Bütçe, kasımda 108.3 milyar lira fazla verdi

Hüseyin GÖKÇE / ANKARA

Türkiye’de yüksek enflasyonun şirket bilançolarında yarattığı büyüme ile birlikte artan vergi matrahları kasımda bütçenin performansını artırdı. Sadece kurumlar vergisi matrah artışı değil ÖTV ve ithalatta alınan KDV’deki artışlar da bütçede kasımda fazla verilmesine destek oldu.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre merkezi yönetim bütçesi bu yıl ocak, şubat, mayıs ve ağustosun ardından kasımda da fazla verdi. Bütçe fazlası 108 milyar lira oldu. Yılbaşında bu yana ise bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 56’lık azalışla 20 milyar 449 milyon liraya geriledi. Kasımda vergi gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 109’luk artışla 312 milyar liraya çıktı. Aynı dönemde bütçe giderlerindeki artışın ise yüzde 76.4 ile enflasyonun altında kalması dikkat çekti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2022 Kasım ayına ilişkin bütçe gerçekleşme verilerini açıkladı. Enflasyonun yüzde 84,4 ile ekimdeki zirvesinden döndüğü kasım ayında, enflasyonun büyüttüğü bilançolar ve ithalatta alınan vergilerin de katkısıyla bütçe fazla verdi. Yılın geneline ilişkin daha önce gerçekleştirilen yapılandırmalardan yapılan tahsilatların da bütçeye katkı sağladığı kaydediliyor.

Kasımda kurumlar vergisinde artış yüzde 161,5

Kasımda bütçe gelirleri yüzde 107,3 artarak 347 milyar 734 milyon liraya yükselirken, vergi gelirleri kalemi yüzde 109,6’lık artışla 312 milyar liraya çıktı. Vergi gelirlerinde ise en yüksek artış yüzde 161,5 ile kurumlar vergisinde yaşandı ve bu kalemdeki gelir 47 milyar liradan 123 milyar liraya yükseldi. Gelir vergisi yüzde 65.8’lik artışla 40 milyar liraya çıktı.

Bu dönemde ÖTV gelirindeki artışın gerçekleşen enflasyonun iki katına yaklaşması dikkat çekti. ÖTV geliri yüzde 156,7 artarak 17.9 milyar liradan 46.1 milyar liraya çıktı. Önemli gelir kalemlerinden ithalde alınan KDV ise yüzde 92’lik artışla 54.9 milyar liraya yükseldi.

Kasımda bütçe giderleri yüzde 76,4 artarak 239.4 milyar liraya çıkarken, mal ve hizmet alımı giderleri yüzde 82’lik artışla 27.6 milyar liraya, sermaye gideri (yatırım) yüzde 75,1 artarak 24.2 milyar liraya ulaştı.

Öte yandan kasımda bütçeden kur korumalı mevduat kapsamında aktarım yapılmadı. Böylelikle kur korumalı mevduatın 9 aylık maliyeti 91,6 milyar TL'de kaldı. Geçen ay BOTAŞ'a da kaynak aktarımı olmadı. Böylece yılın ilk 11 ayında BOTAŞ'a yapılan transfer tutarı 121 milyar 360 milyar TL seviyesinde kaldı.

Kurumlar vergisinde yıllık artış yüzde 185’i aştı

Ocak-kasım döneminde ise 2 trilyon 567 milyar liralık bütçe giderine karşılık 2 trilyon 547 milyar liralık gelir elde edildi ve bütçe 20 milyar 449 milyon lira açık verdi. Geçen yıl aynı dönemde açık 46.5 milyar lira seviyesindeydi. Ocak-kasım döneminde vergi gelirleri yüzde 103,3 artarak 2 trilyon 141 milyar liraya çıktı. Bütçe gelir kalemleri içinde en iyi performans yüzde 185,1’lik artışla kurumlar vergisinde sağlandı. Ayrıca ithalde alınan KDV’de yüzde 132,9’luk artış dikkat çekerken, bu kalemin gelir tutarı 224.3 milyar liradan 522.4 milyar liraya çıktı.

Ocak-kasım döneminde gelir vergisi yüzde 60,4 artarak 314.5 milyar liraya, BSMV yüzde 85,3 artarak 52 milyar liraya, harçlar yüzde 79,7 artarak 63.9 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde bütçe giderleri yüzde 94,7’lik artışla 2 trilyon 567 milyar lira olurken, faiz gideri yüzde 70,3’lük artışla 292.6 milyar liraya ulaştı. Faiz hariç giderler içinde en yüksek artış yüzde 106,6 ile mal ve hizmet alım giderlerinde yaşandı ve bu kalemdeki gider 205.4 milyar lira oldu. Devletin yatırım harcamaları yüzde 95,3’lük artışla 177.4 milyar liraya çıktı.

Motorlu taşıtlardan 138.3 milyar geldi

Ocak-kasım döneminde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gelirleri yaklaşık iki katına çıktı. Bu kalemde geçen yıl 185.4 milyar lira olan tahsilat, bu yılın aynı döneminde 367.3 milyar liraya çıktı. 11 aylık dönemde motorlu taşıtlardan alınan ÖTV gelirleri 57.7 milyar liradan 138.3 milyar liraya, petrol ve doğalgaz ürünleri ÖTV geliri 31 milyar liradan 70 milyar liraya, alkollü içkilerden alınan vergi 20.1 milyar liradan 39.1 milyar liraya ulaştı. Tütün mamullerinden alının vergide ise diğer kalemlere oranla daha az artış yaşandı ve 61.7 milyar liradan 92.6 milyar lira oldu. Motorlu Taşıtlar Vergisi kaleminde ise gelir 18.2 milyar liradan 22.8 milyar liraya yükseldi.

Yılsonu bütçe açığı OVP tahmininin altında gelecek

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, kasım ayı bütçesinin 108.3 milyar lira fazla verdiğini belirterek, "Böylece, ocak-kasım dönemi bütçe açığı 20.4 milyar liraya gerilemiştir. Yılsonu bütçe açığının da Orta Vadeli Program tahmininin daha da altında gerçekleşeceğini öngörüyoruz" dedi. Nebati, sosyal medya hesabından, kasım ayına ilişkin merkezi yönetim bütçe gerçekleşme sonuçlarını değerlendirdi. "Zorlukları üretimle, istihdamla ve büyümeyle aşacağız" diyerek yola çıktıklarını vurgulayan Nebati, "Ekonomimizi büyütüp gelirlerimizi artırarak bütçede iyileşme sağlıyoruz. Mali disiplin politikamızın çıktılarını merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerinde de somut bir şekilde görmekteyiz” diye yazdı.