Avrupa imalatı daralma bölgesinden çıkamıyor

Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarının bulunduğu Euro Bölgesi’nde enflasyon baskılarının bir nebze azalmasıyla imalat sektöründeki daralmanın hızı düşse de, birliğin en büyük ekonomisi Almanya başta olmak üzere birçok ekonomide imalat sektöründe görülen daralma kasımda da devam etti. İmalat sektörü kasım ayında birlik genelinde daralma bölgesinde kalmaya devam etse de, şirketler maliyet baskılarının ve tedarik zinciri darboğazlarının azalmaya başladığını bildiriyor. S&P Global tarafından yayımlanan satın alma yöneticileri endeksi (PMI) verileri birliğin fabrikalarının zor bir kışla karşı karşıya olduğunu ancak daralmanın birçok ekonomide korkulan boyutlarda olmayabileceğini gösterdi. Euro Bölgesi İmalat PMI ekimdeki 46,4 düzeyinden kasımda 47,1’e yükseldi. Ancak öncü veri endeksin 47,3’e yükseleceğini öngörüyordu. S&P Global Başekonomisti Chris Williamson PMI verilerine ilişkin yayınlanan rapordaki açıklamasında “PMI verileri Euro Bölgesi imalat sektöründeki daralmanın kasımda yavaşladığına işaret ediyor. Bu da bölgenin daha önce birçok uzmanın öngördüğü kadar çok büyük bir kış daralmasıyla karşı karşıya olmayacağı umutlarını destekliyor” diyor.

Siparişler üretimden hızlı daralıyor

Sektörün hızlı bir şekilde toparlayamayacağı öngörülen raporda yeni siparişlerin halen çok ciddi daraldığı ve yeni siparişler endeksinin ekimdeki 37,9 düzeyinden 50’nin altında 40,7’ye yükseldiği belirtildi. Williamson siparişlerin endişe verici hızda daralmaya devam ettiğini, şirketlerin üretimdeki kesintisinden daha yüksek bir hızda sipariş daralması yaşandığını aktardı. Almanya PMI veverilerine ilişkin raporda S&P Global “Yeni siparişlerin son aylarda hızlı şekilde düştüğünü, bunun stoklarda bir yükselişe neden olduğunu ve birçok imalatçı için siparişlerdeki düşüşün malzeme kısıtlarından daha büyük bir sorun haline geldiğini” aktarıyor.

Almanya’da endişe enerji güvenliği ve zayıf talep

Birliğin en büyük ekonomisi Almanya’da da zayıf talep ve yüksek maliyetler imalat sektöründe daralmanın devam etmesiyle sonuçlandı. Almanya İmalat PMI ekimdeki 45,1 düzeyinden 46,2’ye yükselse de enerji güvenliği ve düşen talep Alman üreticiler için büyük bir endişe kaynağı olmaya devam ediyor. S&P Global direktörlerinden Phil Smith kasımda Almanya’nın da yeni siparişlerinin daralmaya devam ettiğine dikkat çekiyor.

Sevkiyat sürelerinde iyileşme görüldü

Ancak Almanya imalat sektörü şirketlerinin sevkiyat sürelerine ilişkin endeks Temmuz 2021’den bu yana ilk kez 50’nin üzerine çıkarak tedarik darboğazlarında gevşemeler olduğuna işaret ediyor. Ekimde 47,1 olan sevkiyat süreleri endeksi kasımda 53,1’e yükselmiş durumda. İmalat sektörü faaliyetleri kasımda dördüncü art arda aylık daralmasını kaydetti. Yurtdışından gelen talep iki buçuk yılın en düşük düzeyine inerken, anket sonuçları şirketlerin işten çıkarmalara başvurmak zorunda kaldığını ve gelecek 12 aylık dönem için ekonomiye olan güvenin azaldığını gösterdi. S&P Global tarafından yayımlanan imalat PMI ekimdeki 46,2’den kasımda 46,5’e yükselerek daralmanın devam ettiğini ancak hızının yavaşladığını gösterdi. Pandeminin ilk ayları hariç tutulduğunda ekim ve kasım ayları 2009 küresel krizinden bu yana sektörün en zayıf performans kaydettiği iki ay oldu. İhracat siparişleri Mayıs 2020’den bu yana en hızlı düşüşü kaydederek Çin, ABD ve Avrupa Birliği’nden talebin azaldığına işaret etti.

İspanya’da imalat PMI ekimdeki 44,7 düzeyinden kasımda 45,7’ye yükseldi. Daralma devam etse de daralmanın hızında bir yavaşlama var. İtalya’da da durum aynı. Ekimde 46,5 düzeyinde olan imalat PMI kasımda 48,4 düzeyine yükseldi.

Fransa ise daralmanın derinleştiği bir ekonomi. Ekimde 49,1 düzeyindeki imalat PMI kasımda 48,3’e geriledi.

Euro Bölgesi işsizliği düşmeye devam ediyor

İşsizlik verileri ise Euro Bölgesi’nde resesyona doğru gidilmesine rağmen istihdam piyasasının hala çok güçlü seyrettiğine işaret etti. Ekim ayında Euro Bölgesi işsizliği yüzde 6,6’dan yüzde 6,5’e geriledi. ING Bank konuya ilişkin raporunda bu durumun Avrupa Merkez Bankası’nı enflasyonla mücadele için sıkılaşmaya devam etmeye zorlayacak bir unsur. Banka ECB’nin aralıkta 50 bps’lik bir faiz artışı yapacağı görüşünde.

Almanya perakende satışlar beklenenden hızlı daralıyor

Birliğin en büyük ekonomisi Almanya’da tüketici talebine ilişkin en kritik verilerden perakende satışlar kasım ayında beklentilerin çok üzerinde daralarak talebin öngörülenden daha da hızlı bozulduğuna işaret etti. Ekim ayında perakende satışlar bir önceki aya göre yüzde 0,6 düşmesi beklenirken yüzde 2,8 düştü ve yıllık daralma ekimdeki yüzde 0,9’luk daralmanın ardından yüzde 5 oldu.

Polonya ve Çekya’da imalata savaş darbesi

Ukrayna Savaşı’na ilişkin belirsizliğin imalat sektörünü en sert vurduğu AB ekonomileri Polonya ve Çekya oldu. PMI anketlerinde enflasyon ve belirsizlik nedeniyle siparişlerin düştüğü, enerji fiyatlarındaki keskin artışa bağlı olarak güvenin sert zedelendiği ve birçok şirketin hem işgücünü hem de üretimi azaltmak durumunda kaldığı görüldü. Çekya’da İmalat PMI ekimdeki 41,7 düzeyinden kasımda 41,6’ya geriledi. Polonya imalat PMI ise ekimdeki 42 düzeyinden 43,4’e yükseldi ancak hala sert daralma bölgesinde.