Elektrikli scooter'da pazar büyüdü, rekabet kızıştı

SELENAY YAĞCI

Micro-mobility sektörü tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızla yaygınlaşıyor. Pazarın büyümesi rekabeti de beraberinde getirdi. Türkiye’de elektrikli scooter uygulamaları Martı ve rakibi BinBin, Üsküdar’da müşteri yarışına girdi. Üsküdar sahilinde son günlerde genci, yaşlısı, birçok insan elektrikli scooter kiralıyor. Scooter’lılar sahil şeridinde yol boyunca kendi trafiğini bile yaratıyor. Buradaki yoğun kullanım, elektrikli scooter kiralama uygulamaları arasında rekabet doğurdu. BinBin, üniversite kampüslerinden ilk kez Üsküdar’da caddeye çıktı ve yarışa başladı. Başlangıçta BinBin Üsküdar’a özel olarak ‘Bulunduğunuz bölgede açılış ücreti yok’ uyarısı verirken, Martı da buna karşılık açılış ücretini düşürdü.

Kullanıcılar trafiğe alternatif olarak seçiyor

Üsküdar’da bıraktığınız bir elektrikli scooter’ı 2-3 dakikada bir başkası alıyor. Kullanıcıların çoğu vapur iskelesinden Kuzguncuk ya da Salacak yönüne, trafikte alternatif bir ulaşım aracı olarak tercih ediyor. Martı’ya karşılık kullanıcıların BinBin’i tercih etme nedenlerinden biri, daha hızlı olduğu için toplam ücretin düşmesi. BinBin’in iki ayrı hız modu buluyor ve hızlı modunda 25 KM/h hıza ulaşıyor. Martı ise 18 KM/h hıza sabitlenmiş. BinBin, 10 dakikada 2 km. yol giderken, Martı ise 1 km. gidebiliyor. Martı, kendi yerli scooter’ını üretirken, BinBin Üsküdar’da yaklaşık 8 bin liralık ithal scooter tercih ediyor.

Rekabet için pandemide fiyatları düşüren Martı’da şu anda yolculuğa başlamak 1.99 TL. Her bir dakika için 0.59 TL ücret alınıyor. 10 dakikalık yolculuk için 8 TL ödeniyor. Daha önce yolculuğa başlama fiyatı 3 TL’ydi. Üsküdar’da ise Martı ve BinBin’in ücretleri aynı, yani başlangıç ücreti 1.75 TL ve dakikası 0.55 Kuruş...

Yaklaşık 1,5 ayda 400 TL’lik yolculuk yapan BinBin kullanıcısı Cevdet Kör, BinBin’i eğlenceden daha çok ulaşım olarak kullanabildiğini belirtiyor. Sedat Bağcı ise Üsküdar’da scooter kapmanın çok zorlu olduğunu, genellikle rezerve edilebildiği için Martı’nın da tercih edildiğini ifade etti.

BinBin de yerlileşecek

Geçen yıl Mart ayında İstanbul Kadıköy’den başlayarak kullanıma sunulan Martı, Ankara, İzmir, İskenderun, Kocaeli, Kahramanmaraş, Bodrum, Çeşme’nin aralarında bulunduğu 12 il ve ilçeye açıldı. Şu anda 3 milyon kullanıcıya sahip. BinBin, pandemi dönemindeki yoğun ilgiyi görerek, İstanbul’un Üsküdar, Beyoğlu ve Fatih ilçelerinde caddelere çıktı. Şu anda 50 binden fazla kullanıcısı olan girişimin, ulaşım ücreti ise 3 farklı kategoride fiyatlanıyor. BinBin CEO’su Kadir Abdik, kullanıcı deneyimlerine göre kaliteli ve birçok çeşit scooter kullandıklarını, kısa vadede hedeflerinin aynı kalitede yerli scooter üretmek olduğunu söyledi. Abdik, yıl sonuna kadar İstanbul’un tümüne, Samsun ve İzmir gibi illere de açılacaklarını kaydetti.

