Fen bilimlerinden mezun kadınlar gelişmiş ülkelerde daha şanslı
Uluslararası Çalışma Örgütü ILO, “Bilim (Fen), Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (STEM)” eğitimi veren kurumlardan mezunu kadınların bu alanda çalışma oranına ilişkin bir çalışma yaptı.
Mehmet KAYA
ANKARA –Toplam 69 ülkeyi kapsayan araştırmaya göre “fen bilimleri” olarak adlandırılan STEM alanında çalışan kadın oranının en yüksek olduğu ülke yüzde 55,6 ile Gürcistan oldu. Nüfusu az ülkelerde genel olarak yüksek oranlar çıkabilse de, bilim ve teknoloji alanında gelişmiş ülkelerin hepsinde kadın yoğunluğu göze çarptı. ABD’nin yüzde 47,7 ile hem nüfus hem de kişi sayısı bakımından çok yüksek seviyede olmasına rağmen yüksek bir orana sahip olması dikkat çekti. Türkiye, fen bilimleri alanında çalışanların toplam çalışanlar içinde yüzde 6 oranı ile ve kadın fen bilimleri çalışanları oranında yüzde 33,7 ile alt orta grupta yer aldı.
ILO, uluslararası tanım olmadığı için kendi tasarladığı bir metodolojiyle verilerin oluşturulduğunu duyurdu. STEM mesleklerine yönelik uluslararası olarak kabul edilmiş bir tanım bulunmuyor. Bu nedenle ILO, yazılım geliştiriciden tıbbi asistana kadar geniş bir alandaki mesleklerden deneysel bir veri tabanı oluşturdu.
Buna göre, STEM meslekleri, verileri hesaplanan 69 ülkenin tamamında istihdamın yüzde 20’sinden daha azını oluşturuyor ve bu oran bazı Afrika ülkelerinde neredeyse sıfır seviyesinde bulunuyor. ABD ve İngiltere'de ise yüzde 15'e ve Avusturya'da yüzde 17'ye kadar çıkıyor.
ILO çalışmasında, STEM mesleklerinde çalışan kişi sayısı ve toplam çalışana oranına ilişkin verilerde Türkiye, yüzde 6 ile orta grupta yer alıyor. Toplam çalışan içinde STEM çalışanlarının yüzde 10’un üzerinde olduğu grup, yüzde 10,6’dan başlayarak, Yunanistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Sırbistan, Burunei, Porteki, Slovakya, İsrail, Birleşik Krallık, ABD, Çekya ve yüzde 16,8 ile Avusturya olarak sıralanıyor.
STEM alanındaki bir eğitim kuruluşundan mezun olanlar içinde kadınların oranı da düşük görünüyor. ILO çok sayıda ülkeden bu verileri toplayamadı. Veri alınabilen 39 ülke içinde oran yüzde 10,6 ile yüzde 54,3 arasında oluştu. 54,3 oranı nüfusu çok az olan Burunei sultanlığında gerçekleşiyor. Bu 39 ülkenin 25’inde STEM mezunu kadın oranı toplam mezunlar içinde yüzde 30-47,8 aralığında bulunuyor. Türkiye’deki oran ise yüzde 34,7 seviyesinde. Türkiye’de mezunların sadece yüzde 20,’si STEM alanında eğitim görenlerden oluşuyor.
| STEM ALANINDA ÇALIŞAN KADINLAR (STEM- Science Technology, Engineering Mathematics -Bilim (Fen) Teknoloji Mühendislik Matematik) | ||||||
| Ülke | STEM çalışan kadınların Topl. STEM çalışanlarına oranı | STEM alanında çalışan kişi sayısı (Bin Kişi) | STEM alanında çalışanların toplam çalışana oranı % | STEM alanında toplam mezun (bin kişi) | STEM alanında mezunların oranı % | STEM alanında mezunlar içinde kadınların oranı |
| Gürcistan | 55,6 | 108 | 6,4 | 57 | 21,2 | 43,5 |
| Moğolistan | 52,6 | 95 | 7,6 | 74 | 25,3 | 34,1 |
| Kiribati | 51,7 | 2 | 5,7 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Dominik Cumh. | 51,4 | 170 | 3,9 | 69 | 11,6 | 40 |
| Komboçya | 51,3 | 113 | 1,3 | 75 | 15,4 | 16,7 |
| Kuzey Makedonya | 50,7 | 74 | 9,8 | 22 | 20 | 45,1 |
| Sırbistan | 47,8 | 319 | 11,3 | 128 | 28,1 | 42,6 |
| ABD | 47,7 | 24001 | 15,4 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Filipinler | 47,1 | 1525 | 3,7 | 1857 | 28,7 | 36,3 |
| Brezilya | 47 | 6723 | 7,4 | 2278 | 17,7 | 36,6 |
| LAO | 47 | 37 | 2,1 | 72 | 22,5 | 29 |
| Uruguay | 46,7 | 128 | 7,8 | 26 | 17,5 | 44 |
