Elektrik ve doğalgazda kademeli tarife geliyor

Mehmet KARA

Türkiye, enerji faturalarında yeni düzene geçiyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, doğalgaz ve elektrikte belli bir tüketim miktarına düşük, üzerindeki tüketime daha yüksek fiyat uygulanmasını öngören kademeli tarifeye geçiş için hazırlıklara başlandığını, konunun Meclis’ gündemine geleceğini açıkladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye Enerji Zirvesi sırasında bir grup gazeteciye çeşitli açıklamalarda bulundu. Son zamanlarda enerji fiyatlarında yaşanan belirgin yükselişlerin tüm dünyanın meselesi olduğuna vurgu yapan Bakan Dönmez, “Bunlar bu yılın başında kimsenin öngöremediği konular ve hadiseler. Dünyada pandeminin ardından hızlı bir toparlanmayla birlikte bir talep artışı yaşandı” dedi.

Petrol talebinde patlama

Petrol ürünlerinde pandemi öncesi tüketim seviyelerine yaklaşıldığını ifade eden Bakan Dönmez, “Bir tek hava yolu sektörünün jet yakıtında seviye pandemi öncesi seviye değil ama onun dışında kara ulaştırmada ve deniz ulaştırmada tüketimler, talepler eski seviyelerine gelmiş durumda” diye konuştu.

Ham petrol ikiye katlandı

Petrol fiyatlarında ise geçen yıla göre zaman zaman iki katı aşan artışların yaşandığını ifade eden Bakan Fatih Dönmez, “Varil fiyatı 80 dolar mertebesinde iken zaman zaman 82-83 dolara ulaşıyor. Bu miktar bir-iki gündür gevşedi, 80 doların altına indi ama bu seviyelerde devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Doğalgaz sekize katlandı

Fatih Dönmez, 2021 yılının başında spot piyasalarda 1000 metreküp doğalgazın 160-170 dolara satılırken Eylül 2021’e gelindiğinde özellikle Avrupa piyasalarında bin metreküp başına doğalgaz fyatının 1100-1300 dolarlara kadar çıktığına işaret etti. Doğal gazın ısınmada ve sanayinin yanı sıra elektrik üretiminde de kullanıldığına dikkat çeken Fatih Dönmez, “Doğal olarak bu pahalı doğal gaz fiyatları elektrik piyasasını da etkiliyor. Orada da yine yılbaşına göre baktığımızda spot piyasalarda elektrik borsalarında iki kat, hatta üç kata yakın artışlar oldu” dedi.

Kişi başına 1500 TL enerji desteği

Doğalgaz fiyatlarındaki artışı vatandaşa, özelikle de hane halkınaçok düşük oranda yansıttıklarını kaydeden Enerji Bakanı Fatih Dönmez, “Vatandaş korumuş olduk” dedi. Doğal gaz, elektrik ve akaryakıttaki fiyat artışlarının vatandaşa yansıtılmaması için yaklaşık bir 127 milyar dolarlık bir sübvansiyon yapıldığını anlatan Bakan Dönmez “Bu ciddi bir rakam. Neredeyse kişi başına 1500 lira gibi bir destekten bahsediyoruz” diye konuştu.

Petrol ve gazda gevşeme beklentisi

2022 yılının ikinci çeyreğiyle birlikte uluslararası piyasalarda petrol ve gaz fiyatlarının bir miktar düşeceği öngörüsünde bulunan Enerji Bakanı Fatih Dönmez “Nitekim uzun vadeli fiyatlamalara baktığımızda bir miktar gevşeme var. Peki hala istenilen seviyede mi? Hayır. Pandemi öncesi seviyelerden hala bir miktar daha yukarıda olduğunu görüyoruz. Uzun süre böyle devam edebilir mi? Tabii enerji sadece bizim ülkemizi değil tüm dünya ekonomilerini yakından ilgilendiren bir konu” ifadelerini kullandı.