Asya Pasifik en büyük paya sahip olacak

İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Tasarımı ve Yönetimi Bölümü Üyesi Dr. Öğr. Ayşe Bengi Özçelik, Grand View Research’e göre, 2030’da dünya çapında elektrikli scooter pazarının büyüklüğünün yaklaşık 42 milyar dolar olması beklendiğini ve Asya Pasifik bölgesinin bu pazardaki en büyük paya sahip olacağı tahmin edildiğini söyledi. ABD’nin batı yakasında başlayan hikayenin, bugün dünyada 100’den fazla şehre yayıldığını belirten Özçelik, “Özellikle karbon ve sera gazı emisyonu ve gürültü kirliliği gibi çevresel etkenler, yakıt maliyetleri, kalabalık şehirlerdeki zaman yönetimi faktörleri; bu kullanımı basit ve eğlenceli araçları çekici kılıyor. Türkiye’de yeni oyuncuların girişiyle pazar genişlemeye hızla devam ediyor. İstanbul’da BinBin de sokağa çıktı. Ankara’da Palm ve Martı rekabeti de dikkat çekiyor. Kullanıcıların yorumlarından anlaşıldığı üzere daha önce elektrikli scooter kullanıcıları, yeni markalarla da tanışarak karşılaştırmalı bir değerlendirme yapıyor” diye konuştu.

Hem tüketici, hem yatırımcı harekete geçti

Pazarı hızla büyüyen elektrikli scooterlar'ın hem tüketicileri hem yatırımcıları harekete geçirdiğinin altını çizen Startups.Watch Kurucusu Serkan Ünsal ise Türkiye’de şimdiye kadar mobility girişimlerine yaklaşık 14.5 milyon dolar yatırım yapıldığına dikkat çekti. Ünsal, özellikle pandemi etkisiyle kullanımların tüm ülkelerde daha da artacağının öngörüldüğünü ifade etti.

Yasal düzenleme 28 Ağustos'ta açıklanacak
BİSİKLET YOLU ZORUNLU OLMAYACAK!

Elektrikli scooter ile ilgili yasal düzenlemenin 28 Ağustos'ta Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu tarafından açıklanması bekleniyor. Trafik cezalarının gündeme geldiği bu dönemde e-scooter kullanıcılarının çok endişe ettiği bisiklet yolunda kullanma zorunluluğunu ise düzenlemede yer almayacak. Yasal boşluğu gidermesi beklenen düzenleme için bakanlık, sektör temsilcileriyle toplantı yaptı. Bakanlığın koordinasyonunda yapılan Mikro Hareketlilik Odak Grup Toplantısına BTK, Emniyet Genel Müdürlüğü, Türkiye Belediyeler Birliği, İTÜ, Bandırma 17 Eylül Üniversitesi ve TÜSİAD’ın yanı sıra sektörün önde gelen firmalarından Bin Ulaşım ve Akıllı Şehir Teknolojileri AŞ, Hergele Electric Scooters, Martı Tech, Palm Tech, ETKU, HOP! Scooters, Bizero, DUCKT, Yapıdrom, Kumru Scooter ve Eşarj katıldı. Ayrıca yurtdışından da Technische Universitat Berlin, Bird, Voi Technology ve Wind Mobilty firmaları üst düzey katılım gösterdi.

NASIL KULLANILIYOR?

GİRİŞİMLER sayesinde sokaklara yerleştirilmiş yüzlerce scooter’dan size en yakın olanını mobil uygulama üzerinden kiralayıp, varış noktanıza geldiğinizde de herhangi direğe bağlayıp ödemeyi gerçekleştirebiliyorsunuz. Tüketiciler, bu deneyimin ardından kendi scooter’larını da satın almaya yöneldi. Hatta bazı zincir marketler, indirimli e-scooter satışına başladı.

Martı scooter uygulaması nasıl kullanılır?

AVRUPA’DA REGÜLASYONLA KISITLANDI

Kullanım yaygınlaşıyor olsa da deneyimler güvenlik sebebiyle çeşitli regülasyonlarla kısıtlanıyor. Fransa’da scooter kullanımı, 2019’da sürüş alanları ve sürücülerle ilgili bir dizi kurallarla kontrol altına alındı. Almanya da aynı şekilde kaldırımlarda, bisiklet yollarında ve ana yollarda kullanımı ile ilgili düzenlemeler üzerinde çalışıyor. İngiltere, kamuya açık yollarda kullanımını yasal olarak sınırlamıştı ancak COVID-19 sebebiyle toplu taşımalarda oluşan bulaş riski sebebiyle bu sınırlamayı kaldırmayı planladı.