Emtianın jeopolitik stresi giderek artıyor

Evrim KÜÇÜK

Genel olarak emtialar mart başından bu yana güçlü bir performans sergiliyor. Yüksek petrol ve altın fiyatları öne çıkıyor ancak bakır, kakao ve gümüş aslında diğer emtia ürünlerini gölgede bırakıyor. Ortadoğu ve Rusya kaynaklı jeopolitik stres ve arz kaygıları uzmanlara göre fiyatları beslemeye devam edecek.

Ortadoğu’da tırmanan gerilim piyasaların odağında. İsrail’in hafta sonu İran’ın büyük çaplı hava saldırısına karşı kendisini başarılı bir şekilde savunması ve ABD’nin Ortadoğu’da daha geniş bir savaştan kaçınmak istediğini açıklığa kavuşturmasıyla petrol fiyatları sakinleşerek varil başına 90 doların altına geri çekildi. Ancak genel olarak güçlü seyreden emtia piyasası hem Ortadoğu hem de Rusya-Ukrayna cephesinden gelebilecek yeni tepkiler nedeniyle temkinli.
Yatırımcıda misilleme tedirginliği

Yatırımcılar, İran’la yapılacak topyekun bir savaşın petrol arzını daha da bozabileceği gerekçesiyle İsrail hükümetinin saldırıya vereceği tepkiye hazırlanıyor. Petrol fiyatları mart ayı boyunca ve nisan ayı başlarında önemli bir güç gördü. Brent, varil başına 90 doların üzerine çıkarak Ekim ayından bu yana en yüksek seviyesinde işlem gördü. Ortadoğu’da artan gerilimin bu yükselişin nedenlerinden biriyken, petrol piyasasındaki daralma da fiyat görümünü etkiliyor.

ING, yılın ikinci çeyreğinde piyasada günde yaklaşık 1 milyon varil açık oluşmasını bekliyor. Açığın boyutu, petrol fiyatlarının önümüzdeki aylarda ve üçüncü çeyreğe desteklenmeye devam edeceğini gösteriyor. ING’ye göre Brent’in ikinci ve üçüncü çeyrekte varil başına ortalama 88 dolarda seyredecek. OPEC+ ek gönüllü kesintilerin haziran sonuna doğru sona ermesi planlanıyor. Ancak, OPEC+’ ülkelerinin piyasayı daha da sıkılaştıracak ilave bir kesinti kararı alması halinde fiyatlar daha da yukarı gidebilir.

Altın ve gümüş faizlere meydan okuyor

Spot altın fiyatları rekor seviyelere ulaşarak 2.400 doların üzerinde işlem gördü ve piyasa, yılın başından bu yana yaklaşık yüzde 15 yani 300 dolara yakın artış gösterdi. Kıymetli metal, ABD'nin faiz indirimine ilişkin beklentiler, jeopolitik gerilimler ve Çin'in ekonomik sıkıntılarıyla şubat ortasından bu yana rekorlar zinciri oluşturdu.

Fed’in faiz oranları halen yüksek olmasına karşın sarı metalin fiyatında art arda izlenen rekorlarda merkez bankalarının jeopolitik risklere karşı altın biriktirme arzusu etkili oldu. Yakında faiz oranlarını düşüreceği konusunda iyimserlik de fiyatların çıkışında rol oynuyor. Fed’in bu yıl faiz indirimi yapması bekleniyor ancak yine de önce enflasyonun gevşediğine dair daha fazla kanıt görmesi gerekiyor. Fed’in parasal genişleme ihtimali bu yana neredeyse yüzde 20 artışla 2021’den bu yana en yüksek seviyelerine ulaşan gümüşe de fayda sağladı. Gümüşün yükselişi, ETF varlıklarındaki artışla birlikte geldi.

