Deride dış açık 415 milyon dolar!

Yener KARADENİZ / İSTANBUL

Türkiye’nin kg başına ihracatta en yüksek değerine sahip dördüncü sektörü olan deri, bir yandan uluslararası talepte yaşanan düşüş nedeni ile ihracatta kayıp yaşarken bir yandan da artan ithalat rakamları ile mücadele veriyor. Sektörde geçen yılın tamamında ihracat yüzde 9,5 düşüş ile 1 milyar 860 milyon dolara düşerken, ithalat ise 2,5 milyar dolara yaklaştı. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Güven Karaca, son yıllarda sektörde artan ithalat rakamlarına dikkat çekerek, “2021’de 557 milyon dolar fazla veren sektörümüz, 2022’de 250 milyon dolar seviyelerindeydi. Ancak, 2023’te 415 milyon dolar açık verir hale geldi. İthalat S.O.S veriyor” dedi. Sektörün, 2023 yılı değerlendirmesi ve yeni dönem hedefl erini sektör başkanlarını da katıldığı toplantı ile açıkladı.

Kg ihracat değeri 11 doları geçti

Deri ve deri mamullerinde kilogram başına ihracatta 11,35 dolarlık bir değere ulaştıklarını vurgulayan Karaca, “2022’yi 2 milyar 58 milyon dolarlık ihracatla kapattık. Ancak, Haziran 2023’ten sonra ihracatta düşüş yaşanmaya başladı. Yüzde 72’lerde olan kapasite kullanımı da yüzde 62’lere geriledi. 2023'te ihracatta yüzde 9,5’lik bir gerileme yaşadık. 1 milyar 860 milyon dolara indi. Alt sektörlere bakıldığında, ayakkabı da yüzde 7, saraciyede yüzde 14, tabakhane de ise yüzde 20 kayıp var” dedi.

47 milyon çift ayakkabı ithal edildi

Son yıllarda sektörde yapılan ithalata da bakılması gerektiğine vurgu yapan Güven Karaca, “2021’de 557 milyon dolar fazla veren sektörümüz, 2022’de 250 milyon dolar seviyelerindeydi. Ancak, 2023’te 415 milyon dolar açık verdi. Son 2 yılda 1 milyar dolarlık bir fark oluştu. Türkiye’nin ithalatının yüzde 5 arttığı dönemde deri sektöründe bu oran yüzde 38 oldu. Hiçbir yasaklama, önlem talep etmiyoruz ama bugün bu ithalat S.O.S veriyor. Biz piyasa verilerini toplayıp bakanlık ile paylaşıyoruz. Bu konuda da bir çözüm bulacağız, bekliyoruz” diye konuştu. İthalatın en hızlı yükseldiği kategori deri sektörü ihracatından yüzde 60’ın üzerinde pay alan ayakkabı sektörü oldu. Bir önceki yıl 370 milyon çift olan ihracat 290 milyon çifte düşerken ithalat ise 36 milyon çiftten 47 milyon çifte ulaştı.

Global olurken, yerel düşünmeliyiz

2023’ün ardından 2024 yılında da ihracat pazarlarında bir daralma olacağın yönelik öngörüsünü paylaşan Karaca, şöyle devam etti: “Bir vizyon oluşturarak, daha verimli üretimler gerçekleştirmek zorundayız. Bakıldığında 2022’de asgari ücret 4 bin 200 TL civarındaydı. Şimdi ise 17 bin TL. Dolar/TL kuru o dönem 13,5 TL idi, şimdi ise 30 TL. Asgari ücretteki artış yüzde 400 olurken, kurlardaki yükseliş yüzde 118 seviyelerinde. Bu noktada rekabet gücümüzün azaldığını net bir şekilde söyleyebiliriz. Mevcut koşullarda sürdürülebilir bir iş modeli sağlamamız mümkün değil. Türk ihracatçılar olarak daha hızlı hareket etmeli ve global olmak zorundayız. Ancak, global olurken, yerel düşünmeliyiz” dedi.

Başkanlar sektörü değerlendirdi

* TDSD Başkanı Burak Uyguner: 2022’de 277 milyon dolar ile rekor kıran sektörümüz 2023’te yüzde 20 düşüşle 221 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Salgın sonrası herkesin bizden aldığı bir dönemdi. 2023 bizim satmamız gereken bir dönem oldu. 2023 iyi bir yıl olmadı. Bu yıl 2022 rakamlarına döneriz diye düşünüyoruz.

* AYSAD Başkanı Sait Salıcı: Ayakkabı yan sanayi yılı yüzde 12 düşüş ve 57 milyon dolar ihracat ile kapattı. Konjonktür gereği ihracatta düşüş oldu. Sebepleri konusunda dersler çıkarmamız gerekiyor. İthalat sektörümüzü çok etkiliyor. Burada bence büyük bir zihniyet devrimine, rehabilitasyon sürecine ihtiyaç var.

* KSİAD Başkanı Ali Yavuz Boynukısa: İhracat 100 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kg başına değer 158,6 dolara yükseldi. Dünyada sektörün büyüklüğü 1,8 milyar dolar. Bizim payımız ise yüzde 5,8. Sektör olarak payımızı artırmak için markalaşmaya önem vermemiz lazım.

* TDKD Başkanı Cengiz Sarıgül: Yılı değerde yüzde 5,58, miktarda ise yüzde 16 düşüş ile kapattık ve 137 milyon dolar ihracat gerçekleştirdik. Birim fi yat 122,14 dolar oldu. En büyük pazarımız 21,8 milyon dolar ile Tacikistan. Deri konfeksiyon sektörünün küresel büyüklüğü 2,4 milyar dolar ve bizim payımız yüzde 5,5.

* SSD Başkanı Hasan Süren: Saraciye sektörü yılı yüzde 14 düşüş ve 270 milyon dolar ihracat ile kapattı. Kilo başına değer 13,3 dolar olarak gerçekleşti. En büyük ürün grubu olan çanta, valiz ve cüzdanda 230 milyon dolarlık ihracat bulunuyor. İngiltere yüzde 41,6 düşüş var. Yine Hollanda’da da önemli bir düşüş var. Buralara dikkat etmemiz lazım. Dünyada 90,2 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip olan sektörde küçük bir pay alıyoruz. Bu yılı ihracatta artış ile kapatacağız.

* TASD Başkanı Berke İçten: Toplam üretim kapasitemiz 580 milyon çift ve bunun 380 milyonunu ihraç ediyoruz. Geçen yıl ihracat 290 milyon çifte düştü. Dünyada ise 23,4 milyar çift yıllık üretim söz konusu. Miktar olarak baktığımızda yüzde 2,5’e yakın pay alıyoruz. Değer bazında yüzde 1 bile değil bu oran. Geçen yılı ihracatı yüzde 7,2 düşüş ile kapattık.