Fatih Eren: "Ambalaj atıklarında ‘geri dönüşüm' evden başlasın"

Osman KILIÇ/İSTANBUL

Avrupa Birliği (AB), ambalaj atığını azaltmak ve geri dönüşümü artırmak amacıyla, 28 yıllık direktifini yeniliyor. AB’nin yeni düzenlemesi, yüzde 40’ı plastikten üretilen ve belediye atıklarının yüzde 36’sını oluşturan ambalaj atıklarından kaynaklanan sera gazı emisyonlarının 2030 yılı itibarıyla 66 milyon tondan 43 milyon tona düşürülmesi ve ambalaj için kullanılan suyun da 1,1 milyon metreküp azaltılması hedefleniyor. Ambalaj atıklarındaki geri dönüşüm oranını yüzde 73’e çıkarmayı amaçlayan taslak mevzuata göre, Avrupa’da ambalajlar küçülecek, özellikle e-ticarette çok büyük ambalajlar kullanılmayacak. Avrupa Birliği’nin bu kararının yerinde ve çok doğru bir hamle olarak gördüklerini söyleyen Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği (GEKADER) Başkanı Fatih Eren, geri dönüşüm Türkiye’de ilk etapta evlerden başlamasının daha başarılı olacağını söyledi. 

Kamuoyu bilgilendirme çok önemli

“Avrupa patentli dünyanın önde gelen global markaları ambalajlarını geri dönüşümde elde ettiklerinin PR çalışmasını yapıyor. İtalya, İspanya, Fransa gibi tarihi ile ön plana çıkmış ve yılın her mevsiminde yoğun turist ağırlayan bu ülkelerdeki oteller bir yıl içerisinde tonlarca geri dönüştürülebilir hurda hammadde ortaya çıkıyor. Avrupa’dan birkaç örnek vererek ne yapmamız gerektiği konusunda bir perspektif geliştirebiliriz. Almanya, Hollanda gibi ülkelerin evlerinin önünde atık ayrıştırma kutuları yer alıyor. Yani AB ülkelerinin büyük bir çoğunluğu vatandaşlarının ve işletmelerinin geri dönüşüm ve ayrıştırma yapmaları konusunda ciddi yaptırımları söz konusu. Ayrıştırma yapmayan hane ve işletmelere çevre kirletmeden kaynaklı cezalar kesiliyor” yorumunda bulundu.

“Ar-Ge ve teknolojik altyapı, talep ve arzı karşılayacak kapasiteye sahip”

Tıpkı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’nin de geri dönüşüm konusunda vatandaşlarını bilgilendirmesi ve teşvik etmesinin kritik derecede önem arz ettiğinin altını çizen Eren, “Örneğin okullarda geri dönüşüm ve ayrıştırma konularını kapsayan derslerin müfredata dahil edilmesinin yerinde bir adım olacağına inanıyoruz. Öte yandan evlerde ayrıştırma yapan hanelerden emlak vergisi indiriminin yapılması, işletmelerden de yine vergisel avantajların sunulması da teşvik edici unsurlar arasında yer alıyor. Türkiye’nin geri dönüşüm sektöründe Ar-Ge ve teknolojik altyapısı buradaki talep ve arzı karşılayacak kapasiteye sahip” şeklinde konuştu.

Avrupa’da düzenlemeler var, Türkiye’de henüz yok

Avrupa’da bazı ülkelerde plastik pipet kullanımının yasaklandığı, bazı ülkelerde kulak temizleme pamuğu saplarının plastik dışı doğa dostu malzemelerden olma zorunluluğu getirildiğini söyleyen Atık Kağıt ve Geri Dönüşümcüler Derneği (AGED) Genel Müdürü Osman Kaytan, “Hatta çok kullanılan tek kullanımlık plastik çatal kaşık yerine kağıttan muadilleri üzerine çalışmalar yapılıyor. Atık yönetimi çok sayıda bileşeni olan geniş spektrumlu bir konu. Türkiye’de henüz tek kullanımlık malzemeleri sınırlayan ya da yasaklayan bir düzenleme yok” dedi.

“Depozito sistemi önemli bir adım”

Türkiye’de de tek kullanımlık içecek ambalajlarının geri kazanımı konusunda Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yaptığı düzenlemeyle, Türkiye 1 Ocak 2023 itibarıyla içecek ambalajlarında depozito sistemine geçileceğini bildiren Kaytan, “Yıllık 20 milyar adet tek kullanımlık ambalajlı içeceğin döngüsel ekonomi çerçevesinde ekonomiye kazandırılacağı zorunlu depozito sistemi çevresel açıdan çok büyük ve önemli bir adım” diye konuştu.