Borsada enflasyon muhasebesi karmaşası

Şebnem TURHAN

Borsa İstanbul BİST100 endeksi dolar bazında da son zamanların en yüksek seviyelerinde hareket ederken enflasyon muhasebesi bilanço döneminin her zamankinden daha uzun olmasına neden oluyor. Uzmanlar enflasyon muhasebesi nedeniyle karşılaştırılabilirliğin sorun olduğunu dile getiriyor.

Borsa İstanbul’da bilanço dönemi devam ediyor. Enfl asyon muhasebesi dışında bırakılan bankacılık sektöründe bilançoların neredeyse sonuna gelinirken finans dışı sektörlerde enfl asyon muhasebesine uygulamış ilk bilançolar da gelmeye başladı. Regülatörler enfl asyon muhasebesi nedeniyle şirketlerin bilanço açıklama tarihlerine de ek süre verdi. Enfl asyon muhasebesi uygulaması nedeniyle, diğer borsa şirketleri için konsolide olmayan raporların son gönderim tarihi 9 Mayıs 2024, konsolide olanlar için ise 20 Mayıs 2024 olarak değiştirildi. Uzun bir bilanço dönemi geçirilecek olmasının yanı sıra bilanço karşılaştırmalarında zorluk yaşanacak olması hem de halka arzda değişen şartlar nedeniyle yılın ikinci çeyreğinde halka arzsız bir dönem geçirilmesi enfl asyon muhasebesinin en önemli etkilerinden olacak.

Borsada bankalar ve bilançolarını yabancı para olarak hesaplayanlar dışında Tofaş ve Aksa’dan enfl asyon bilançosu uygulanmış bilançolarını açıkladı. Tofaş enflasyon muhasebesi uygulanmış bilançosuna göre 2023 yılını yüzde 60,9’luk net kar artışıyla kapatırken enfl asyon muhasebesi etkisinden kaynaklı parasal kazanç/ kayıp kaleminden 2 milyar 282 milyon TL’lik negatif etkinin karlılık üzerinde baskı oluşturan unsur olduğu kaydedildi. Diğer şirket Aksa Akrilik ise enfl asyon muhasebesi uygulanmış bilançosuyla net kar, FAVÖK ve satış gelirlerinde düşüş yaşadı.

Bilançolar takip edilmeye devam edecek bu sırada ise yine dolar ve TL bazında iyi yılbaşından bu yana iyi bir performans gösteren Borsa İstanbul endekslerinde ise biraz yorgunluk göze çarpıyor. Üç yeni halka arza rağmen yatırımcı sayısındaki artış sınırlı kalırken bu hafta endeksler bir pozitif bir negatif seyir yaşadı. Dün de BİST100 endeksi pozitif tarafta kalma çabası gösterdi.

Karşılaştırılabilirlik sorunu yaşanıyor

Deniz Yatırım sabah stratejisinde BIST’teki yüksek momentumun korunduğunu, yavaş hızda da olsa net yabancı alımlarının devam ettiğini belirterek ancak, yerel seçimler sonrasını talep kanalı üzerinden kestirebilmekte ve enfl asyon muhasebesi karmaşasını olabildiğince sakin şekilde okuyabilmekte güçlük çektiklerine işaret edildi. Raporda, “Uzun bir süredir yüksek sesle tartıştığımız üzere, kamuoyuna açıklanan/ açıklanacak olan finansal tabloların karşılaştırılabilirliği noktasında ciddi şüphelerimiz var ve her şirketin aynı bilgi seti ile yatırımcıların karşısına çıkmayacak olması da gerek geçmişi okumak gerekse gelecek için hazırlık yapma noktasında işimizi zorlaştırıyor. Evet, son 2 yıl içerisinde açıklanan tüm tablolara resmi enfl asyon rakamlarını yenebilme güçleri üzerinden bakmaya çalışmış olsak da muhasebe düzeltmelerinin karşılaştırılabilir şekilde rahatça okunması gerektiğini de savunmaya devam ediyoruz. Bu nedenle uzun bir aranın ardından ilk kez bu dönem Araştırma kapsamımızda yer alan ve YP raporlamada bulunmayacak şirketlere herhangi bir kar tahmini gerçekleştirmedik. Şu aşamada düşüncemiz, enfl asyon muhasebesi karmaşasının en azından gelecek 6 ayda devam etmesi. Biz, bu kısmın sektör-şirket hikayelerine odaklanılarak olabildiğince az panik ile geçirilmesini önerir pozisyonumuzu koruyoruz” denildi.

Birkaç ay halka arz göremeyebiliriz

A1 Portföy Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mete Yüksel de enfl asyon muhasebesi sonrasında halka arzlarda yaşanabilecek karmaşaya dikkat çekti. Sermaye Piyasası Kurulu’nun halka arz kriterlerini yılın başında değiştirdiğini ve bu kriterlere göre çok küçük boyutlu şirketlerin artık halka arz olamayacağını vurgulayan Yüksek, “Enfl asyon muhasebesi artış devrede. Şu anda SPK’da şirketlerin 9 aylık tablolarıyla halka arz başvuruları değerlendiriliyor. Bu süre 1 Mart’ta bitecek. 1 Mart’tan sonra ise enfl asyon muhasebesi uygulanmış 2023 yılı bilançolarıyla şirketler halka arz başvurularını yapacak. Enfl asyon muhasebesi uygulanmış bilançolara SPK onay verecek. Haziran ve temmuz ayınakadar bir süre halka arz olmayabilir. Çünkü yatırımcı tabloları hazırlanıp sunulacak. Bu tablolarda da enfl asyon muhasebesi nedeniyle hem şirketin net karı, FAVÖK’ü düşmüş olabilir hatta bazısı zarar bile edebilecekler. Bu nedenle birkaç aylık halka arzsız boş süre yaşayabiliriz” dedi.