Ayakkabıda taklit üretim kapasitenin yarısına ulaştı

YENER KARADENİZ / İSTANBUL 

Türkiye’nin toplam ayakkabı üretim kapasitesi yaklaşık 500 milyon çift iken, “çakma” diye tabir edilen taklit üretim 200 milyon çifte ulaştı. Bu ürünlerin ihracatının da yapıldığını kaydeden Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, “İhracat artış hızı düşerken, ithalat artıyor. İnsanlar çıkış noktası arıyor. Burada da hazır markalı ürün en kolay çözüm olarak öne çıkıyor. Masrafsız; üzerine Nike, Adidas yazıyorsunuz iç piyasada çok rahat satıldığı gibi ihracatı da yapılıyor. Laleli, Gedikpaşa tarafında toptan satıldığını görüyoruz. Ayakkabı piyasası çakmaya teslim oldu” dedi.       

Sektör bir yandan taklit ile mücadele verirken aynı zamanda artan ithalat baskısı ile de karşı karşıya. 2022’nin 11 aylık döneminde Çin’den ithalatı yüzde 66 artarken; İtalya’dan yüzde 42, Vietnam’dan yüzde 54 arttı. Ortalama artış oranı ise yüzde 57 oldu. Berke İçten, “Sistem böyle devam ederse kasım ayında hemen hemen ithalatın ihracatı karşıladığını aralık ayı verileri ile de eksiye geçeceğimizi öngörüyoruz” yorumunu yaptı. İçten, ithalattaki artışı düşük kurun da tetiklediğini belirterek, “Yabancı müşterilerde şüphe oluştu. ‘Türkler fiyat anlamında uçtular, rekabet avantajlarını kaybettiler’ gibi fikirleri var. Pahalı olduğumuz algısı yerleşirse bunu değiştirebilmemiz en az iki yılımızı alır” diye konuştu.

Avrupalılar Hindistan’a dönüyor

Son asgari ücret artışı ve enerji giderleri ile birlikte Hindistan ile farkın 10 doları aştığını Portekiz ile de 2-3 dolar fark oluştuğunu dile getiren İçten, ihracat pazarlarını kaybetme tehlikesine dikkat çekti. İçten, “Önemli ayakkabı zincirlerinin Konya’dan ya da Gaziantep’ten ayakkabı almak yerine, siparişlerini daha ucuz olduğu için Portekiz’e ve Hindistan’a kaydırdıklarını duyuyoruz” dedi.        

Dolar bazında aynı ürün üzerinde geçen yıla göre fiyat artışının yaklaşık yüzde 40 olduğunu söyleyen İçten, “Avrupalı müşteri ‘bizim ülkemizde de yıllık enflasyon yükseldi; yüzde 15 fiyat farkını kabul ediyoruz ama yüzde 40 dediğiniz zaman arada yüzde 25’lik fark var’ diyor. Bunu kabul edilebilir bulmuyor. Eskiden Hindistan’la aramızda 5-6 dolar vardı, şu anda pazara yeniden girebilmek için minimum fiyat veriyorlar. İnanılmaz ucuzlar, aramızda fiyat farkı 5-6 dolarken şu anda 10-11 dolarlara çıktı. Onlar ucuzladı, biz pahalandık. Avrupalı müşteri Hindistan’a tekrar geri dönmekten bahsediyor” dedi. İçten geçmişte Türkiye’den 2-3 dolar daha pahalı olan Portekiz’in bile Türkiye’den 2-3 dolar daha ucuz fiyat verdiğine dikkati çekti.

■ Araba devrilmeden tedbir alınmalı      

TASD Başkanı Berke İçten, “Pahalı olmamızın sebebi kur ve yan sanayimizde fiyatlamada pandemi döneminde artan maliyetler, hammadde fiyatları, navlun, emtia fiyatları. AYMOD öncesi herkesin şapkasını önüne koyarak, araba devrilmeden tedbir almasında yarar var. Yoksa fuarda yabancı müşteri bulmakta da zorlanırız” dedi. İçten, “İhracatta yaşadığımız sorunu aşamazsak kapasite kullanımları da ihracatımız da Mart-Nisan aylarında düşecek” şeklinde konuştu.

540 MİLYON DOLAR

2021 OCAK- KASIM AYAKKABI İTHALATI

850 MİLYON DOLAR

2022 OCAK-KASIM AYAKKABI İTHALATI

%57

İTHALATTA ARTIŞ ORANI

500 MİLYON ÇİFT

AYAKKABI ÜRETİM KAPASİTESİ

200 MİLYON ÇİFT

TAKLİT AYAKKABI ÜRETİM KAPASİTESİ