Başkanlar Konuşuyor: Uşak, tekstil geri dönüşümünde markasını büyütmek istiyor

DÜNYA, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği öncülüğünde 81 ildeki oda ve borsa başkanlarıyla illerin ekonomisini masaya yatırıyor. “Başkanlar Konuşuyor” söyleşi dizisinde bu hafta Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Suat Selim Kandemir ve Uşak Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Sezer DÜNYA’nın sorularını yanıtlayarak, kentin ekonomisini değerlendirdiler.

Kurulacak kumaş tesisleri, Uşak'a konfeksiyon yatırımlarını getirir

SUAT SELİM KANDEMİR / UŞAK TİCARET VE SANAYİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI

Uşak ekonomisinin fotoğrafını çektiğimizde sürdürülebilir çevre ve döngüsel ekonomi konusu öne çıkıyor. Uşak’ın girişimci yönüne Türkiye’nin ilk şeker fabrikası ve ilk şarap fabrikaları ve coğrafi işaretli Uşak halısı ışık tutuyor. Halının coğrafi işareti de TSO’muzda. Değerimize sahip çıkıyoruz. Uşak’ın önde gelen sektörlerini saymak gerekirse özellikle lokomotif olarak değerlendirebileceğimiz tekstil sanayisi, seramik ve deri öncelikli sektörlerimiz. Uşak, öte yandan tekstil geri dönüşümünde ön planda. Pandemi sürecinde e-ticaret, sağlık ve sağlık teknolojileri ve bunlara destek olan sektörlerin yıldızını parlarken, maalesef hizmet ve turizm sektörlerinde ciddi sıkıntılar yaşandı. Geri dönüşüm olmasından dolayı tekstilde de çok büyük sıkıntı yaşamadığımızı söyleyebilirim.

ARA MAMULDEN NİHAİ ÜRÜNE GEÇMELİYİZ

Şu an üç OSB’de yaklaşık 20 bin çalışanımız mevcut. Bunların yaklaşık yüzde 80’i tekstil sektöründe istihdam ediliyor. Yine karma OSB bölgemizde üretim deri ağırlıklı yapılıyor. Uşak, tabaklık mesleğinde köklü geçmişe sahip. Türkiye’deki küçükbaş derisinin yüzde 65- 70’i Uşak’ta tabaklanıyor. Küçükbaş derinin kullanım alanları kısıtlı, giysiliğin dışına çok çıkılmıyor. Giysilik deriyi sezonluk çıkarabiliyorsunuz ama büyükbaş deriyi fabrikanın 12 ay tabaklaması söz konusu. Uşak’ın en büyük sıkıntısı hep ara mamulde kalmamız. Nihai ürün imalatı konusunda hep sıkıntımız var. Bu da şehrin markalaşmasını olumsuz etkiliyor. Bununla birlikte şehrimizin potansiyelini değerlendirecek adımlar atılıyor. Geri dönüşümlü iplikten kumaş üretimimiz ağır ağır başladı. Devamında konfeksiyon yatırımlarıyla markalaşma ve nihai ürüne erişim açısından çok büyük bir potansiyel olduğunu düşünüyorum.

Uşak teşviklerde 3’üncü bölgede ama OSB’lerdeki yatırımlar 4’üncü bölge teşviklerinden yararlanıyor. Bölgesel teşviklerden dolayı hazır giyim yatırımları için şehrimiz çok tercih edilmiyor. Konfeksiyon atölyelerimiz var ama çok az. Bu alandaki yatırımcı, 6’ncı bölge teşviklerinden faydalanmak için doğu illerini tercih ediyor. İlimizde kumaş tesisleri artarsa, konfeksiyon yatırımları da yapılır ve ilimizde döngüsel bir ekosistem oluşur.

ÜRETTİĞİMİZ İPLİKLER, KUMAŞ VE KONFEKSİYONLA İHRAÇ EDİLİYOR

Seramik üretiminin de öne çıktığı Uşak’ta bu alanda 3 tane fabrikamız var. Seramik fabrikalarında duvar karosu üretiliyor ve Türkiye’deki üretimin yüzde 15’i bu fabrikalarda gerçekleşiyor. Yılda 55 milyon metrekare civarında üretim söz konusu. İlimizin ihracat rakamlarına baktığımızda geçen seneyi 369 milyon dolar ile kapattığımızı görüyoruz. Bu yıl mart ayında 36,6 milyon dolar, ilk çeyrekte de 98 milyon dolarlık ihracata imza attık. Söz konusu dönemde ihracatımız yüzde 47 arttı. Tekstil hammaddelerinde ilk çeyrekte yüzde 51 artışla 26,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Su ürünleri ve hayvansal mamullerinde yüzde 172 artışla 22,4 milyon dolarlık ihracat yaptık. Halı sektöründe 17,3 milyon dolarlık, seramikte de 6,6 milyon dolarlık ihracat imza attık. En fazla ihracat gerçekleştirdiğimiz pazarların başında 16,5 milyon dolar ile Çin geliyor. Bu ülkeyi 9,6 milyon dolar ile Almanya ve ABD izliyor. Ancak ihracatımız potansiyelimizi yansıtmıyor. Üretimde yarı mamulde kaldığımız için ihracat rakamlarımız potansiyelin altında kalıyor. Biz burada iplik üretiyoruz ve birçok şehire gönderiyoruz. İpliklerimiz kumaş ile hazır giyime dönüşerek farklı illerden ihraç ediliyor. Ben dolaylı olarak da Uşak’ın ihracatının 1 milyar doları bulduğunu tahmin ediyorum.

