Dünya vergi idarelerinin pandemiyle imtihanı

Dünyada vergi idareleri COVID 19'un yaratmış olduğu tahribatı azaltmak için geleneksel yöntem olarak vergi ödemelerini erteledi. Vergi idareleri ilave olarak örtülü sermaye düzenlemelerinin esnetilmesi, işletmelere likidite sağlanması amacıyla ithalatta alınan KDV’nin ödenmesinin bir ay sonraya ertelenmesi, belirli sektörlerde 2020 yılında geçici vergi ödemelerinin ertelenmesi, hızlandırılmış amortismana izin verilmesi, COVID 19'la ilgili bağışların vergi matrahından indirimi gibi çok çeşitli tedbirleri hayata geçirdi.

Vergi idareleri, COVID 19 salgını dolayısıyla turizm, konaklama, yeme içme ve kültürel faaliyetlerle ilgili sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler ile küçük ölçekli mükellefler ya da serbest çalışanlar için özel vergi düzenlemeleri yapıyorlar.

Birçok vergi idaresince uygulanan geleneksel yöntem vergi ödemelerinin ertelenmesi oldu. Ancak bazı vergi idareleri ilave olarak örtülü sermaye düzenlemelerinin esnetilmesi, işletmelere likidite sağlanması amacıyla ithalatta alınan KDV’nin ödenmesinin bir ay sonraya ertelenmesi, belirli sektörlerde 2020 yılında geçici vergi ödemelerinin ertelenmesi, hızlandırılmış amortismana izin verilmesi, COVID 19’la ilgili bağışların vergi matrahından indirimine ilişkin özel düzenleme ve sonraki döneme devreden KDV’nin iadesi, aşı çalışmalarında AR-GE faaliyetlerine ilave indirim sağlanması gibi düzenlemeler getiriyorlar. Çoğu ülkede bu önlemler Mart ve Nisan aylarında ilan edildi.

OECD, bütün Dünyada vergi idarelerinin COVID 19’la ilgili aldığı önlemlere internet sayfasında toplu olarak yer vermekte ve bu bilgileri belirli aralıklarla güncellemektedir. Aşağıda farklı konumlardaki devletlerin aldıkları bazı önlemlerle ilgili örnekler yer almaktadır.

• Hollanda’da gelir, kurumlar, KDV ve sosyal güvenlik primi ödeme tarihleri 1 Eylül 2020 tarihine kadar uzatıldı. Bazı özel durumlarda, kurumlar vergisine tabi olan mükelleflere 2020 yılı için bekledikleri zararı, 2019 yılı kazancından indirim olanağı getirildi.

• Brezilya’da sanayi ürünleri üzerindeki vergiler; tıbbi ürünler ve hastanelere yapılan teslimler için geçici olarak yüzde 0’a indirildi. Ayrıca tıbbi ürünler üzerindeki ithalat vergileri de Aralık 2020 sonuna kadar yüzde 0’a indirildi.

•Bulgaristan’da acil durum sürecince işverenlere, onaylarını almaksızın ücretlerinin yüzde ellisinden daha az ödeme yapmamak koşuluyla çalışanlarını izne çıkarma yetkisi verildi.

• Cayman Adaları, oranı yaklaşık yüzde 13 olan turizm konaklama vergisinin uygulanmasını, 1 Nisan’dan 30 Eylül 2020’ye kadar geçici olarak durdurdu.

• Şili’de emlak vergisi ödemeleri ertelendi.

• Kolombiya’da 21 Mayıs 2020’de restoran ve kafeteryalar için satış vergisi oranı, 31 Aralık 2020 tarihine kadar yüzde 0 ‘a indirildi. Ulaşım, eğlence, yemek ve içecek sektörleri için 2020 yılında geçici vergi oranı yüzde 0’a indirildi.

• Çek Cumhuriyetinde Mayıs ayında yapılan düzenleme ile konaklama hizmetleri için uygulanan KDV oranı yüzde 15’den yüzde 10’a indirildi. Bu spor salonları ve kültürel faaliyetler içinde geçerli.

• Danimarka’da hasta olduğu için çalışamayan işçiler dolayısıyla işverenlerin sübvanse edilmesi yönünde düzenleme yapıldı. Danimarka, ayrıca bu dönemde AR-GE faaliyetlerini unutmadı ve 2020-2021yılları için bu faaliyetlere geçici ilave vergi indirim sağladı.