Savaş ve seçimler, fiyatlara destek olmaya devam edecek

Devam eden savaşlar ve yaklaşmakta olan ABD seçimleriyle ilgili jeopolitik belirsizlik ortamında güvenli liman talebinin destekleyici olmaya devam etmesi nedeniyle altın fiyatlarının bu yıl daha yüksek işlem görmesi bekleniyor. ING, 2024 altın tahminini daha yüksek bir seviyeye revize etti ve artık fiyatların dördüncü çeyrekte ortalama 2.300 dolar/ons olmasını bekliyor. Fed’in yılın ikinci yarısında faiz indirimine başlayacağını, dolardaki zayıflığın ve hazine getirilerinin yanı sıra jeopolitik risklerin devam edeceği varsayıldığında 2024’te ortalama fiyat beklentisi 2.206 dolar/ ons civarında.

Kakao 11.000 doları zorluyor

Kakao pazarı diğer ürünlere meydan okumaya devam ediyor. Fiyatlar, küresel arzın daralmasına ilişkin endişelerin devam etmesiyle ton başına 10.800 doların üzerine çıkarak yeni bir rekora imza attı. Yılbaşından bu yana fi yat artışı yüzde 160’a yakın. Kakao fi yatları, Batı Afrika’daki başlıca kakao üreticisi ülkeler olan Fildişi Sahili ve Gana’daki aşırı hava koşullarının bir sonucu olarak, kötü hasat nedeniyle 2022 ortasından bu yana istikrarlı bir şekilde artıyor. Kakao üreten bir başka ülke olan Kamerun da aynı koşulların çoğunu yaşıyor. Tüccarlar, devam eden düşük yağışların ve yüksek sıcaklıkların üretimi kısıtlayabileceği Fildişi Sahili’nde Nisan-Eylül ayları arasındaki mahsul ortasını yakından izliyor. Son veriler, Fildişi Sahili’nin 1 Ekim’den 7 Nisan’a kadar limanlara 1,3 milyon ton kakao sevk ettiğini gösterdi; bu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27.8 düşüş anlamına geliyor.

Bakır diğer metalleri gölgede bırakıyor

Bakır, arz riskleri ve yeşil enerjiye geçişte kullanılan metallere yönelik artan talep beklentileri nedeniyle bu yıl şu ana kadar yüzde 10 artışla 2022 ortasından bu yana en yüksek seviyesinde işlem görüyor. Bakırın yükselişinin ana katalizörü, küresel maden arzındaki beklenmedik daralma. Bunların en önemlisi, dünyanın yıllık arzından yaklaşık 4 milyon ton metalin düşmesine neden olan Panama’daki First Quantum madeni. Çin'deki bakır izabe tesisleri, sıkılaşan bakır cevheri piyasasına ve spot işleme ve rafinaj ücretlerinin rekor düşük seviyelere düşmesinin ardından üretimi kısacağını bildirdi. Küresel rafine bakır piyasasının bu yıl oldukça dengeli olması bekleniyordu ancak maden arzındaki eksiklik şu anda piyasanın muhtemelen açık vereceği anlamına geliyor. Aynı zamanda talep belirsizlikleri de sürüyor. Çin emlak piyasası bakır talebi açısından büyük bir olumsuzluk oluşturuyor ve sektördeki yavaşlamanın devam etmesi ana aşağı yönlü riski oluşturuyor.

Son çeyrekte ortalama fiyat beklentisi 9.100 $

Kısa vadede bakır fiyatlarındaki yükseliş, Çin’de süregelen talep kaygıları ve ABD para politikasına ilişkin süregelen belirsizlik de dahil olmak üzere makro faktörler tarafından sınırlanabilir. Ancak sıkılaşan arz görünümüyle birlikte mikro dinamikler metal için daha yapıcı görünmeye başlıyor. ING, bakır fiyatlarının, geleneksel olarak talebin en güçlü olduğu dönem olan ikinci çeyrekte, ilk çeyrekteki ortalama 8.539 dolar/ton’dan ortalama 9.050 dolar/ton seviyesine yükseleceğini öngörüyor. Fiyatların dördüncü çeyrekte ortalama 9.100 dolar/tonluk ortalama fiyat performansı göstermesi bekleniyor.