Faiz hangi enflasyonun üzerinde belirlenecek?

Şebnem TURHAN

Türkiye’de ağustos ayında enflasyon beklentileri aştı ve yıllık yüzde 19,25’e tırmandı. Gıda fiyatlarındaki yükseliş ağustos ayı enflasyonunun kötü bir sürpriz yapmasında etkili olurken önümüzdeki dönemde de tüketici enflasyonundan olumlu haberler gelmiyor. Özellikle üretici enflasyonunun yüzde 45,52’ye çıkması ve üretici tüketici enflasyonu arasındaki makasın 26.27 puanla tarihi zirvesini görmesi de üretici enflasyonu kaynaklı baskının sürdüğünün habercisi. Kritik soru ise Merkez Bankası’nın Başkan Şahap Kavcıoğlu’nun göreve geldiği 22 Mart’tan bu yana yaptığı para politikası yönlendirmesinin bundan sonra nasıl şekilleneceği. Bilindiği gibi Kavcıoğlu göreve geldiğinden itibaren politika faizinin enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edileceğini her açıklamasında vurguladı. Şu anda ise gerçekleşen enflasyon yüzde 19 politika faizinin üzerine çıktı. Türkiye negatif reel faiz bölgesine girdi. Peki şimdi ne olacak? 23 Eylül’deki kritik Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında Merkez Bankası bu söylemini sürdürecekse hangi enflasyona işaret edecek?

23 Eylül’deki PPK için yüksek gelen enflasyon sonrasında analistlerin çoğunluğu faiz indirimi ihtimalinin şimdilik ortadan kalktığı görüşünde. Yine de bazı analistler cuma günü TL varlıklardaki hareketi de eylül toplantısındaki faiz indirimi olasılığına bağladı. Ancak çoğunluk kasım ayı PPK toplantısı öncesinde politika faizinde indirim beklemiyor. Faizlerde değişim beklenmeyen eylül PPK’sında enflasyonun üzerinde politika faizi ifadesinde değişim olacak mı? Uzmanlar Merkez Bankası’ndan yeni bir yönlendirmeye olduğunu vurguluyor.

Çekirdek enflasyon mu olacak?

Gerçekleşen manşet enflasyon işaret edilemeyeceğine göre ilk etapta akla geçen hafta Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu yatırımcı toplantısında vurguladığı çekirdek enflasyon göstergeleri. Katılımcılardan edinilen bilgiye göre Kavcıoğlu toplantıda tüm dünyada gıra fiyatlarında artış olduğuna ve ÜFE-TÜFE farkının açıldığına işaret etti ve çekirdek enflasyona odaklanılması gerektiğine ilişkin ifadeler kullandı. Eğer çekirdek enflasyon göstergeleri artık politika faizinin üzerinde belirleneceği enflasyon olacaksa piyasa bu konuda net yönlendirme beklentisi içinde. Ağustosta Merkez Bankası’nın para politikası için takip ettiği B çekirdek enflasyonu yıllıkta yüzde 18,51’den yüzde 18,46’ya, C çekirdek enflasyonu ise yüzde 17,22’den yüzde 16,76’ya geriledi. Çekirdek enflasyon göstergelerinde hafif gerilemeler yaşansa da önümüzdeki dönemde olumlu sinyaller geldiği söylenemez.

Yılsonu beklentileri mi gündeme gelecek?

Bunun yanı sıra tahminler üzerinden de Merkez Bankası politika yönlendirmesi yapabilir. Bu alanda hem Merkez Bankası’nın hem de gerçekleştirdiği Piyasa Katılımcıları Anketi kullanılabilir. Merkez Bankası’nın yılsonu enflasyon tahmini yüzde 14,1 seviyesinde. Eğer politika faizi Merkez Bankası’nın tahmini üzerinde düzeyde belirlenecekse bu enflasyon oranı Merkez Bankası’na olası faiz indirimi için epey bir alan yaratıyor.