• Mısır’da turizm sektöründe faaliyette bulunan mükellefler için emlak vergileri üç ay ertelendi.

• Finlandiya’da örtülü sermaye düzenlemeleri, ortaklarından borç almanın yerel işletmeler için hayati öneme sahip olduğu dikkate alınarak 31 Aralık 2020 tarihine kadar askıya alındı.

• Fransa’da koruyucu maskeler ve kişisel sağlık ürünlerinde KDV oranı yüzde 5,5’e indirildi. Turizm sektöründe faaliyette bulunan gerçek kişi mükellefler için geçici gelir vergisi ödemeleri 1 Kasım 2020 tarihine ertelendi.

• Almanya’da COVID 19’dan doğrudan etkilenen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine vergi ertelemesi getirildi. Tek ebeveynler için asgari geçim indirimi arttırıldı. İşletmelere ilave likidite sağlamak amacıyla ithalatta alınan KDV’nin ödenmesi bir ay ertelendi.

•Endonezya’da çalışanların gelirlerine vergi kesintisi istisnası getirildi. Bu uygulama başlangıçta Eylül sonuna kadar öngörülmekle birlikte sonra Aralık ayı sonuna kadar uzatıldı.

•İtalya’da COVID 19’la ilgili bağışların yüzde 30‘unun vergiden indirimine ilişkin özel düzenleme yapıldı.

•Japonya’da genel satış vergisi oranı (KDV) yüzde 16’5’ten yüzde 15’e indirildi.

• Kenya’da aynı şekilde standart KDV oranı yüzde 16’dan yüzde 14’e indirildi.

• Çin’de sonraki döneme devreden KDV’nin tamamının iadesi yönünde düzenleme yapıldı.

• Rusya’da talepte bulunan mükelleflere belirli koşulları sağlaması durumunda beş yıl vergi ertelemesi getirildi.

• Suudi Arabistan’da KDV iade süreçleri hızlandırıldı.

• İspanya’da pandemi döneminde elektronik yayınların okunmasında görülen artıştan dolayı elektronik kitap, gazete ve dergiler için yüzde 4 oranında süper indirimli KDV oranı getirildi.

OECD listesinde Türkiye’ye ayrılan bölümün diğer ülkelerle kıyaslayınca oldukça kısıtlı olduğunu belirtmek gerekiyor. Geçtiğimiz günlerde Türkiye’de yapılan yeni düzenlemeler henüz listede yer almıyor. Bilindiği gibi geçtiğimiz günlerde belirli sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler için KDV oranı indirimi ve kira ödemelerinde uygulanan vergi kesintisi oranlarında indirim yapıldı. Bu ekonominin tekrar canlanması ve COVID-19 dolayısıyla faaliyetleri sekteye uğrayan sektörlere destek sağlanması için olumlu olarak değerlendirilmektedir.

Ancak diğer ülke uygulamalarına bakıldığında birçok ülkenin benzer düzenlemeleri Nisan, Mayıs aylarında yaptığı görülmektedir. Türkiye’de sokağa çıkma kısıtlamalarının azaltılmaya/kaldırılmaya başlandığı tarihin 1 Haziran 2020 tarihi olduğu dikkate alındığında, bu düzenlemelerin daha önce yapılmış olması halinde olumlu sonuçların daha erken alınmış olacağı değerlendirilmektedir.

Ayrıca mükellefleri desteklemek için Türkiye’de ilave düzenlemeler yapılması da düşünülebilir. Bunlara birçok ülkede uygulanan 2020 yılı geçici vergi ödemelerinin ileri tarihe ötelenmesi, elektronik yayınlarda yüzde 18 olan KDV oranının basılı yayınlarla aynı orana indirilmesi, genel KDV oranında indirim, pandemi döneminde fedakarca çalışan ve ciddi tahsilat sorunu yaşayan mali müşavirler öncelikli olmak üzere serbest meslek faaliyetlerinde KDV indirimi, sonraki döneme devreden KDV’lerin tamamının iadesi, kurumlar arası örtülü sermaye düzenlemelerinin bu yıl için esnetilmesi gibi örnekler gösterilebilir.