Enflasyon ekimde yüzde 2,13 arttı

Tüketici enflasyonu ekimde beklentilere paralel yüzde 2,13 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 11,89’a çıktı. Gıdada tarla ürünlerinin son bulması sera ürünlerinin ise tezgahlara ekim sonunda gelmesi nedeniyle yaşanan artışın yanı sıra düşük talebe rağmen giyim ve ayakkabı grubunda yeni sezonun zamlı başlaması enflasyondaki yükselişte etkili oldu. Analistler yılsonunda yüzde 12,3 seviyelerinde enflasyon beklentisini korurken, Merkez Bankası son enflasyon raporunda yılsonu enflasyon tahminini yüzde 12,1 seviyesine çıkarmıştı. Analistler 19 Kasım’daki Para Politikası Kurulu toplantısında faiz artışı beklentisini arttırdı.

Gıda enflasyonunda yükseliş

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yurtiçi üretici fiyatları endeksi de aylık yüzde 3,55 arttı ve yıllık üretici enflasyonu yüzde 18,20’ye yükseldi. Döviz kurlarındaki sert yükseliş birkaç aydır üretici enflasyonunun daha hızlı artmasına neden oluyor. Ekimle birlikte ise döviz kurlarındaki artışın baz etkisi tüketici enflasyonuna da yansımaya başladı. Özellikle hem ürün ithalatı ihtiyacı hem de yem başta olmak üzere üretim maliyetlerinin dövize bağımlı olması gıda grubunda fiyatları arttırdı.

Ekim ayının zam şampiyonları arasında bulunan ve aylık fiyatı yüzde 16,74 artan yumurtada hem ihracatın artması hem de döviz kurları nedeniyle üretim maliyetlerinin yükselmesi fiyatlara yansıtıldı. Bunun yanı sıra Ayçiçek yağında üretim düşüşü ve Türkiye’nin ihtiyacının yüzde 30’unu ithal etmesi de yine kur etkisinin tüketici enflasyonuna yansımasına neden oldu. Ayçiçek yağında fiyatlar yüzde 11,38 arttı. Nohutta istenilen verimin alınmaması fiyata yansırken ekmekte yüzde 3,3 artışta İstanbul’da yapılan zammın etkisi görüldü. Gıdada yüzde 3,03 aylık yükseliş manşet enflasyonu 0.7 puan yükseltti.

Elektrik zammı enflasyonu artırdı

Giyim ve ayakkabı grubu pandeminin yarattığı düşük talep nedeniyle yeni sezon zamlarını bir ay gecikmeli devreye aldı. Bu grupta yüzde 6,81 aylık artış oldu ve bu manşet enflasyonu 0.42 puan arttırdı. Ekim ayının zam şampiyonları da giyim ve ayakkabı grubundaki kışlık ürünlerden geldi.

Ekimdeki elektrik zammı konut grubunda aylık enflasyonun yüzde 2,01 artmasına neden oldu. Bu grubun manşet enflasyonu yükseltici etkisi 0.28 puan oldu. Elektrik fiyatlarındaki aylık yükseliş ise yüzde 5,75. Kasımda ise doğalgaz zammı bekleniyor. Kasım enflasyonunda da konut grubunun negatif etkisini gözlemleyeceğiz.

Ev eşyası grubu yüzde 2,45 aylık artışı ve manşet enflasyona 0.19 puanlık etkisiyle öne çıkıyor. Konut talebindeki artış ev eşyası grubunda da talebi yükseltmişti. Bu durumun izleri ekim ayı verisinde de görülüyor. En yüksek artış mobilya grubunda yaşandı.

Otomobil ve altında kur artışı

Ulaştırma grubu da döviz kurlarındaki yükselişe anında yanıt veren gruplardan. Otomotiv fiyatlarında kurun etkisi büyük. Dizel otomobillerde aylık artış yüzde 3,02, benzinli otomobillerde ise yüzde 4,09 oldu. Yine ithalata dayalı motorsiklet fiyatları yüzde 7,05 arttı. Benzin yüzde 1,1 yükselirken LPG fiyatları yüzde 0,66 geriledi. Motorinde ise yüzde 2,63 artış var. Ulaştırma grubunda manşet enflasyona etki 0.33 puan oldu.

Çeşitli mal ve hizmetler grubunda aylık artış yüzde 2,02 ve manşet enflasyona etki 0.13 puan. Bu grupta da döviz kurlarının etkisiyle altın fiyatlarındaki yükseliş etkili. Altında aylık artış yüzde 3,57 oldu.

Çekirdek enflasyonda yükseliş eğilimi sürüyor

İş Yatırım’ın notunda çekirdek enflasyon verileri enflasyondaki yükseliş eğilimini teyit ettiği belirtilerek şöyle denildi: “Ağustos-ekim döneminde görülen kur artışıyla birlikte yükselen B (yüzde 12,0) ve C (yüzde 11,5) göstergeleri yüzde 12,0-12,5 bandında bir sene sonu enflasyon aralığına işaret ediyor. Ancak özel kapsamlı TÜFE göstergelerinin mal ve hizmet kalemlerinden çelişkili sinyallerin gelmeye devam ettiğini belirtelim. Enerji ve gıda dışı mal fiyatları aylık yüzde 2,8 artış ile yükseliş trendini sürdürüyor. Dayanıklı mal fiyatları aylık yüzde 2,8, yıllık yüzde 19,8 artış ile enflasyonu yukarı çekmeye devam ediyor.” İnfo Yatırım’ın değerlendirmesinde ise ekimde üretici fiyatlarında yüksek kur geçişkenliği dolayısıyla hızlı bir artış yaşandığı kaydedilerek “Ekim ayında ÜFE yüzde 3,55 artış gösterirken, ÜFE'deki yıllık artış oranı eylül ayındaki yüzde 14,33 seviyesinden yüzde 18,20 seviyesine yükselmiş oldu.