Fincan keyfi pahalanıyor!
Tarımsal emtia piyasalarında en büyük hareketlilik üretime yönelik kaygıların arttığı ürünlerde yaşanıyor. Kakao fiyatları 42 yılın zirvesine çıkarken, kahve ve çayın fiyatı da yükseliyor.
Evrim Küçük |Evrim KÜÇÜK
Soğuk kış günlerinin kendini iyiden iyiye hissettiği şu günlerde sıcak birşeyler içmenin maliyeti giderek artıyor. Tarımsal emtia piyasalarında hem jeopolitik gerginlik hem de kuraklığın etkisiyle fiyatlarda yukarı yönlü baskı hissedilirken, bu ay fiyatlarda en büyük hareketlik kahve, kakao ve çayda yaşandı. Yurtdışı piyasalarda bu üç emtianın fiyatı da son 1 ayda yüzde 10’dan fazla yükseldi.
Kakao fiyatlarında çok hızlı bir yükseliş dikkat çekiyor. ICE’de kakao vadeli işlemleri, mevcut üretimin küresel talebi karşılamakta yetersiz kalacağı endişesiyle 46 yılın en yüksek seviyesi olan ton başına 4.250 dolara yaklaştı. Fiyatlar son 1 ayda yüzde 13’ün üzerinde yükseldi. Dünyada kakaonun üçte ikisini sağlayan Fildişi Sahili ve Gana’daki mahsulün azalması nedeniyle yurtdışı vadeli işlemlerde fiyatlar yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 75 arttı. Afrika’da üretimin bozulmasının, özellikle El Niño hava olayının olumsuz etkileri nedeniyle, bu sezon art arda üçüncü küresel açığa neden olması bekleniyor. Son veriler, Fildişi Sahili çiftçilerinin 1 Ekim-12 Kasım tarihleri arasında limanlara, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25,3 düşüşle 348 bin 560 ton kakao sevk ettiğini gösteriyor. Ayrıca, ABD limanlarında ICE tarafından izlenen kakao stokları Haziran ayından bu yana düşüş grafiği çizerek 2.5 yılın en düşük seviyesine ulaştı. Uluslararası Kakao Örgütü (ICCO), Ekim 2022’den Eylül 2023’e kadar devam eden büyüme sezonu için küresel kakao pazarında 116 bin tonluk açık oluşacağı tahmininde bulunuyor.
Kahve, Brezilya’daki kuraklıktan etkileniyor
Arabica kahve vadeli işlemleri, en büyük üretici Brezilya’daki kuraklık ve aşırı sıcaklığın gelecekteki kahve rekoltelerine ilişkin endişeleri artırmasıyla 5 ayın en yüksek seviyesine yakın. ICE’de fiyatlar pound başına 1.79 dolar civarında seyrediyor. Brezilya’da Somar Meteorologia, ülkenin Arabica mahsulünün yüzde 30’unu oluşturan Mina Gerais bölgesinin geçen hafta tarihsel ortalamanın sadece yüzde yüzde 12’si kadar yağış aldığını bildirerek kuraklık endişelerini güçlendirdi. Ayrıca, bu ayın ortalarında 290 bin torbayla 24 yılın en düşük seviyesine ulaşan ICE Arabica kahvesi stoklarındaki düşüş de fiyatları desteklemeye devam ediyor.
Fiyatlar 2 doları aşabilir
Fiyatlardaki artışın sürmesi bekleniyor. Trading Economics’in küresel makro modelleme ve analistlerin beklentilerine göre yaptığı hesaplamaya göre kahve fiyatlarının bu çeyreğin sonunda 183.94 doları/pound eviyesinde işlem görmesi bekleniyor. İleriye dönük olarak ise 12 ay içinde fiyatların yeniden 200.77 seviyesinde işlem göreceği tahmin ediliyor.
Çayın kg fiyatı 3 doların üzerinde
Türklerin vazgeçilmez içeceği çayın uluslararası piyasalarda fiyatı yükselişte. Dünyanın en çok tüketilen ikinci içeceği çayın referans piyasasını izleyen bir fark sözleşmesine (CFD) göre fiyatlar son 1 ayda yüzde 10.83 civarında artışla kilogram başına 3.16 dolara çıktı. Çay, dünyada sudan sonra en çok tüketilen ikinci içecek çay. Çayın en büyük üreticileri ve ihracatçıları Çin, Hindistan, Kenya ve Sri Lanka. Bu ülkeler küresel üretimin yaklaşık yüzde 75’ini oluşturuyor.
Türkiye, Kenya’dan ithalat yapıyor
Uluslararası çay vadeli işlemleri yok ancak Kenya’da üretilen kırık portakallı pekoe tipi çayın fiyatı uluslararası piyasalarda gösterge olarak kullanılıyor. Türkiye’nin çay ithalatında tercih ettiği ülkeler arasında Kenya da bulunuyor. Türkiye’nin çay ithalatında en büyük paya sahip olan ülkeler arasında Gürcistan, Kenya, Çin ve Hindistan yer alıyor.