Arz güvenliğinin önemi

Enerjide ithalata bağımlı ülkelerin ister istemez uluslararası enerji fiyatlarına maruz kaldıklarına işaret eden Bakan Fatih Dönmez “Bir de arz güvenliği ülkeler açısından da son derece kritik. Bu kış günlerinde hem elektrikte, hem doğal gazda arz güvenliğini tehlikeye atmamak için de bu anlaşmalar ve bağlantılar yapılıyor. Hamdolsun bizim de teknik altyapımızda bir sıkıntı yok. Tedarikçiler verilen programa, sevkiyata uydukları takdirde bir sıkıntı yaşamadan atlatmış olacağız” dedi.

Yenilenebilir kaynağa ağırlık

Bakan Fatih Dönmez, Türkiye’nin yenilenebilir kaynaklardan azami derecede yaralanmak istediğini, ancak bunların kesintili kaynaklar olduğunun altını çizdi. Dönmez şöyle dedi:
“Su, rüzgar, güneş ve kalan kısmı da baz yük dediğimiz, ağırlıklı termik santrallerden karşılıyoruz. Bugün kurulu güçlerimize baktığımızda yüzde 53’ü yenilenebilir enerji kaynaklarından, yüzde 47’si de baz yük santraller oluşuyor.”

Yerli kömürün katkısı

Yerli kömürle yenilenebilir kaynakların kurulu güç içindeki payının yüzde 65’leri bulduğunu kaydeden Enerji Bakanı Dönmez sözlerini şöyle sürdürdü:
“Fakat yenilenebilirin elektrik üretimindeki payı yıldan yıla değişiyor. Mesela bu sene biraz kurak geçti, dolayısıyla yüzde 53 kurulu güce karşılık yenilenebilirde muhtemelen belki yüzde 40’lar mertebesinde bir elektrik üretiminin payı olacak. Yıl sonuna kadar onu netleştirmiş olacağız. Fakat her zaman dediğimiz gibi ‘daha çok yerlive daha çok yenilenebilir’ stratejimizde bir değişiklik olmayacak.”

Düşük tüketime düşük fiyat

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, enerji hizmetlerinin faturalandırılmasında kademeli tarifeye geçme hazırlıkları yaptıkları bilgisini verdi. Elektrikte kademeli tarifenin Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Enerji Komisyonunda ele alınacağını kaydeden Dönmez, “Kilovatsaat bazında baktığımızda belli bir limite kadar daha düşük birim fiyat uygulanacak. Limitin üstündeki kısım için bir miktar daha yüksek bir tarife olacak. Hane halkı elektkrik tüketim verileri elimizde var. Temel amacımız özelikle dar ve orta gelirli aileler için ortalama bir değer üzerinden, ilk kademede elektriklerini kullananlara daha düşük bir tarife uygulamak” diye konuştu.

EPDK kademelendirme metodolojisi çalışıyor

Enerji Bakanı Fatih Dönmez, elektrikte kademeli tarife için ortalama tüketim verileri üzerinde çalıştıklarını belirterek “Aslında birkaç rakam var ama bugünden açıklamak doğru değil. Fakat 4-5 kişilik hanenin ortalama değeri baz alıyoruz” dedi. Elektrikte tüketim kademelendirmesinin nasıl yapılacağı konusunda öncelikle EPDK’nın bir metodoloji belirleyeceğini anlatan Dönmez “Aslında bu uygulama geçmişte elektrikte uygulanmış. Halihazırda birçok belediyemiz suda belli bir metreküpe kadar aylık daha düşük birim fiyattan uyguluyorlar. Suda üç kademe uygulayanlar var” dedi.

Doğalgazda kışın iki kademeli tarife

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, elektrikte hazırlıkları süren kademeli tarife benzeri bir uygulamanın doğalgaz için de düşünüldüğünü anlattı. Dönmez şöyle dedi:
“Doğal gazda kış aylarında, özellikle vatandaşımızın tüketiminin yoğun olduğu dönemlerde iki kademeli bir tarife çalışmasına geçmeyi planlıyoruz. Ama bunun takvimi henüz netleşmedi. Kanunun çıkmasını bekliyoruz.”