EPDK ve EPİAŞ elektrik fiyatlarını dengelemek için devrede

Mehmet KAYA

ANKARA - Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 8 Mart günü yapılan yasa değişikliğiyle aldığı yetki çerçevesinde, elektrik fiyatlarını serbest piyasada dengelemek için kaynaklara göre alım yapmaya ilişkin karar aldı. EPDK, alınan karara ilişkin bir yazılı açıklama yaparak, rüzgar, güneş, hidrolik, kömür, doğal gaz gibi kaynaklara dayalı elektrik üretim maliyetlerinin farklılığına işaret ederek, mevcut durumda dengelerde bir bozulma meydana geldiğini vurguladı. EPDK açıklamasında, “Bu maliyet farklılıkları, birbirine yakın seyrederken elektrik piyasamızda herhangi bir soruna sebep olmazken, üretim kaynak maliyeti farklılıklarında yaşanan artışlar serbest piyasa fiyatlarında makulün üstünde artışları da getirebilmektedir. Diğer bir deyişle aynı ürün için bazı kaynak türlerindeki santraller maliyetlerini dahi karşılayamazken başka kaynak türlerinde aşırı oranda kârlar oluşabilmektedir. Bu durum sadece üreticiler açısından değil ister serbest piyasadan, isterse düzenlenen tarifeden enerji alsın bütün tüketicilerimize fiyat artışı riski olarak yansıyabilmektedir.” ifadesine yer verildi.

Elektrik fiyatlarında bu tür bir dengesizliğin, düşük maliyetli kaynaklardan elektrik üreticilerinin de satış fiyatlarını yukarıya çektiği ve bunun da sağlıksız bir piyasa koşulu oluşturduğu belirtilen açıklamada, EPDK’nın aldığı yetki çerçevesinde bu fiyat oluşumunu dengeleyeceğinin altı çizildi.

Sistem nasıl işleyecek?

DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre, EPDK kararı EPİAŞ eliyle uygulanacak. Piyasa fiyatları açısından makul bir seviye tutmak koşuluyla ve genel fiyatları aşağıya çekecek şekilde, rüzgar, güneş, hidroelektrik gibi düşük maliyetli kaynaklardan elde edilen elektrik üreticilerinden kar marjı da gözetilerek sabit bir bedelden elektrik alımı gerçekleştirilecek. YEKDEM çerçevesinde alım fiyatı sabit olan yenilenebilir enerji kaynaklı üreticiler uygulama dışı olacak.

Elektrik üretiminde kullanılan her bir kaynağa göre, farklı farklı fiyatlar belirlenecek. Verilecek desteklerde de yine her bir kaynağa göre farklılık olabilecek.

Bu tür üreticilerden alınan elektriğin bedeli ile piyasa satış fiyatı arasındaki fark ise yasada belirtilen teşvikli müdahale aracı olarak, pahalı kaynağa dayalı elektrik üretenleri sübvanse etmekte kullanılacak. Böylece ithal kömür, doğalgaz gibi pahalı kaynaklardan elektrik üreten santrallerin kapanması önlendiği gibi, fiyatların bir miktar aşağı çekilmesiyle serbest ya da sabit tarifeden elektrik alan son tüketicilerin de elektrik fiyatlarında istikrar ya da bir miktar düşme olabilecek.

Uygulama 6 ay sürecek ancak uzatılması da mümkün

Bilgi veren kaynaklar uygulamanın çok geçmeden başlayacağı ve piyasa oyuncusu olarak EPİAŞ üzerinden sistemin işletileceğini kaydettiler. EPDK’dan yapılan açıklamada, usul ve esasların düzenlendiği kararın 6 ay için alındığı kaydedildi. Diğer yandan, 8 Mart’ta yapılan yasal düzenleme, 6’şar aylık dilimlerle sınırlı olmak üzere bu sürenin uzatılmasına da imkan veriyor.