| Honduras | 46,1 | 118 | 3 | 37 | 15,2 | 37,8 |
| Kongo | 45,8 | 6523 | 7,3 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Myanmar | 44,7 | 193 | 0,9 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Portekiz | 44,4 | 557 | 11,7 | 224 | 29,1 | 37,8 |
| Guatemala | 44,4 | 142 | 2,1 | 33 | 9,8 | 34,7 |
| Sierra Leone | 43,3 | 18 | 1,1 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Tayland | 43,3 | 1306 | 3,4 | 1268 | 27,9 | 30,1 |
| İsrail | 42,2 | 518 | 13,9 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Tuvalu | 42,1 | 0 | 4,9 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Samoa | 42 | 1 | 3,6 | veri yok | veri yok | veri yok |
| El Salvador | 42 | 106 | 3,8 | 52 | 22,3 | 23,5 |
| Bolivya | 41,9 | 223 | 4,2 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Sri Lanka | 41,5 | 298 | 3,7 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Guyana | 41,4 | 14 | 5,2 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Bosna-Hersek | 41,3 | 73 | 9,1 | 39 | 21,2 | 44,5 |
| Moritanya | 40,9 | 44 | 5,8 | 8 | 30,2 | 28,9 |
| Panama | 40,5 | 107 | 6,3 | 45 | 15,4 | 43,2 |
| Yunanistan | 40,3 | 394 | 10,6 | 203 | 29,4 | 40,1 |
| Birleşik Krallık | 40,1 | 4966 | 15,3 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Ekvator | 39,5 | 296 | 3,8 | 241 | 15,8 | 29,2 |
| Eswatini | 39,4 | 12 | 4,2 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Raunda | 39,4 | 66 | 2,1 | 33 | 16,3 | 35,4 |
| Slovakya | 38,5 | 302 | 13,5 | 107 | 21,2 | 35,2 |
| Meksika | 38,2 | 3239 | 6 | 1979 | 25,2 | 30,6 |
| Nepal | 37,8 | 230 | 3,2 | 105 | 12,9 | veri yok |
| Cook Adaları | 37,4 | 1 | 6,3 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Palau | 37,2 | 1 | 9,8 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Ghana | 37,2 | 247 | 2,6 | 180 | 16,4 | 19,8 |
| Timor-Leste | 36,4 | 4 | 0,8 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Çekya | 35,9 | 820 | 15,7 | 208 | 23,9 | 35,6 |
| Etiyopya | 35,5 | 362 | 1 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Peru | 35,4 | 423 | 8,6 | 715 | 29,6 | 47,8 |
| Avusturya | 35,4 | 725 | 16,8 | 253 | 30,3 | 25,9 |
| Fiji | 35,1 | 16 | 5 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Mozambik | 35,1 | 65 | 0,7 | 23 | 9,6 | 29,3 |
| Madagaskar | 34,9 | 59 | 0,5 | 65 | 23 | 29,6 |
| Brunei | 34,7 | 23 | 11,5 | 14 | 39,2 | 54,3 |
| Liberia | 34,6 | 21 | 2 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Gambiya | 34,5 | 7 | 1,3 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Uganda | 34,4 | 124 | 1,2 | - | - | - |
| Türkiye | 33,7 | 1701 | 6 | 1482 | 20,2 | 34,7 |
| Nauru | 33,3 | 0 | 6,7 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Maldivler | 33,1 | 11 | 8,1 | 1 | 5,1 | 10,6 |
| Zimbabve | 32,8 | 72 | 1,3 | 101 | 30,2 | 28,8 |
| Şeyseller | 32,5 | 1 | 7,7 | 1 | 17,2 | 31,6 |
| Mikronezya | 31,4 | 1 | 4 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Vanuatu | 30,4 | 2 | 1,7 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Marityus | 30,4 | 42 | 7,8 | 19 | 23,3 | 36 |
| Zambiya | 30 | 80 | 2,8 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Filistin | 29,5 | 50 | 5,2 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Solomon Adaları | 29,5 | 12 | 2,9 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Mısır | 29,1 | 1423 | 5,5 | 482 | 11,2 | 36,9 |
| Bangladeş | 25,3 | 1101 | 1,8 | 548 | 11,2 | 20,6 |
| Fildişi Sahilleri | 21,1 | 235 | 3,1 | veri yok | veri yok | veri yok |
| Pakistan | 18,9 | 1466 | 2,5 | veri yok | veri yok | veri yok |
| BAE | 15,4 | 814 | 11,3 | 97 | 27,7 | 41,5 |
| Nijer | 9,8 | 7 | 0,2 | 44 | 10,4 | 18 |