Çinliler, Türkiye'nin ithalat tedbirlerini Malezya üzerinden aşıyor

İmam GÜNEŞ

Türkiye ile serbest ticaret anlaşması bulunan Malezya, “0” gümrük vergisi nedeniyle Çinli firmaların da gözdesi oldu. Belli ürünlerde ek vergi uygulanan Çinli firmaların, menşe değiştirerek Malezya üzerinden Türkiye’ye ihracat yaptığı belirtiliyor. Ticaret Bakanlığı ülke özelindeki denetimleri artırarak, 8 farklı önlemi uygulamaya aldı.

Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığı ülkelerden Malezya, Çinli firmaların yeni rotası oldu. Bu ülke ile dış ticaret açığı 3,6 milyar dolara ulaşırken iş dünyası temsilcileri bazı ürünlerde ek vergi ödemekten kaçınan Çinli firmaların Malezya hattını kullandığını iddia ediyor. Sektör temsilcileri, Ticaret Bakanlığı’nın ülkeyi yakından takip etmesi gerektiğini vurguluyor.

Yerli firmaların rekabeti zorlaştı

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Güven Karaca, “Sektörümüzün Malezya’dan ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 33 arttı. Ürün grupları bazında tekstil ayakkabı-spor ayakkabı yüzde 60, ham işlenmiş deri ve kürkler yüzde 57, plastik terlik-ayakkabı yüzde 43, çanta, valiz vb. eşyalar yüzde 37 arttı. Türkiye’ye giren çok fazla çantada ‘Made in Malaysia’ yazıyor. Malezya’da böyle bir üretim kapasitesi yok. Uzakdoğu’dan menşe değiştirerek geliyor. Türkiye’ye gelen ucuz ürünlere karşın içeride artan maliyetleri de hesaba katarsanız yerli firmaların rekabet gücü yok” açıklamasını yaptı.

İthalatta çok ciddi sorun yaşadıklarına dikkat çeken Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler de, “Son dönemde özellikle filmaşin ürünündeki ithalatımız ciddi arttı. Ticaret Bakanlığımız koruma önlemleri aldı. Önlemler daha çok Malezya’ya yönelik. Güneydoğu Asya ülkelerinde çelik özelinde inanılmaz bir yatırım atağı var. Yatırımların sermayesi de Çin’e dayanıyor. Çinliler neredeyse her ithalat pazarında engellenmiş oldukları için menşe değiştirerek ihracat yapıyor. Türkiye’de engellenmiş değiller. Çin’den sıcak sac ithalatımız 300 bin tondan 2,5 milyona çıktı. Buna karşın vergi de yüzde 9’dan 13’e yükseldi. Çinli firmalar, vergiye karşın fiyatı aşağıya çekiyorlar. Çünkü ürünü elden çıkarma politikaları var. Bu yüzden önlem de bir işe yaramıyor” diye konuştu.

“STA terse döndü, trafik sapmaları arttı”

Malezya ile yapılan STA’nın sektör özelinde terse döndüğüne dikkat çeken İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu, şöyle devam etti: “Özellikle hırdavat ürünlerinde ciddi artış var. İthalatımız alüminyum ürünlerinde yüzde 20, kalayda yüzde 50’den fazla arttı. Bahçe şemsiyelerinde yüzde 12, olta makaralarında yüzde 42, bıçak ağızlarında yüzde 48, termosta yüzde 400 ithalat artışımız var. Bu ürünleri biz yapamıyoruz da mı ithal ediyoruz? İthalat biraz kolayımıza gelmeye başladı. Sanayiciliği bırakıp ithalata başladık. Bu ciddi bir tehlike. Bazı ürünlerde Malezya’nın güçlü üretimi olmamasından kaynaklı bu ürünlerin Çinli firmalar tarafından gönderildiğini düşünüyoruz. Ticaret Bakanlığımız da bu konuda çalışmalar yapıyor, kısa zamanda önemli adımlar atılacağına inanıyoruz.”

Malezya ile serbest ticaret olduğu için trafik sapması ile ithalat artışı olduğunu dile getiren İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, “Uzakdoğu ülkelerinden Türkiye’ye bu şekilde tekstil ürünlerinin geldiğini düşünüyoruz. Özellikle sentetik ürünlerde polyesterden mamul kumaşlarda, ipliklerde ithalatımız çok fazla. Uzakdoğu sentetikte çok kuvvetli bir bölge. Bu tür ürünler Malezya üzerinden ülkemize geliyor. Ticaret Bakanlığımız da konunun farkında. Hızlı hareket ederek bu sürecin aleyhimize olmasını engellememiz lazım. Güney Kore ve Malezya ile STA’lar aleyhimize işliyor. Mısır ve Güney Kore’de benzer trafik sapması ile ülkemize ürünler geliyor. Geç kalmadan önlemlerimizi artırmalıyız” ifadelerini kullandı.

Bakanlık: En fazla tedbir uygulanan ülke Malezya

Konuya ilişkin görüşüne başvurduğumuz Ticaret Bakanlığı yetkilileri EKONOMİ’ye Malezya ile ilgili çalışma yaptıklarını söyleyerek şu bilgileri paylaştılar: “Türkiye aleyhine olan ticaret açığının azaltılması ve ikili ticaretin daha dengeli bir şekilde geliştirilmesi amacıyla Malezya tarafı ile her seviyede ve farklı platformlarda girişimlerde bulunmaktayız. Diğer taraftan, Malezya üzerinden Çin Halk Cumhuriyeti menşeli ürünlerin ülkemize getirilmesine karşı ülkemiz tarafından ticaret politikası savunma araçları etkin bir biçimde kullanılmaktadır. Ülkemizce hâlihazırda 24 ülkeye 64 adet önlemlerin etkisiz kılınmasına karşı önlem uygulanmakta olup Malezya 8 adet önlem ile bu ülkeler arasında ilk sırada yer almaktadır.”

Türkiye-Malezya STA’sı güncellenecek

Ticaret Bakanlığı’nın EKONOMİ’ye verdiği bilgide iki ülke arasındaki ticaretin güncellenmesi için çalışmalar hızlandırıldı. Bakanlığın açıklamasında şu ifadeler kullanıldı: “Türkiye-Malezya STA’sının güncellenmesi hususu, hizmet ticareti ve yatırımlar alanlarını kapsamaktadır. Bu çerçevede 29 Eylül 2022 tarihinde taraflar arasında imzalanan ve Türkiye- Malezya STA’sını revize eden 1 No’lu protokolün ülkemizde iç onay süreci devam etmektedir. Bahse konu STA’nın kapsamının genişletilmesi ile Anlaşma; mal ticaretinin yanı sıra hizmet ticareti ve yatırım konularında da birtakım disiplinler ve taahhütleri içerecektir. Yatırım hususları bakımından da benzer şekilde, iki ülke arasındaki mevcut Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK) Anlaşması’nın ötesine geçen ve yatırımcıların haklarını koruyan disiplinler ile imalat yatırımlarında pazara giriş bağlamında sektörel taahhütler müzakere edilmiştir.”