabeti, aldığı stratejik kararlar, yenilikçi ürünler dersin konu başlıklarını oluşturdu.

Akbank

2016’da Harvard’da, Akbank’ın yenilikçi bir vizyon ile hiç ara vermeden sürdürdüğü müşteri odaklı yatırım ve çalışmaları anlatıldı. Bizzaz Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer’in verdiği dersin konusu Akbank Direkt uygulaması oldu. Harvard Business School’un ‘Executive Education’ (Üst Düzey Yönetici Eğitimi) çerçevesinde düzenlenen ‘General Management Program’ (GMP - Genel Yönetici Programı) dersine katılan Suzan Sabancı Dinçer, ‘Akbank’ın Başarıları Dersi’ni, Prof. Rajiv Lal ile birlikte anlattı. Sabancı Dinçer’in Harvard Üniversitesi Küresel Danışma Kurulu, Harvard Business School Küresel Liderler Topluluğu, Harvard John F Kennedy Siyaset Fakültesi Mossavar-Rahmani İş dünyası ve Politika Merkezi Danışma Kurulu üyeliklerinin yanı sıra Harvard Business School Ortadoğu ve Kuzey Afrika Danışma Kurulu Emeritus Üyeliği’ni üstlendiğini de hatırlatmakta fayda var.

Türk Hava Yolları

Son yıllarda yaptığı başarılı hamlelerle hızla büyüyen ve dünya havayolu şirketleri arasında ilk sıralara giren Türk Hava Yolları’nın (THY) başarısı, ABD’deki dünyaca ünlü Harvard Üniversitesi’nde 2016 yılında ders konusu oldu. Boston’daki Harvard Business School’da (HBS) ‘Turkish Airlines: Widen Your World’ adı altında düzenlenen durum çalışmasını THY’nin o dönemki Genel Müdürü Temel Kotil anlattı. Harvardlı öğrencilerin yüzde 30’unun daha önce THY’yi kullandığını vurgulayan Kotil, öğrencilerin markanın o dönem kısa sürede 6 kat büyümesini merak ettiğine dikkat çekmişti ve bunun Türk ekonomisindeki büyüme ve yurtdışı açılım prgramıyla oluştuğuna vurgu yapmıştı.

Alarko Holding

Başarılı markaların hikayelerini ders konusu yapan Harvard Business School, 2016’da Alarko Holding’in turizm birimindeki markası Hillside Beach Club’ın müşteri memnuniyeti ve tesislere yeniden geliş oranları ile elde ettiği başarı öyküsünü, ‘Akdeniz’de En İyi Aile Tatili Deneyimi Sunmak’ başlıklı vaka çalışmasıyla inceledi. Ayrıca çalışmada ‘mutlu çalışanlar, mutlu müşteriler’ prensibiyle Hillside’ın personeli için yüzme havuzlu bir otelin yenilenip lojman haline getirildiğinden de bahsedildi.

Turkcell

Harvard’da İşletme Yönetimi Yüksek Lisansı (MBA) yapan öğrenciler, 2014’te Turkcell’i ders olarak gördü. Harvard Business School’un Turkcell hakkındaki vaka incelemesi, kısa süre önce yayınlandı ve 2015’te MBA için şart koştuğu zorunlu ders programı kapsamında okutuldu. Turkcell’in hikayesi, dünyanın en seçkin eğitim kurumlarından Harvard Business School tarafından ‘vaka incelemesi’ olarak yayınlandı. İncelemenin yazarlarından Prof. Dr. Felix Oberholzer-Gee, rekabetin yüksek olduğu iletişim sektöründe Turkcell’in gösterdiği başarıya dikkat çekti. Turkcell örneği, Harvard akademisyenleriyle fakültenin 2013’te açılan İstanbul Araştırma Merkezi’nin ortaklaşa yazdığı ilk HBS incelemesi olma özelliği taşıyor.

Ekol Lojistik

2018’de Ekol Lojistik’in Avrupa’da en hızlı büyüyen lojistik şirketi olması ve verimliliği artırmak için uyguladığı yöntemler Harvard Business School derslerinde okutulmak üzere vaka çalışmasına (case study) konu oldu. Derste, taşımacılık ve lojistik şirketi Ekol’ün kapasite planlamasını nasıl yönettiğini anlatıldı. Ekol, Almanya ve Türkiye’deki motorlu taşıt montajcılarını parça tedarikçilerinin birçoğu ile bağlantılı hale getirdi ve hızlı tedarik zincirlerinde önemli bağlantılar geliştirdi. Farklı hizmet seviyelerini sağlamak için kara, deniz ve demiryolu güzergahlarını da kullanması dersin önemli başlıklarını oluşturdu.

Bim

Türkiye perakende sektörünün önemli oyuncularından BİM, 2017’de Harvard Business School’da ders konusu oldu. Öğretim Üyesi Michael Chu ve Araştırma Görevlisi Gamze Yucaoğlu tarafından hazırlanan BİM raporu, MBA dersinde sunuldu. Derse BİM İcra Kurulu Üyesi Haluk Dortluoğlu katıldı. Harvard Business School tarafından hazırlanan raporda BİM’in istikrarlı bir büyüme gösterdiği ve bunu da kurulduğu 1995 yılından bu yana kullandığı iş modeline bağlı kalarak başardığı anlatıldı. Güçlü rakiplere rağmen BİM’in liderliği bırakmadığı vurgulanan raporda, şirket yöneticilerinin açıklamalarıyla BİM’in gelişimi aktarıldı. Raporda BİM’in iş modeli, örgütlenmesi, özel markalı ürünleri, şube sayısındaki güçlü artış ve Türkiye dışındaki faaliyetlerinin yanı sıra mali tabloları da kapsamlı bir şekilde sunuldu. Raporun sonunda yeni bir format uygulaması olarak FİLE mağazalarının açılışına ve burada benimsenen yeni mağaza konseptine de yer verildi.