AB destekli tesisle Uşak'ta büyükbaş derisi işlenecek

MUSTAFA SEZER / UŞAK TİCARET BORSASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI

Geçen yıl yaşanan kuraklıktan doğal olarak Uşak da etkilendi. İlk etapta yüzde 40 dolaylarında verim kaybı vardı. Fakat bölge çiftçisi tarımda verim alamayacağını anlayınca şöyle bir çözüm üretti: Ürün tam başaklanmadan önce hayvanlarının yem ihtiyacını karşılamak için erken biçme yoluna giderek ürünü değerlendirdi. Ürün olarak bakarsak, yüzde 60’lara varan kayıp yaşadık. Tabii ki bölgenin hayvana ihtiyacı var, insanların gıdaya ihtiyacı var. Ekmeğin olmazsa olması buğday. Hükümetimiz bu eksikliği gidermek için ithalata başvurdu. Maalesef Ukrayna-Rusya savaşı işin tuzu biberi oldu. 220 dolar olan dünya buğday fiyatları 470 dolara kadar çıktı. Hükümetimiz bu konuda bölge çiftçisine hayvan yemi olarak arpa tedariki sağladı. Fırınlara kapasite raporlarına istinaden ekmeklik buğday tedariki sağladı.

Bu sene kış yağışları iyi geçti ama dünya ekonomisinde üretim deseni bozuldu. Amonyak ve nitrik asit tedarikinde yaşanan sıkıntılardan dolayı gübre fiyatları çok yükseldi. Tabana atılan gübrenin 50 kilosunun fiyatı 100- 110 liradan bir anda 400 liraya kadar yükseldi. Çiftçi maalesef güz ayında toprağı işlerken yeteri kadar gübre atamadı. Bunun belki verim kaybını önümüzdeki hasat döneminde göreceğiz. Güneydoğu Anadolu’da bugünlerde biraz kuraklık olduğu söyleniyor. Uşak’ta şu an itibariyle iyi durumdayız. Mayıs ayı içerisinde de biraz yağmur alırsak 10-15 Haziran gibi hasat başlar. Hububatta Türkiye olarak 18-19 milyon ton rekolteyi yakalarsak ithalata gerek kalmaz diye düşünüyoruz.

GERİ DÖNÜŞÜM KONUSUNDA MÜTEVAZİ OLMAYACAĞIZ

Uşak’ta 140 bin büyükbaş, 400 bin küçükbaş hayvan var. Geçtiğimiz haftalarda Avrupa Birliği desteğiyle Uşak Büyükbaş Hayvan Deri İşleme Tesisi devreye alındı. Büyükbaş deri işleme tesisi 5,25 milyon dolarlık yatırımla kuruldu. Burada ortak kullanım yapılacak. Tabakhaneler büyükbaş hayvan derisini burada ortak alanda işleyecek. Bu Uşak Deri (Karma) OSB Müdürlüğü’nün gayreti ile süre gelen bir süreç. Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank’ın katıldığı törenle tesis devreye girdi. Tesisten sığır jelatin sanayisine ikincil ürün tedariki de sağlanacak.

Biz Uşak’ın geri dönüşüm sektöründeki gücü konusunda mütevazi olamayacağız. Tarihten beri Uşak geri dönüşümün şehri aslında. 800-900 yıldır burada tabakçılık var. Tabakhaneden çıkan yünler de işleniyor. Tekstil ve pet şişedeki geri dönüşümün yanı sıra tavuk ayağını da ihracatla değerlendiriyoruz. Türkiye’de tavuk ayağını tek ihraç eden şehir Uşak. Çin’e tavuk ayağı gönderiyoruz. Bizim üyemiz olan bir firma, Çin ile yapılan anlaşmayla Türkiye’de kesilen tavuk ayaklarını Uşak üzerinden ihraç ediyor.

TAVUK AYAĞI ÇİNLİLERİN SOFRASINA UŞAK'TAN GİDİYOR

Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Suat Selim Kandemir ve Uşak Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Sezer; Üst Yöneticimiz Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar ile Yazıişleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Başkanlar ilin hayvansal ürün ihracatında tavuk ayağının önemli bir yeri olduğunu, Türkiye genelinde tavuk ayağının Çinlilerin sofrasına Uşak’tan gittiğini vurguladılar.