AVM’lerin değeri 50 milyar dolar eridi

Yener KARADENİZ

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, salgının da etkisi ile AVM’lerin yatırım değerinin 150 milyar dolardan 100 milyar dolara gerilediğini söyledi. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Öncel ise aynı dönemde markaların kredi borcu yükünün 50 milyar dolara yükseldiğini kaydetti.

Salgın döneminde çok fazla tartışılan AVM ve marka ilişkileri, 20’ncisi düzenlenen Perakende Günleri'nde masaya yatırıldı. 441 markayı temsil eden AYD Başkanı Hüseyin Altaş ile 421 markayı temsil eden BMD Başkanı Sinan Öncel, salgın dönemi AVM-marka ilişkilerini “Ne oldu ne olacak” konulu oturumda ele aldı. AYD Başkanı Altaş, 2000’li yılların başından bu yana gerçekleştirilen AVM yatırımlarının değerinin 150 milyar dolardan 100 milyar dolara gerilediğine dikkat çekerek geri dönüş sürelerinin ise 10-15 yıldan 80 yıla kadar yükseldiğini anlattı.

Söz konusu gelişmelerde salgının etkilerinin yüksek olduğuna işaret eden Altaş, “Salgının ilk döneminde 2,5 ay kapalı kaldık. Bu dönemde kiralar ile ilgili aldığımız tavsiye kararına tüm AVM’lerimiz uydu. Bir laf var, ‘İnsanlar için gözünüzü feda etseniz zaten kördü’ derler. Yapılan olayın ne kadar kıymetli olduğu bilinsin istiyoruz. Geçen yıl 1 Haziran’da açıldığımızda AVM’ler sanki pandemi yuvası gibi bir algı oluşturuldu. Ancak bir her türlü önlemi aldık. Bu önlemler için ciddi yatırımlar yaptık” diye konuştu. Kademeli normalleşme ile AVM ziyaretinde 3,5 milyon kişiye ulaştıklarını söyleyen Altaş, yılsonunda 5 milyon ziyaretçi ve ciroda ise salgın öncesinin yüzde 80’ine ulaşmayı hedeflediklerini söyledi. Altaş ayrıca markalara kira indirimi kapsamında verdikleri desteğin 11 milyar TL’ye ulaştığını söyledi.

Markaların 50 milyar dolar kredi yükü var

Konuşmasına ihracat rakamlarındaki artışa ilişkin örnekler vererek başlayan BMD Başkanı Sinan Öncel ise ihracatın iç pazarda sıkıntı yaşayan hazır giyim markaları için bir çıkış yolu hâline geldiğini söyledi. Söz konusu gelişmede döviz kurundaki artışın da etkili olduğunu anlatan Öncel, şunları söyledi:

“Turist sayısı perakende sektörü için çok önemli. Pek çok AVM’de belli aylarda turistlere satış oranı yüzde 50’lere ulaşıyordu. Şimdi turist sayısı salgın öncesinin dörtte birinde. Buradan önemli bir kayıp yaşadık. Bu dönemde iç satışlar da düştüğü için sektör kredi kullandı. Bugünkü kurla hali hazırda 17 milyar dolar kredi borcumuz var. Pandemi süresince vadeli aldığımız malların önemli kısmını satamadık. Sektörün boynunda toplam 50 milyar dolar kredi yükü var” şeklinde konuştu.

AYD: Ağlamaya kalkarsak mendil kalmaz

BMD salgın ile birlikte ciro kirasına dönülmesi konusunda çağrıda bulunuyor. AYD Başkanı Altaş, konuya ilişkin, “Biz 25 milyar TL gelirimizin 11 milyar TL’sinden vazgeçtik markalar için. Ancak şu an düşünülmesi gereken şey şu; Kaza yapan arabamız var. Kazadan çıktık ama hastaneye gidip kazanın boyutunu tespit etmedik. Birçoğumuzun döviz borcu var ve dövizin durumu da malum. Biz de ağlamaya başlarsak mendil kalmaz. 2010’lu yıllarda avm’lere girmek için araya bakan koyan markalar vardı. Artık iki dernek arasındaki sorunlar yerine gelirleri birlikte nasıl artırabiliriz diye birlikte hareket etmek lazım” değerlendirmesini yaptı.

BMD Başkanı Öncel ise, “Her mülkün bir şerefiyesi (kira değeri) var. Bu her AVM’ye gelen ziyaretçinin harcamasına göre hesaplanıyor. Bir AVM’de bu değer metrekare başına 1000 TL iken kiminde 100 TL. Salgında bu değeler düştü. Yapılan indirim gelmeyen turist nedeni ile yapıldı. Bu nedenle ‘destek olduk’ açıklamasına itirazımız var. Biz müşterimize indirim yaparken destek mi oluyoruz? Kârsızlık tsunamisi ile karşı karşıyayız. Maliyetlerimiz hem hammadde, hem navlun tarafında çok fazla arttı, artmaya da devam ediyor. Zarar tsunamisi ciddi bir sorun olarak duruyor” ifadelerini kullandı.