Ertelenen genel kurullar derneklerde sıkıntı yaratıyor

YENER KARADENİZ

Tüm dünyada etkisi görülen koronavirüs salgını nedeni ile üç kez ertelenen ve son olarak 31 Ekim sonrasına bırakılan genel kurul toplantıları derneklerde sıkıntılara yol açmaya başladı. Dijitalleşmenin artmasına rağmen özellikle seçimli genel kurul toplantılarının gerçekleştirilmesine yönelik izinleri bir türlü alamadıklarından yakınan sektör temsilcileri, yönetimsel sıkıntıların artacağını, hatta çift başlılığın yaşanacağını söylüyor. Benzer sıkıntıların spor kulüplerinde de yaşandığı belirtilirken, bakanlığın ise konuyla ilgili taleplere “İsteyen yapsın, isteyen beklesin” şeklinde yaklaşım sergilediği ifade ediliyor.

5 aydır görevi bırakamıyorlar

Bilindiği üzere, Türkiye'de yaşanan yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle, İçişleri Bakanlığı, 16 Mart tarihinde derneklerin genel kurul toplantılarını 2 ay süre ile ertelemişti. Bakanlık daha sonra söz konusu süreyi iki kez daha uzattı ve son olarak, 24 Temmuz tarihinde 31 Ekim tarihi sonrasına bıraktı. Düzenleme ile mevcut yönetim kurulunun görev süresi de uzatıldı. Türkiye’de 120 binden fazla dernek bulunuyor ve söz konusu derneklerin büyük kısmı mart ayında seçimli genel kurul gerçekleştiriyor. Dernek başkanları ise plan ve programlarını söz konusu tarihe göre düzenliyor.

"Belirsizlik söz konusu"

Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği de (TAYSAD) mart ayında seçimli genel kurul gerçekleştirecek derneklerden birisiydi ancak dernek 5 aydır söz konusu toplantıyı gerçekleştiremiyor. TAYSAD Başkanı Alper Kanca, mart ayında koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan kararın yerinde olduğunu ancak tüm ülkede başlayan normalleşme adımlarına rağmen genel kurullar için bu uygulamaya devam edilmesinin çok anlamlı olmadığını belirtti. “Her erteleme sonrası hazırlıklarımızı yapıyoruz ancak sonra yeniden erteleme kararı alınıyor” diyen Kanca, “En son ağustos ayı içinde yapılabilir kararı alınmıştı. Biz de buna göre hazırlığımızı yaptık ancak yine ertelendi. Bu karar tüm sistemi bozuyor. Bütün STK’larda belirsizlik söz konusu” dedi. Kanca, yaşanan sıkıntılara ilişkin şu bilgileri verdi: “Bu iş zaman içinde STK’larda yönetimsel sıkıntılar yaratabilir, bir çift başlılığa yol açabilir. Bu, sürdürülebilir bir durum değil.”

Kanca'nın verdiği bilgilere göre, kendisi hali hazırda TOBB Meclis Başkanı ancak bu görevine ek olarak hem şirketindeki hem de TAYSAD'daki görevine devam ediyor. Kanca, “Ben kendi hayatımı planlarken görevlerime göre planlıyordum. Bu dönemde birden fazla oluşumda başkan olmak gibi bir planım yoktu” dedi. Öte yandan TAYSAD, söz konusu durumu bakanlığa iletmiş. Bakanlık ise “Evet, bu konuda spor kulüplerinden bile gelen talepler var. Belki bir istisna yapabiliriz. İsteyenler yapsın, istemeyenler uzatsın” yönünde açıklama yapmış. Benzer sıkıntıları yaşayan dernekler bu konuda dijital çözüm önerileri sunuyor. Bu kapsamda TOBB örneğini veren dernek başkanları, “Genel kurullar da dijital ortamda gerçekleştirilebilir. Mesela TOBB'un genel kurulu dijital oldu. İsteyen önlemini alarak yapsın, isteyen ötelesin” ifadelerini kullanıyor.

120 binden fazla dernek bulunuyor

İçişleri Bakanlığı'nda yer alan bilgilere göre halihazırda Türkiye'de 120 bin 482 adet faal dernek bulunuyor. Yasal düzenlemeye göre ise söz konusu dernekler en geç 3 yılda bir seçimli genel kurul düzenlemek zorunda. Ancak söz konusu derneklerin önemli bir kısmı İçişleri Bakanlığı'nın düzenlemesi nedeni ile 5 aydır genel kurul gerçekleştiremiyor. Bunun yönetimsel sıkıntıları beraberinde getireceğine dikkat çeken PwC Türkiye Vergi Hizmetleri Lideri Zeki Gündüz, “Derneklerde yönetimde yer alan üyeler, görevini bırakmak isteyebilir, adaylar ise seçim isteyebilir. Şirketlerde bu durum için yasal düzenleme yapıldı. Benzer düzenleme dernekler için de yapılabilir. Dernek faaliyetleri de bu nedenle yavaşladı. Sürdürülebilirlikte sıkıntılar yaşanabilir” diye konuştu.

"Bir an önce önümüze bakmak istiyoruz"

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkan Vekili ve Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Başaran Bayrak, genel kurulların son bir yılının tartışıldığı ve herkese hak verildiği bir platform olduğunu belirterek bu tarz toplantıların fiziki ortamda yapılmadığında çok da amacına uygun gerçekleştirilemediğini belirtti. Bayrak, “Bundan dolayı Ticaret Bakanlığı ertelemeyi tercih etti. Ötelenmesi doğru ama bir an önce fiziki şartların oluşturularak yapılması lazım. Bu süreçte görev süresi biten yönetim kurulu başkanı ve üyelerinin görev süresi uzatıldı. Bu bazı sorunları beraberinde getirebilir ancak dijital ortamda yapılması için de çok hazırlıklı değiliz” dedi. Fiziki ortamın çok sağlıklı olmasa da genel kurul çok zorunlu ise şartlar sağlanarak gerçekleştirilmesi gerektiğini belirten Bayrak, “Bize bağlı derneklerde çok fazla talep yok ama biz bir an önce yapılması arzusundayız. Bir an önce işimize bakmak istiyoruz” diye konuştu.

Şirketler için düzenleme yapıldı

Genel kurullar şirketlerde 2012’den beri şirket sözleşmelerinde özel bir hüküm yer alması şartı ile dijital ortamlarda gerçekleştirilebiliyor. Son olarak pandemi dolayısıyla kooperatif genel kurulları için yeniden bir yasal düzenleme yapıldığına dikkat çeken Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi Dr. Soner Altaş, “Kooperatiflerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin ertelenen genel kurul süreci sonuna kadar görevine devam etmesine yönelik düzenleme yapıldı. Şirketlerde ise sözleşmelerinde yer almamasına rağmen daha sonra hüküm eklenmesi şartı ile genel kurul toplantılarının dijital ortamda yapılmasının önü açıldı. Bunun için de şirketler cüzi bir miktar karşılığı Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun dijital toplantı altyapısını kullanılabiliyor” diye konuştu. Peki benzer uygulama dernekler için de yapılabilir mi? Altaş, bunun için İçişleri Bakanlığı’nın yasal düzenleme yapması gerektiğine dikkat çekti. Altaş, yasal altyapı olmadığı için dijital ortamda gerçekleştirilen dernek genel kurullarının davalara sebebiyet verebileceğini vurguladı.