Doç. Dr. Cem Oyvat: Gelir dağılımı sermaye lehine bozuldu, yevmiyeli iş oranı kötüleşti

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), 2022’deki durumu referans alan 2023 Gelir Dağılımı İstatistikleri'ni açıklamasının ardından değerlendirmelerde bulunan Greenwich Üniversitesi öğretim üyesi, iktisatçı Doç. Dr. Cem Oyvat, gelir dağılımının 2021 ve 2022’de net bir şekilde sermaye lehine bozulduğunu dikkat çekti. 

Doç. Dr. Cem Oyvat, sosyal medya paylaşımında “Ortalama işveren geliri/ortalama ücretli,maaşlı geliri oranındaki artış 2014’ten beri devam ediyordu. 2022’de zirveye çıktı” dedi.

“Ortalama işveren iş geliri kötüleşti”

Doç. Dr. Cem Oyvat, ortalama işveren esas iş geliri/ortalama yevmiyeli esas iş geliri oranının da; 2014’ten başlayarak net bir şekilde kötüleştiğini belirterek, “2022’de bu oranda küçük bir düzelme olsa da, bu oran geçmişe göre net bir şekilde yüksek” değerlendirmesinde bulundu.

“En zengin kesimin toplam gelirden aldığı pay zirvede”

Oyvat, hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre, en zengin kesimin toplam gelirden aldığı payın da en yüksek seviyeye geldiğini dikkat çekerek, “En zengin yüzde 5’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay da 2020’de yüzde 21.3 iken 2021’de yüzde 23.3’e, 2022’de ise yüzde 23.9’e çıkarak 2005 ve sonrasındaki en yüksek seviyesini gördü” yorumunu yaptı.

“Eğitim düzeylerindeki ortalama gelirde yakınsama var”

Eğitim düzeylerine göre ortalama gelirin, genel toplamın ortalama gelirine oranını da grafiklerle değerlendiren Cem Oyvat, “Genel olarak eğitim düzeylerine göre ortalama gelirlerde bir yakınsama var. Yükseköğretim mezunlarının ortalama geliri genel ortalamaya göre düşmeye devam etmiş. Tabii yükseköğretim mezunlarının gelirleri hâlâ daha yüksek.” Değerlendirmesinde bulundu.

“Yükseköğretim mezunlarının iş gelirlerinde cinsiyet eşitsizlikleri artıyor”

Çalışan nüfus içindeki cinsiyet eşitsizliklerine dikkat çeken Doç. Dr. Oyvat, “Lise altı eğitimliler için cinsiyet eşitsizliklerinde bir düzelme var. Ancak hem lise, hem de yükseköğretim mezunlarının esas iş gelirlerinde cinsiyet eşitsizlikleri artıyor.  Özellikle lise mezunları için 2019’de 1.38 olan ortalama erkek-kadın esas iş geliri oranı 2022’de 1.70’e çıkmış” yorumunda bulundu.

Eşitsizlik göstergesi Gini katsayısı 2003’den bu yana en yüksek seviyede

Eşitsizlik göstergesi Gini Katsayısının 2022 yılında 0.420 olduğunu dikkat çeken Oyvat, “Bu sayı 2003 sonrasının en yüksek seviyesi!” değerlendirmesinde bulundu.