Piyasa Katılımcıları Anketi’nin ağustos sonuçlarına göre burada yılsonu beklentisi yüzde 16,3 seviyesinde. Yine 23 Eylül’deki PPK’da bu ankete işaret edilerek politika faizinin piyasa tahmini olan enflasyonun üzerinde belirlenmeye devam edileceği belirtilebilir. Çok alan sağlamasa da yine yılsonuna kadar 150 baz puanlık faiz indirimi alanı bulunuyor Merkez Bankası’nın.

Yılsonu tahminleri yüzde 17’ye çıkarıldı

Hangi enflasyon göstergesi alınacaksa piyasanın Merkez Bankası’ndan net bir yönlendirme ihtiyacı içinde olduğu ortada. Bunun yanı sıra ağustos ayı enflasyonundan sonra piyasa analistlerinin yılsonu enflasyon beklentileri de yüzde 16’dan yüzde 17-18 seviyelerine yükselmiş durumda. Her koşulda Merkez Bankası’nı zor bir süreç bekliyor.

ENFLASYON VERİSİ SONRASI PPK İÇİN NE DEDİLER?

Enflasyon hesaplamasını değiştirebilir

Acar Menkul: Bize en çok endişe veren gelişme ise TÜFE ve ÜFE arasındaki makas olmakta. Geçen ay 25.97 puan olan makas farkının bu ay 26.27’ye çıkması önümüzdeki dönemde kısa vadede enflasyonun düşmeyeceğini göstermekte. Kısa zaman içerisinde bu durumda üretici enflasyonunun talep enflasyonunu yukarı itmesi beklenebilir. ÜFE grubunda ara malı fiyatlarındaki artışın devam etmesiyle gördüğümüz yükseliş TCMB’nin enflasyon hesaplamasını yeniden değiştirebilir.

Ekimden itibaren indirim yapabilir

Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan: TCMB, bir sonraki faiz toplantısını 23 Eylül’de yapacak. Merkez Bankası son ekonomist toplantısında çekirdek enflasyon olgusunu daha fazla öne çıkarmıştır ve referans noktasında denge değişiklikleri yapma eğilimindedir. Merkez Bankası’ndan eylül toplantısında herhangi bir yukarı yönlü hareket beklemiyoruz. Merkez Bankası, yılsonunda yüzde 16,3 olarak revize ettiğimiz enflasyon beklentimiz çerçevesinde ekimden itibaren sene sonuna kadar toplamda 150 baz puan indirim yapabilir.

Faiz artışından kaçınacaktır

Oyak Yatırım: TCMB’den 23 Eylül toplantısında bir faiz artışı beklemiyoruz; çünkü TCMB Başkanı ekonomistlerle olan toplantıda gıda ve enerji fiyatlarının enflasyon üzerinde büyük baskı oluşturduğunu bu yüzden gıda dışı kısma odaklandıklarını belirtmişti. Nitekim takip ettiğimiz B ve C endeksleri ağustos ayında çekirdek enflasyonun gerilediğini gösteriyor. Dolayısıyla TCMB’nin 23 Eylül’de gerçekleşecek bir sonraki PPK toplantısında bu gelişmeye dikkat çekmesini ve faiz artışından kaçınmasını bekliyoruz.

Faizle ilgili hangi ifade kullanılacak

Ahlatçı Yatırım: TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu yatırımcı toplantısında politika faizinin enflasyonun üzerinde uygulanılıp uygulanmayacağına yönelik soruya gıda fiyatlarının ilerleyen dönemde koşulların iyileşmesiyle birlikte geri çekileceğini belirtirken manşet enflasyonun banka radarında olduğunu vurguladı. Ağustos itibariyle enflasyonun politika faizi üzerinde açıklanması ile 23 Eylül’de gerçekleştirilecek olan TCMB PPK toplantı karar metninde tüketici fiyatlarının seyri ve uygulanan politika faizi ile ilgili hangi ifadelerin kullanılacağı merakla takip edilecek.