Eti Bakır Genel Müdürü Asım Akbaş: Atık kavramı ürün olarak değişecek geri dönüşümle katma değere dönüşecek

EKONOMİ Gazetesi ev sahipliğinde PwC Türkiye’nin içerik işbirliğinde ve Sabancı Holding Ana Sponsorluğu’nda 3.’sü gerçekleştirilen Dönüşen Liderler Zirvesi, Elite World Grand Sapanca’da, “Makronun Baskısında Mikroyu Yönetmek" temasıyla yapıldı.

Eti Bakır Genel Müdürü Asım Akbaş, “İş Dünyası’nda Diyalog” oturumunda EKONOMİ Gazetesi Genel Koordinatörü Vahap Munyar’ın sorularını cevapladı. Türkiye'nin metal sektöründeki durumunu ve Eti Bakır’ın çevre dostu üretim stratejilerini anlatan Akbaş, Eti Bakır olarak atıkları katma değeri yüksek ürünlere dönüştürdüklerinin altını çizdi. Bu yatırımlara devam edeceklerini ifade eden Akbaş, bu stratejiyle Türkiye'nin metal sektöründeki konumunu güçlendireceklerini belirtti. Atık kavramının bir ürüne dönüştürülerek pazarlamasının yapıldığında inanılmaz bir katma değer oluştuğuna vurgu yapan Akbaş, “Ayrıca atık depolama maliyetinden kurtuluyorsunuz. Diğer sektörlere de bunu bir örnek olarak sunuyoruz” dedi.

"Bu işler bisiklet çevirmek gibidir, pedal çevirmeyi bıraktığınız anda düşersiniz" diyerek sürdürülebilirlik ve yenilikçi yatırımların önemine dikkat çeken Akbaş, Eti Bakır’ın Mardin Mazıdağı’ndaki yatırımına da vurgu yaptı. Buradaki üretimlerinin döngüsel ekonomiye yüzde 100 uyumlu olduğunu belirten Akbaş, kimyasal gübre yatırımı sayesinde sülfürik asidi geri dönüştürerek gübre haline getirdiklerini, ardından atıkları ayrıştırarak ekonomiye kazandırdıklarını vurguladı.

Hedef batarya atıklarını değere çevirmek

Kobaltı daha katma değerli bir ürün haline dönüştürmek için İngiltere’de bir tesis satın aldıklarını ve burada Ar-Ge çalışmalarına devam ettiklerini aktaran Akbaş, şu bilgileri verdi: “Liverpool Widness’te bir tesis satın aldık, burayı da bir Ar-Ge merkezine dönüştürdük. Burada kobalt uç ürünlerini üretmeye devam ediyoruz. Amacımız atık kavramını ortadan kaldırarak, her çıkardığımız ürünü yine çıkardığımız her değerden sonra kalanını da bir ürün olarak değerlendirmek. Burada 14 çeşit kobalt ürünü üretiyoruz. Gıda, boya, eczacılık kimya gibi sektörlere hammadde olarak veriyoruz. Tesisin en önemli özelliklerinden biri, başka ülkelerden fizibilite teklifleri almamız. Batarya atıklarının tekrar üretime katılması, içerisindeki kobalt ve nikelin ayrıştırılması hedefleniyor. Japonya’nın büyük bir firması ile bir fizibilite sözleşmesi imzaladık. Bu iş ile ilgili önemli bir adım atacağız.”

Kobalt ihracatı 60 milyon dolara ulaştı

Türkiye’de üç sene öncesine kadar kobalt üretimi ve ihracatı açısından önemli bir gelişmenin olmadığına değinen Akbaş, “Ar-Ge faaliyeti sonrasında ortaya bir rekor çıktı. Yıllık yaklaşık 2 bin 500 ton metal karşılığında kobalt ve kobalt ürünleri ihracatı yapıyoruz. Yılda yaklaşık 60 milyon dolar gibi ek bir ihracat geliri elde ediyoruz. Ciddi bir rakam çünkü sıfır olan bir şeyi direkt 60 milyon dolara çıkarıyoruz” ifadelerini kullandı.

Üretimin sürdürülebilir şekilde yapılması gerektiğine dikkat çeken Akbaş, çevre ve insana duyarlı, yüksek katma değerli bir iş modelinin önemini belirtti. Eti Bakır’ın bu kapsamda Samsun’da nadir görülen bir Ar-Ge tesisi kurduğunu ifade eden Akbaş, üniversitelerin bu tesisi ücretsiz kullanabilmesi için kapılarını açtıklarını söyledi. Amaçlarının kamuya da fayda sağlayacak projeler geliştirmek olduğunu belirtti.

Samsun’daki yatırım 2027’de devreye girecek

Mazıdağı’ndaki yatırımın benzerini Samsun’da yapmayı planladıklarını ifade eden Akbaş, Samsun’daki yatırımın ön fizibilitesinin tamamlandığını ve yatırım sürecinin 2,5 yıl süreceğini söyledi. Bu yatırımla yılda yaklaşık 2 bin ton kobalt ve 4 bin ton çinkonun ekonomiye kazandırılacağını dile getiren Akbaş, “1000 kişilik ek istihdam yaratmış olacağız. Mardin’deki yatırımımız iyi bir örnek, tersine göç oldu ve nüfus yükseldi. Yan sanayiye katkısı oldu. Yatırımımızı 2027 ortalarında devreye almayı planlıyoruz” dedi.

Elektrikli otomobiller bakır kullanımını 6 kat artırdı

Türkiye’nin yıllık 500 bin ton bakır tüketimine rağmen, yalnızca 100 bin tonunu üretebildiğini ifade eden Akbaş, geri kalan kısmın bir kısmının geri dönüşümle sağlandığını ve büyük bir bölümünün ithal edildiğini söyledi. Eti Bakır olarak Türkiye genelinde 9 tesisle faaliyet gösterdiklerini belirten Akbaş, ürettikleri bakır cevherlerini Samsun’daki fabrikalarında metal haline getirdiklerini açıkladı. Bakırın, özellikle elektrikli otomobiller gibi yeni teknolojilerde kullanımının hızla arttığını dile getiren Akbaş, bakırın bir otomobilde yaklaşık 50 kilo kullanıldığını, ancak elektrikli araçlarda bu miktarın 250-300 kiloya çıktığını belirtti. Akbaş, bakırın alternatif bir ürün bulunmadıkça talebinin artmaya devam edeceğini vurguladı.