Şans Sohbetleri: Borsa yabancı gelsin diye düşmüyor

Bu hafta Şans Sohbetleri'nde Ali Ağaoğlu ve Hakan Güldağ, enflasyon ile mücadelenin ve yükselen faizlerin borsa üzerindeki etkilerini tartıştı.

Güldağ: Enflasyon 2023'ü 64.8'den kapattı. Beklentiler dahilinde. Bakan Şimşek “Enflasyon ikinci yarıda düşecek” diyor. Tahminler de o yönde. Ama çekirdek enflasyon düşüyordu, yine yukarı çıktı. Ocaktaki seyir önem kazandı. Zamlar peş peşe geliyor. Çorba içelim diye dışarı çıkıyoruz, yüzde 40 zamlı...

Ağaoğlu: Üstelik asgari ücret daha cebe girmeden...

Güldağ: Birbirini tetikliyor. Üreticide fiyat düşse bile markette yüksek kalmaya devam ediyor. Mandalina mesela Hatay'da dallarda kaldı. Ama İstanbul'da kilosu 30 lira.

Ağaoğlu: Çünkü, toplayacak insana verdiğiniz parayı kurtaracak bir satış fiyatı elde edemiyorsunuz.

Güldağ: Bir de hizmet enflasyonu şu anda kesinlikle kontrol altında görünmüyor. Üretici fiyatları yüzde 44'lerde kaldı. Lokantalar, oteller vb yüzde 90'ların üzerinde...

Ağaoğlu: Enflasyon beklentisini çıpalayamadığımız için hizmet enflasyonu tarafında problem var.

Güldağ: Hükümetin de elini taşın altına koyması gerekiyor. Sadece para politikası üzerinden faiz artırarak değil de, bütün kurumlarıyla, bu arada özellikle Maliye tarafı da enflasyonla mücadelede devreye girse 65 de olabilir enflasyonda bu yıl zirve nokta. O da ikinci yarıda faiz indirimlerini kolaylaştıracaktır.

Ağaoğlu: Enflasyon 2024 yıl sonu itibariyle 40 veya altına düşerse dediğin düşük faiz dönemine geçebiliriz. Tahminim yıl sonunda politika faizini yüzde 40'la bitireceğiz.

Güldağ: Sen dahil pek mümkün görmüyorsunuz ama yıl sonunda 30'ları görmek mümkün. Faizler bugünkü seviye ya da biraz altında da kalsa bu kadar yüksek faizi Türkiye'nin ödemesi mümkün değil. İstesek de istemesek de bu enflasyonu dolayısıyla faizleri indirmek zorundayız. Faizler bugünkü düzeyinde kalırsa bu yıl ödememiz gereken faiz yaklaşık 200 milyar dolar. Bu her şeyi bozar. Borsayı da... Neden yükselmiyor Borsa İstanbul?

Ağaoğlu: Nasrettin Hoca'nın fıkrasındaki gibi; kazanın doğurduğuna inanıyorsun da öldüğüne neden inanmıyorsun? O yükselişler yükseliş miydi? Ya halka arzın fiyatlandırmalarındaki arızalar?

Güldağ: Dolar bazında bakınca...

Ağaoğlu: Hatalıydı fiyatlamalar. Dolar bazında 2,82’lerdeyken söyledim, 'dolar bazında düşüş bekliyorum' diye. Nitekim borsada dolar bazında önemli geri çekilmeler oluyor. Hem hisse senedi fiyatlarımız düşüyor hem de kur artıyor. Bunların ikisi zaten bir arada gidecekti. Eylül ayında gördüğümüz dolar bazında 3,10’lar seviyesi var. Aynı şekilde ekim ayında da yine 3,10 seviyesi var. Şu anda 2,52’deyiz. Yılbaşından önce de 2,45 gördük. Onun için neden yükselmiyor sorusunun temel olarak iki basit yanıtı var. Birincisi; mevduat veya TL faizde enstrümanlar önemli yatırım alternatifi olmaya başladı. Faizlerin yüksek kalacak olması borsaya iltifatı azaltıyor. İkincisi; 'yabancı geliyor' deyince borsada düşüşteyken ana kağıtlar çok düşmüyor. Yükseliş de bunlarla olacak. Yabancılar gelecekse zaten bunlara gelecek.

Güldağ: Peki beklentin nedir?

Ağaoğlu: Şimdi dolar bazında bir trendimiz var. 2022 Temmuz ayında dolar bazında 1,36’dan başlıyor. 2023’ün haziran ayında 2,07 dolara kadar geliyor ve bugün de 2,45. Böyle bir yükselen trendi var. Aralık sonundan itibaren dolar bazında olan bu trend korunuyor. Fakat 50 günlük hareketli ortalama 200 günlük ortalamayı aşağı yönlü kırmak üzere. Eğer böyle bir kırılma olur ise borsada daha uzun süreli, daha düşük bir endeks seviyesinde bir dönemi beraberinde getirecek.

Güldağ: Nedir o düşük seviye?

Ağaoğlu: 2-2,20 dolar bandına kadar bir düşüş olabilir.

Güldağ: Spekülasyon çeşitli borsada. 'Yabancıların mal alması için borsayı düşürüyorlar' söylemi...

Ağaoğlu: Gerçekten buna inanılıyorsa neden 3,10’da satmadılar? Faiz artışının gelmekte olduğunu herkes biliyordu. Şimdi kredili bir hisse senedi aldığınızda, 42,5'teki politika faizine göre, hem yüzde 70'lik bir fonlama faizini kurtaracaksınız, üzerine yüzde 45'lik bir faiz gelirinizi de ekleyeceksiniz. Kaba hesapla hisse fiyatının yüzde 120 artması gerekir. Bu artışı gösterebilecek kaç hisse senedi var borsada? İşte borsa bu hesapla düşüyor. Yabancılar için düşürülüyor derseniz, yapmayın etmeyin derim. Konu, 'fırsat maliyeti' yatırımcı için. Bir hisse senedinin en basit olarak size getirisinin faizin üzerine çıkması lazım. Çıkıyorsa tutarsınız, çıkmıyorsa satarsınız. Satıyorlar. Onun için düşüş var. Ayrıca, yorulmuş bireysel yatırımcıların, zarardan kurtulayım diye satmaya hazır olduğu yerde, büyük alıcılar gelecektir. O fırsatı onlara verirseniz onlar da fırsatı değerlendirirler.

Güldağ: Şebnem Turhan'ın haberiydi; 7 milyon 600 bin yatırımcı kaldı borsada, yüzde 56’sı 10 bin liraya kadar olan yatırımlar. Borsadaki toplam değerin yüzde 80’i ise 15 bin 400 kişiye ait. Sadece yüzde 0,2. Rakamlar konuşuyor. Uzak durun anlamında değil ama tecrübeli Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının zaten iyi bildiği gibi çok dikkatli olunması gereken bir piyasa.

Altın bir 'düzeltme süreci' içine giriyor

Güldağ: Altın yine hareketli...

Ağaoğlu: Altında bir anomali var. Bir gariplik var. Ons altın 2023’te, 2063 dolarla tarihinin en yüksek yıllık kapanışını yaptı. Gümüş ise ciddi düşük performans gösterdi. Gümüş altın oranı 86'da.

Güldağ: Aralarındaki korelasyon koptuysa

Ağaoğlu: Tarih boyunca var o korelasyon.

Güldağ: Petrol ve altın arasındaki koptu...

Ağaoğlu: Evet ama dinamikleri zaten farklıydı. Gümüş ve altının dinamikleri çok yakın birbirine. Altın yüksek, gümüşe göre. Kendisi için de yüksek. Gümüş hem 50 hem 200 günlük hareketli ortalamasının altına indi. Altın değil bu hareketli ortalamanın altına inmek daha oraya değmedi bile ki altının şu andaki 50 günlük hareketli ortalaması 2011, 200 günlük ortalamasında 1962'de.Altında düşüş anlamında bir düzeltme sürecinin başladığını, bu sürecin önümüzdeki günlerde devam edeceğini düşünüyorum.

Güldağ: Nereye kadar bir düzeltme?

Ağaoğlu: Düşük 2000'ler yüksek 1900’lere kadar da yolu var gibi görünüyor. Teknik analiz olarak. Ayrıca, altının bu yükselişinin arkasındaki en önemli sebep Fed'in çok hızlı faiz indireceği beklentisiydi. Şimdi o beklentiler denge buluyor. Hem faiz indirimlerinin sayısına ilişkin beklentiler düşüyor hem de ne zaman yapılacağına dair beklentilerde de vade uzamaya başladı. Altını arkadan iten o faiz inecek beklentisi zayıfladıkça altın da olması gereken, yaşaması gereken düzeltmeyi de yaşatacaktır diye düşünüyorum.

Hürmüz kapanmadıkça petrolde kriz çıkmaz

Güldağ: Altın yükselirken, petrol bir indi bir çıktı. Beklentin nedir?

Ağaoğlu: Petrolün altın, gümüş, kripto ya da diğerlerinden farklı bir dünyası var. Uluslararası şirketlerin Kızıldeniz'deki rotayı kapatması, tekrar açıp tekrar kapatması bir yere kadar önemli. Evet, yolu uzatıyor, teslim süresini iki haftaya kadar uzatıyor, sigorta maliyetlerini arttırıyor, geminin yakıt maliyetlerini arttırıyor. Ama böyle çok ölümcül bir sorun yaratmıyor. İşte İran oraya bir savaş gemisi gönderince bir sıkıntı oldu. 80 doların üzerine bir atlama yaşadık. Petrolün iç dinamikleri çok. Ama şu anda en kritik değişken orada Hürmüz Boğazı'nın kapatılması olur. Kapanmadığı sürece petrolde müthiş bir arz tedarik problemi yaşanacağını düşünmüyorum.

Güldağ: Başka etkenler de var ama...

Ağaoğlu: Amerika günde 13.8 milyon varil üretiyordu. 13.4 milyon varile düşmüş. Çok mu önemli? Hayır! Üstelik Amerika'daki rafine edilmiş ürün stokları da artmaya devam ediyor. O yüzden şu anda görülen 80 dolarların da yani arızi olarak karda olduğunu düşünüyorum.

Güldağ: Suudi-Çin ortaklığı meselesi...

Ağaoğlu: Suudilerle özel sektöre ait bir Çin rafinerisi karşılıklı olarak bir hisse takası yoluyla birbirine ortak olma olayı var. Suudiler kendilerine bir çıkış yolu aramaya çalışıyor. Bu işte doların tahtını sallayacak diyorlar. Hayır, satılamayacak. Kısa vadeli dedikodular var ama bunlar ana resmi değiştirmeye yetecek şeyler değil. O yüzden petrolde ben hala daha düşey bir düşük yatay bir seyir olmasını bekliyorum.